به نقل از مجله مهتاطب:
علت ایجاد لک روی صورت
هیپرپیگمانتاسیون هر گونه تغییر رنگ قهوه ای مجزا یا لکه دار است و بیشتر در اثر آسیب به پوست ایجاد می شود. در جواب به این سوال که علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست باید گفت، هنگامی که قسمتی از پوست در برابر عوامل مختلفی مانند آفتاب سوختگی و یا آکنه آسیب می بیند، سیستم دفاعی بدن با تولید بیش از اندازه رنگدانه ملانین قهوه ای رنگ، واکنش نشان می دهد. ملانین رنگدانه ای است که به پوست، مو و چشم شما رنگ می دهد و توسط سلول هایی به نام ملانوسیت تولید می شود. ملانوسیت ها مانند اسفنج هایی هستند که نور خورشید را به خود جذب می کنند. هر چه پوست بیشتر در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) قرار گیرد، این اسفنج ها از ملانین بیشتر اشباع می شوند و تیره رنگ تر می گردند.
به طور کلی چهار دلیل عمده برای ایجاد لکه های قهوه ای رنگ روی پوست وجود دارد:
🔷سن
🔷ژنتیک
🔷تغییرات هورمونی
🔷قرارگیری در معرض نور خورشید
اما از نظر پزشکی علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست؟ در بین پزشکان متخصص پوست و مو این لکه های قهوه ای به عنوان کک و مک خورشیدی شناخته می شوند و بخشی از روند پیری پوست هستند. ممکن است بسیاری از مردم آن ها را لکه های پیری یا کبدی بنامند اما می شود آن ها را لکه های عقل نامید زیرا هر چه سن بالا تر می رود، این مشکل خود را بیشتر نشان می دهد و همان طور که گفتیم دلیل اصلی بروز آن قرار گیری به مدت طولانی، بدون محافظت در معرض نور خورشید و یا اشعه دستگاه های سولاریوم است.
دلایل بروز این لکه ها در بدن زنان کمی متفاوت است و بانوانی که به خوبی از پوست خود مراقبت کرده اند، باز هم مدام می پرسد علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست. خانم ها به دلیل شرایط خاصی که در طول دوران زندگی خود تجربه می کنند، مانند تغییرات هورمونی در دوران بارداری، بیشتر با این مشکل درگیر هستند.
تیره شدن پوست در این دوران، مربوط به یک بیماری هورمونی به نام ملاسما است که به نام ماسک بارداری نیز شناخته می شود. این تیرگی ها معمولاً به صورت لکه های قهوه ای در بالای لب، پیشانی و گونه ها ظاهر می شود و ناگهان شما با لکه های قهوه ای رنگ مواجه می شوید که می تواند بسیار ناراحت کننده باشد. همچنین زنانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند به دلیل تغییر سطح استروژن و پروژسترون در بدن خود معمولاً با این مشکل رو به رو می شوند.
عوامل ایجاد کننده لکه های قهوه ای روی پوست
منشا لکه های روی پوست عوامل متعددی است هر یک از آن ها را با هم بررسی می کنیم.
۱) لکهای ناشی از جای جوش:
افراد زیادی هستند که از جای باقی مانده جوش های قدیمی خود شکایت می کنند. این لکه ها که به رنگ قهوه ای بر روی پوست شما جا خوش کرده اند، به دلیل ترکاندن یا دستکاری جوش هایتان، اغلب بیش تر از سابق بر روی پوست دیده می شوند.
از آن جایی که جوش یک نوع آسیب به پوست محسوب می شود، جای آن نیز به صورت قهوه ای رنگ تا مدت های طولانی بر روی پوست شما باقی خواهد ماند.
۲) لکهای ناشی از افزایش سن:
جهت پاسخ به سوال علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، بهتر است بدانید که لکه های قهوه ای به دلیل افزایش سن و قرار گرفتن پوست شما در مقابل آفتاب، برای مدت طولانی، شکل می گیرند. توجه داشته باشید که این لکه های قهوه ای ارتباطی با بالا رفتن سن شما ندارند، تنها به این دلیل که با بالا رفتن سن، پوست شما بیش تر در معرض آفتاب قرار گرفته است، ایجاد می شوند.
پرتو های ماوراء بنفش برای پوست انسان بسیار مضر هستند و به مرور زمان و در صورت استفاده نکردن از کرم ضد آفتاب می توانند موجب برخی از آسیب ها مانند لکه های قهوه بر روی پوست صورتتان شوند.
۳) لکهای ناشی از اختلالات هورمونی:
در ادامه پاسخ به سوال علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، لازم است به علائم هورمونی نیز اشاره کنیم. این مورد در خانم ها بسیار دیده می شود زیرا اختلالات هورمونی در خانم ها بیشتر از آقایان پدید می آید.
همان طور که گفتیم خانم های باردار، خانم هایی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند و یا خانم هایی که اختلالات هورمونی دارند، از این لکه های قهوه ای بر روی چونه، گونه و بالای لب های خود رنج می برند. این مدل لکه ها اغلب پس از درمان یا به دنیا آوردن بچه کم رنگ تر خواهند شد.
