برترین رازهایی که جهان مایاها را در هاله ای از ابهام قرار داده است

۲. مایاها باور ندارند که پایان جهان در راه است.

فیلم های آخرالزمانی ممکن است نشان دهند که مایاها معتقد هستند پایان تقویم ۵۰۰۰ ساله آن ها، به علاوه تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۱۲، لحظه پایان زمان است، اما این درست نیست. بسیاری از مایاها ممکن است همانند ما که هزاره جدید را جشن گرفتیم، شروع چرخه ۵۱۲۵ ساله بعدی تقویم لانگ کانت (Long Count) را جشن بگیرند. اما آن ها اعتقاد ندارند که پایان جهان در راه است. در صورت وجود، آن ها امیدوارند که یک دوره جدید باعث آگاهی بالاتر و صلح و تفاهم بیشتر در میان افراد گوناگون کره زمین شود.

۳. مایاهای باستان مفهوم صفر را توسعه دادند.

تقویم قابل توجه لانگ کانت مایاها، به صفر به عنوان یک نماد متکی است. گرچه ممکن است ایده صفر از بابل سرچشمه گرفته باشد، اما به احتمال زیاد از این عدد در قرن چهارم به طور مستقل توسط مایاها استفاده شده است. صفر در زبان نوشتاری مایاها غالبا با علامت های پوسته ای شکل نشان داده می شود. سیستم عددی مایا بر اساس مقسوم علیه عدد ۲۰ است. بنابراین اعداد مایا از واحدهای ۱، ۲۰، ۴۰۰ و غیره تشکیل شده است. به عنوان مثال، برای نوشتن عدد ۴۰۳، مایاها از نمادی برای نوشتن یک واحد ۴۰۰، از صفر واحد برای ۲۰ و از سه واحد برای ۱ استفاده می کردند. بدین ترتیب آن ها مفهوم صفر را بدست آوردند.

۴. بیشتر جهان مایاها در زیر زمین باقی مانده است.

مکان های مهم مایا، مانند پالنک (Palenque) در جنوب مکزیک و چیچن ایتزا (Chichén Itzá) در شمال، تا حد زیادی حفاری شده است، اما سایر مناطق همچنان مدفون مانده اند. حتی تیکال، معروف ترین ویرانه در گواتمالا، تپه هایی دارد که آنچه که می توانست معابد عالی باشد را پنهان می کند. مکان های کمتر بازدید شده مایاها، مانند المیرادو (El Mirador) و اوکساکتون (Uaxactún)، هر دو در شمال تیکال در جنگل پتن (Petén) گواتمالا قرار دارند و تنها بخشی از آن ها از زیر زمین بیرون آورده شده و بازدید از آن ها برای درک حس اکتشاف بسیار هیجان انگیز است. بلیز نیز دارای ویرانه هایی است که به سختی حفاری شده اند، مانند آلتون ها (Altun Ha)، که در ۴۸ کیلومتری شهر بلیز واقع شده است. می توانید هرم های تاریخی را در همه این مکان ها مشاهده کنید، اما موارد بسیار بیشتری هنوز باقی مانده است.

۵. مایاها از طرفداران سونا بودند.

مایاهای باستان از سوناهای بخار سنگی که در شبه جزیره یوکاتان به نام تمساکال (temascal)، یا توج (tuj) در زبان مایایی کوییچه (Quiché) معروف بودند، لذت می بردند. سونای مایایی یا سوییت هاوس (sweathouse)، هنوز محبوب است و در هتل ها و استراحتگاه های سراسر جهان مایاها به بازدید کنندگان ارائه می شود. در شهرهای مایای باستان سوناهایی از جنس سنگ یا خشت ساخته شد که برای سلامتی و اعمال معنوی استفاده می شدند. مایاها آب را با سنگ های گرم شده با آتش ترکیب کرده و بخار ایجاد می کردند و گاهی برگ های بزرگ را نیز به این ترکیب اضافه می کردند. یک نویسنده وبلاگ در گواتمالا در سال ۲۰۱۱ نوشت: “بعد از مدتی متوجه خواهید شد که عرق می کنید و به نظر می رسد لایه ای از آلودگی، چیزی که آن ها آن را گراسا (grasa) می نامند، از پوست و ذهن شما جدا می شود”.

۶. سرزمین مایاها از نظر آتشفشانی فعال است.

زنجیره ای از آتشفشان ها از میان گواتمالا عبور می کنند و تعداد زیادی از آن ها همچنان فعال هستند. از شهر دوستدار توریست آنتیگوای گواتمالا، اغلب می توانید آتشفشان فوگو (Fuego) را ببینید که ابرهایی از دود را به هوا می فرستد و یا گدازه های آتشین را به بیرون پرتاب می کند که به ویژه در شب بسیار واضح است. در فاصله کمی از آنتیگوا (حدود ۹۰ دقیقه رانندگی) آتشفشان پاکایا وجود دارد که برای سال ها به طور مداوم در حال فوران بوده است. آژانس های مسافرتی در آنتیگوا تورهای روزانه ای را ارائه می دهند که در آن ها می توانید در چند متری گدازه های مذاب پیاده روی کنید. حتی می توانید آنقدر نزدیک شوید و سیگار خود را با گرمای گدازه روشن کنید. زمین به قدری گرم است که کفش های ورزشی شروع به ذوب شدن می کنند.

