چرا خون به رنگ قرمز و رگ ها آبی رنگ هستند؟

به نقل از مجله اینترنتی کوکا :

در دنیای شگفت انگیز بدن انسان عجایب زیادی وجود دارد که محققان و دانشمندان تاریخ برای درک و تشریح علل آن ها زمان زیادی صرف مطالعه و پژوهش کرده اند، یکی از جالب ترین آن ها سیستم گردش خون می باشد که وظایف متعددی بر عهده دارد.

همه ما دیده ایم زمانی که خون از بدن خارج می شود به رنگ قرمز است و به مرور که می گذرد رنگ آن تیره تر می شود اما بسیاری از ما نمی دانیم رنگ قرمز خون از کجا آمده و چرا بعضی از رگ های خونی زیر پوست آبی رنگ هستند؟

برای گشت و گذاری کوتاه در سیستم گردش خون و پاسخ به سوالات بالا  همراه باشید.

چرا خون قرمز رنگ است؟

دلیل قرمز بودن رنگ خون پروتئین مشهوری به نام هموگلوبین است، این پروتئین حاوی یک ترکیب قرمز رنگ به نام هِم می باشد که برای حمل اکسیژن از طریق جریان خون اهمیت زیادی دارد، این ترکیب دارای اتم آهن است که به اکسیژن چسبیده و این مولکول، اکسیژن را از ریه ها به سایر نقاط بدن منتقل می کند.

همان طور که می دانید رنگ مواد شیمیایی با توجه به طول موج نوری که بازتاب می کنند و به چشم ما می رسد مشخص می شود، از آن جا که هموگلوبین چسبیده به اکسیژن، نور سبز – آبی را جذب کرده و نور قرمز – نارنجی را به چشمان ما بازتاب می دهد خون به رنگ قرمز دیده می شود.

رنگ قرمز گیلاسی شفاف خون به دلیل اتصال اکسیژن به آهن است و اگر این اتصال رخ ندهد رنگ خون قرمز تیره تر خواهد بود.

جالب است بدانید مونوکسید کربن یک گاز بالقوه کشنده است که می تواند مانند اکسیژن به هِم بچسبد در حالی که اتصال این دو حدود ۲۰۰ برابر قوی تر از اتصال اکسیژن و هِم می باشد، این پیوند مانع اتصال اکسیژن به هموگلوبین شده و می تواند به مرگ منجر شود.

از آن جا که مونوکسید کربن هِم را رها نمی کند خون می تواند رنگ قرمز گیلاسی خود را حفظ کند، به همین دلیل گونه افرادی که در اثر مسمومیت با مونوکسید کربن از دنیا رفته اند ممکن است حتی پس از مرگ نیز سرخ باشد.

چرا رنگ رگ ها آبی است؟

با کمی دقت در پوست خود متوجه رگ های خونی آبی رنگ خواهید شد که زیر پوست بدن جریان دارند، سوالی که ممکن است به ذهن برسد این است که اگر خون قرمز است چرا رگ های ما آبی رنگ هستند؟

در دوران قدیم گفته می شد خون در واقع آبی رنگ است و وقتی از بدن ما خارج می شود به دلیل تاثیر اتمسفر زمین تغییر رنگ می دهد، همان طور که در بالا دیدید این نظریه اشتباه است.

بعضی افراد نیز معتقد هستند زمانی که خون از اندام های بدن به سمت ریه بر می گردد فاقد اکسیژن است و به همین دلیل آبی رنگ می شود در حالی که این نظریه نیز اشتباه می باشد زیرا خون انسان هرگز آبی نبوده و رنگ مایل به آبی رگ ها حاصل نوعی توهم نوری است.

نور آبی به اندازه نور قرمز به داخل بافت نفوذ نمی کند، به همین دلیل اگر رگ خونی به اندازه کافی عمیق باشد نور آبی بیشتر از نور قرمز بازتاب شده و به چشم های ما می رسد و به همین دلیل رگ ها آبی دیده می شوند.

آیا خون همه موجودات قرمز است؟

اگرچه خون انسان و بسیاری از حیوانات همیشه قرمز است اما برخی موجودات مانند ماهی مرکب و خرچنگ نعل اسبی خون آبی رنگ دارند زیرا انتقال اکسیژن در خون آن ها به ماده شیمیایی به نام هموسیانین که حاوی اتم مس می باشد متکی است.

برخی موجودات نیز خون سبز یا حتی بنفش دارند زیرا در خون آن ها به جای هموگلوبین از یک مولکول دیگر برای حمل اکسیژن استفاده می شود.

خون اکثر حیوانات قرمز است اما این به آن معنا نیست که در رگ های آن ها دقیقا همان اتفاقاتی که در رگ های ما رخ می دهد اتفاق می افتد، بلکه هموگلوبین در گروه های مختلف موجودات با هم تفاوت هایی دارد، این مسئله به دانشمندان امکان می دهد تا نمونه خون حیوانات مختلف را از هم تشخیص دهند.

چرا خون خارج شده از بدن تیره می شود؟

خونی که از رگ ها خارج شده به مرور زمان خشک می شود و همزمان با تجزیه هموگلوبین به ترکیب مت هموگلوبین، قرمزی خود را از دست می دهد و رنگ تیره ای پیدا می کند.

با گذشت زمان خون خشک نیز تغییر کرده و به دلیل حضور ترکیب دیگری به نام همی کروم تیره تر می شود. این تغییرات شیمیایی و رنگی مداوم به دانشمندان پزشک قانونی این امکان را می دهد تا بتوانند زمان دقیق مرگ در صحنه جرم و موارد مشابه را تعیین کنند.