۴) لکه های ناشی از کشیده شدن پوست:
این اتفاق، معمولا در افرادی که اضافه وزن بسیار زیادی دارند رخ می دهد. زمانی که صورت شما به شدت پر باشد، پوستتان به طور مداوم بر روی قسمت دیگری از پوست کشیده می شود که موجب ایجاد رنگ دانه های قهوه ای می گردد و در نتیجه شاهد این مدل لکه های قهوه ای خواهید بود.
این مدل لکه ها اغلب بر روی چانه و غبغب شما نمایان می شوند.
۵) لکه های ناشی از استفاده از محصولات مراقبتی نادرست:
جهت پاسخ به سوال علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، لازم است ذکر شود که گاهی اوقات، محصولاتی که شما به صورت روزانه از آن ها استفاده می کنید، مناسب پوست صورت شما نیستند و یا از محصولاتی استفاده می کنید که چندان ضرورتی برای پوست شما ندارند و در نتیجه موجب آسیب و ایجاد لکه های قهوه ای بر روی پوستتان خواهد شد.
برای جلوگیری از آسیب رسیدن به پوستتان، لازم است محصولات را با دقت و مشورت یک فرد متخصص انتخاب کنید. همینطور، استفاده از ضد آفتاب خوب را همیشه در برنامه خود قرار دهید.
۶) لکه های ناشی از جای نیش حشرات:
یکی از پاسخ های شایع به سوال علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، گزش حشرات موذی است که با آسیب رساندن به پوست شما، موجب لکه های قهوه ای و بد رنگ بر روی پوست صورتتان خواهند شد.
۷) لکه های قهوه ای ناشی از مشکلات کبدی:
در ادامه پاسخ به سول علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، باید به مشکلات کبدی نیز اشاره کنیم. امروزه بسیاری از افراد دچار بیماری کبد چرب هستند که اگر به موقع اقدام به درمان آن نکنند، ممکن است مشکلاتی جدی مانند ایجاد لکه های قهوه ای روی پوست شود.
۸) لکه های ناشی از عوارض برخی از دارو ها:
اگر هیچ یک از مشکلات بالا را ندارید اما هنوز از لکه های قهوه ای بر روی پوست صورتتان رنج می برید، لازم است دارو هایی را که مصرف می کنید، به طور دقیق بررسی کنید. توجه داشته باشید که بعضی از دارو ها تولید رنگ دانه های قهوه ای پوست را افزایش می دهند که بهتر است با پزشک خود مشورت و مشکل را حل کنید.
۹) لکه های ناشی از عدم استفاده از ویتامین های مختلف:
در ادامه پاسخ به سوال علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، لازم است به ویتامین های بدنتان نیز توجه کنید. کمبود برخی از ویتامین ها مانند ویتامینb12 می تواند باعث این گونه لکه ها بر روی صورتتان شود. سعی کنید در وعده های غذایی خود، از انواع مختلف ویتامین ها استفاده کنید.
جلوگیری از بروز لکه های قهوه ای رنگ صورت
حالا که متوجه شدیم علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، آیا راهی هم برای پیشگیری از بیشتر شدن آن ها وجود دارد؟
همان طور که اشاره شد مهم ترین عامل بروز این مشکل پوستی و علت لک صورت قرارگیری در معرض نور خورشید است. اما با روش های گفته شده در ادامه می توان از پوست بدن و صورت خود در برابر نور خورشید محافظت کرد:
✔️ استفاده روزانه از کرم های ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر
✔️ استفاده از کلاه لبه پهن یا چتر برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید
✔️ تمدید کرم ضد آفتاب هر دو ساعت یکبار در صورت قرارگیری در معرض اشعه های خورشیدی
✔️ پوشیدن لباس های محافظ در برابر آفتاب که دارای فاکتور محافظت در مقابل اشعه ماوراء بنفش (UPF) هستند
شاید شما هم جزو آن دسته از افرادی باشید که می گویند:” می دانم علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، اما من دوست ندارم کرم ضد آفتاب استفاده کنم. من به تمام آن ها حساسیت دارم و پوست حساس من را خراب می کند”، اما خوشبختانه امروزه برای هر نوع پوستی ضد آفتاب خاصی طراحی شده است و هر کسی می تواند بدون نگرانی از حساسیت، چرب شدن صورت و یا سنگینی کرم بر روی پوست، از آن استفاده کند.
درمان لکه های قهوه ای رنگ صورت
زمانی که بدانیم علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، راحت تر می توان آن را برطرف نمود. در واقع این مشکل پوستی خطرناک نیست و تنها دلیل درمان آن زیبایی و داشتن احساس بهتر است. همه ما دوست داریم جوان تر به نظر برسیم. این موضوع باعث بالا رفتن اعتماد به نفس در تمام انسان ها می شود. اصولاً درمان هیپرپیگمانتاسیون سخت تر از پیشگیری کردن آن است اما غیر ممکن هم نیست.