۷. رودخانه های آب سفید، جهان مایاها را می پیمایند.

وقتی بیشتر مردم به فکر رفتینگ آب سفید در آمریکای مرکزی هستند، به کاستاریکا فکر می کنند. اما گواتمالا قایقرانی کلاس جهانی دارد، مانند ریو چاهابون (Río Cahabón) متوسط (کلاس III-IV) که فقط یک سواری هیجان انگیز نیست، بلکه راهی برای دیدار با مایاهای محلی است که در ساحل آبراه جنگل زندگی می کنند. رودخانه یوسوماچینتا (Usumacinta) در امتداد مرز مکزیک و گواتمالا جریان دارد و سفرهای رودخانه ای در ویرانه هایی مانند پیدراس نگراس (Piedras Negras)، در مرز سمت گواتمالا توقف می کنند. یک زن آمریکایی به نام تامی ریدنور، بیش از دو دهه است که سفرهای رودخانه ای و تورهای ماجراجویی را در گواتمالا ارائه می دهد.

۸. ورزش های خونین در جهان مایای باستان مهم بودند.

در بسیاری از شهرهای مایای باستان یک زمین توپ وجود داشت که در آن تیم هایی از بهترین ورزشکاران سعی می کردند یکدیگر را شکست دهند. توپ سنگین و اغلب به اندازه فوتبال آن، از لاستیک سخت ساخته شده بود. برخی از محققان فکر می کنند گاهی جمجمه های انسان درون توپ ها قرار می گرفت. این بازی ها نمایش های فرهنگی بودند و قربانی های انسانی به همراه داشتند. البته همه فکر نمی کنند این بازندگان بودند که به خدایان پیشنهاد می شدند. یک راهنما در تیکال کاملا معتقد است، این برندگان بوده اند که قربانی می شدند. وی می گوید: “Morir en Tikal es un honor”، که یعنی “مردن در تیکال یک افتخار است”.

۹. برخی از اهرام مایاها برای انعکاس وقایع نجومی ساخته شده اند.

بر هیچ کس پوشیده نیست که مایاها ستاره شناسان پیشرفته ای بودند. ولی آنچه کمتر شناخته شده است این است که بسیاری از سازه های بزرگ مایاها، مانند هرم ال کاستیلو (El Castillo – معبد کوکول کان) در چیچن ایتزا، منعکس کننده وقایع نجومی است. در هنگام اعتدالین، سایه ای مواج به نام “مار بزرگ” در امتداد راه پله شمالی سمت کوکول کان می خزد. این امر به دلیل برخورد زاویه خورشید با ۹ تراس اصلی ایجاد می شود. در چیچن ایتزا ال کاراکول (El Caracol) نیز وجود دارد که به عنوان رصدخانه شناخته می شود و به مدار سیاره زهره مرتبط است. راه پله جلویی ال کاراکول شمالی ترین موقعیت سیاره زهره را هدف قرار می دهد و گوشه های ساختمان نیز با موقعیت خورشید در طلوع آفتاب انقلاب تابستانی و غروب آفتاب انقلاب زمستانی منطبق هستند.

۱۰. هیچ کس نمی داند چه چیزی باعث انحطاط سریع تمدن مایاها شده است.

با شروع قرن هشتم و سرعت بخشیدن به آن در قرن نهم، شهرهای مایاها ناگهان افول کردند. مردم آن ها یا کشته شدند و یا این کلانشهرهای بزرگ را ترک کردند. فرهنگ هایی که آبیاری، کشاورزی، نجوم و تکنیک های ساختمان سازی و همچنین ساختارهای پیچیده اجتماعی را در سطح بسیار پیشرفته ای توسعه داده بودند، به سرعت از میان رفتند. هیچ کس نمی داند چرا. برخی نظریه ها افزایش جنگ در بین ایالت ها و شهرهای مایاها، جمعیت بیش از حد که منجر به تخریب محیط زیست مانند فرسایش خاک شد و تغییرات آب و هوایی ناشی از جنگل زدایی را دلیل این امر می دانند. نظریه های دیگر حاکی از آن است که گسترش طبقه سلطنتی و کشیشان و ادامه زیاده روی در معابد، عدم تعادل را بدون کارگران تولیدی کافی ایجاد کرده است. دلیل اصلی احتمالا ترکیبی از عوامل فوق بوده است و ما شاید هرگز آن را ندانیم. مایکل شاپیرو نویسنده کتاب گواتمالا: سفری در سرزمین مایاها و نویسنده کتاب یک حس مکان (A Sense of Place) است.

منبع: nationalgeographic