در ادامه به روش هایی برای کمرنگ کردن این لکه های قهوه ای رنگ اشاره می کنیم.
۱) استفاده از کرم های روشن کننده:
محصولات روشن کننده پوست که به خوبی لکه های مختلف آن را پوشش می دهند، در دسترس همه قرار دارند و استفاده از آن ها نسبتا بی خطر است. سرم های حاوی ویتامین C، آزلائیک و اسید گلیکولیک وجود دارند که می توان برای این منظور از آن ها استفاده کرد. البته سعی کنید در استفاده از آن ها خیلی زیاده روی نکنید، زیرا برخی از محصولات مانند کرم های حاوی هیدروکینون ممکن است خطر ابتلا به بیماری اوکرونوز را افزایش دهند.
۲) رتینوئید ها یا مشتقات ویتامین A
این ویتامین برای مبارزه با پیری زودرس پوست و روشن کردن آن بسیار مفید است و استفاده از مشتقات آن با سرعت بخشیدن به چرخش سلولی، باعث تحریک عمل کلاژن سازی در پوست و لایه برداری ملایم آن می شود. البته استفاده از رتینوئید ها ممکن است باعث تحریک پوست نیز شود، بنابراین در ابتدا بهتر است از آن ها ۲ یا ۳ بار در هفته استفاده کنید و در صورت عدم حساسیت، به تدریج دفعات استفاده را افزایش دهید. درست است که اکنون می دانیم علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، ولی نباید برای حل یک مشکل، پوست را با مشکلات دیگر، درگیر کرد. ویتامین A از پوست حساس شما در برابر اشعه مضر خورشید به خوبی محافظت می کند.
۳) کرایو تراپی:
سرما درمانی یا کرایو تراپی، درمانی است که پزشک متخصص پوست می تواند آن را به راحتی در مطب خود انجام دهد. این درمان در دسته زیبایی قرار دارد و تحت پوشش بیمه نیست. سرما درمانی این توانایی را دارد که لکه های قهوه ای صورت را کم رنگ تر و حتی برطرف کند.
۴) درمان با لیزر:
لیزر نیز یکی از گزینه های مناسب برای از بین بردن لکه های قهوه ای رنگ پوست است که در مراکز زیبایی توسط پزشک متخصص ارائه می شود. انتخاب یک پزشک و اپراتور مناسب برای انجام این درمان اهمیت زیادی دارد، زیرا در صورت نداشتن مهارت ممکن است منجر به ایجاد زخم شود و مشکلات بیشتری برای پوست به وجود آورد. آشنایی تکنسین لیزر با نوع و تنظیمات رنگ پوست و همچنین داشتن اطلاعات کافی در مورد این که علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست، بسیار مهم است مخصوصا در افرادی که به صورت ذاتی رنگ پوست تیره دارند، لکه ها نباید بیش از اندازه بی رنگ یا سفید شوند.
۵) لایه برداری شیمیایی و درمان با نور پالس شدید (IPL)
استفاده از محلول های لایه بردار و یا IPL نیز می تواند به روشن شدن این لکه ها کمک بسیاری کند. IPL یک دستگاه نور پالسی است که طول موج وسیعی از انرژی را که توسط رنگدانه های قهوه ای جذب می شود، توزیع می کند و آن ها را از بین می برد. لایه برداری شیمیایی نیز با از بین بردن پوست آسیب دیده و تیره شده، در روشن شدن لکه های پوستی بسیار مؤثر است.
بیشتر بخوانید: درمان لک صورت
محافظت از پوست در برابر آسیب های بیشتر
با مطالعه این مقاله به خوبی متوجه شدیم علت لکه های قهوه ای روی صورت چیست و چگونه می توان از بروز آن جلوگیری کرد. همچنین روش های درمانی متفاوت این مشکل را بیان کردیم. اما نکته مهم دیگر پیرامون این موضوع، محافظت از پوست در برابر هیپرپیگمانتاسیون اضافی است.
اشعه ماوراء بنفش خورشید هم می تواند لکه های موجود را تیره تر کند و هم لکه های جدیدتری بر روی پوست ایجاد کند. بنابراین در صورتی که از تیرگی های قدیمی و جدید محافظت نکنید در واقع درمان نتیجه بخشی را دریافت نخواهید کرد. در واقع همان طور که در قسمت های پیشین مقاله اشاره کردیم، تنها راه رسیدن به نتیجه دلخواه و جلوگیری از بروز لکه های بیشتر،استفاده از کرم ضد آفتاب مناسب مناسب پوست در تمام ۳۶۵ روز سال است. این موضوع اهمیت بسیاری در برطرف کردن مشکلات پوستی دارد.
یادتان باشد در برخی موارد لکه های قهوه ای ممکن است نشان دهنده نوعی سرطان پوست باشد. بنابراین در صورت مشاهده علائم خاص حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مطالب مرتبط:
درمان لکهای ناشی از اختلالات هورمونی
علت و درمان کک و مک
درمان لک های آفتاب سوختگی
سرم ضدلک
ضد لک بدن