مصرف سویا برای چه کسانی مضر است؟

به نقل از مجله مهتاطب:

چه افرادی نباید سویا مصرف کنند؟

۱) زنان باردار: استفاده از سویا بیش از مقدار کمی که در برخی غذاها یافت می شود، در دوران بارداری برای مادر خطرناک است.

۴) افراد مبتلا به سرطان سینه: هرچند اطلاعات دقیقی در این مورد به اثبات نرسیده است؛ اما احتمالا افرادی که دچار سرطان سینه هستند نیز بهتر است از مصرف مکمل های سویا خودداری کنند.

۵) افراد دارای حساسیت به بادام زمینی: کسانی که به بادام زمینی حساسیت دارند نیز احتمالا در اثر مصرف سویا شاهد واکنش های شدید حساسیت زا خواهند شد؛ بنابراین پیشنهاد می دهیم زمان مصرف غذا های حاوی سویا این نکته را به خاطر داشته باشند.

۶) تیروئید کم کار: علاوه بر این موارد، کسانی که تیروئیدشان کم کار است، معمولا سطح ید پایینی دارند. مصرف سویا سطح ید را پایین تر می آورد؛ در نتیجه برای این افراد مضر شناخته می شود.

با این حال نمی توانیم از فواید بسیار و مهم این ماده مغذی چشم پوشی کنیم. در ادامه مزایای مصرف سویا را در مواردی مجزا توضیح می دهیم.

مزایای مصرف سویا

رژیم غذایی ای که حاوی مقدار مناسبی از سویا باشد، مزایای بسیار زیادی برای بدن دارد که برخی از آن ها عبارت اند از:

۱) کنترل علائم  یائسگی:

مطالعات نشان می دهد که سویا به دلیل داشتن ایزوفلاون می تواند تاثیر مثبتی بر کنترل علائم یائسگی در بانوان داشته باشد. این ماده می تواند مثل استروژن عمل کند و در نتیبحه سندروم پس از یائسگی را کاهش دهد.
مطالعاتی که در سال ۲۰۱۵ انجام شد، نشان داد که ایزوفلاون های گیاهی سویا می توانند تا ۱۱ درصد گرفتگی و علائم ناشی از یائسگی را کاهش دهند. البته باید توجه داشت که مدت زمان اثرگذاری قرص ها و مکمل های سویا ممکن است بنا بر نحوه پردازش آن ها توسط بدن شما متفاوت باشد. در برخی از افراد این زمان می تواند تا چند هفته طول بکشد. پژوهشی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که قرص های سویا در برخی از افراد پس از ۱۳ هفته نصف حداکثر اثر خود را بروز می دهند؛ اما با این حال مصرف این قرص ها برای افرادی که نسبت به هورمون درمانی سنتی مقاوم هستند، انتخابی عالی محسوب می شود.

۲) کمک به کاهش کلسترول:

یکی از مزایای سویا که بسیاری از معمولا متخصصان تغذیه آن را تایید کرده اند، کمک به کاهش کلسترول LDL یا همان کلسترول بد و افزایش کلسترول HDL یا خوب است. طبق بررسی های انجام شده مصرف متوسط ۲۵ گرم سویا در روز کمک می کند تا کلسترول بد تا حدود ۳ درصد کاهش پیدا کند. بسیاری از افراد متخصصان معتقدند که خوردن پروتئین سویا به جای پروتئین های حیوانی مزایای بسیار دارد. البته لازم به ذکر است که این موضوع به طور کامل اثبات نشده و نیازمند تحقیقات بیشتری است.
بررسی های دیگر به این نتیجه رسیده اند که رژیم های غذایی حاوی سویا کلتسرول تام را کاهش و کلسترول خوب و مفید را تا سه درصد افزایش می دهند. همچنین مصرف سویا سطح تری گلیسیرید بدن را تا حدود ۴ درصد کم می کند.
طبق تحقیقات صورت گرفته، رژیم های غذایی ای که در آن ها این ماده گنجانده شده است، بیشترین تاثیر را بر کسانی می گذارند که در معرض ابتلا به بیماری های قلبی به دلایل مختلف مانند کلسترول بالا هستند. همچنین کسانی که به چاقی و دیابت نوع دو دچار اند، می توانند سویا را بدون هیچ مشکلی مصرف کنند.

۳) کمک به بهبود سلامت قلب:

یکی دیگر از مواردی که باعث می شود مصرف سویا برای بدن مفید باشد، بهبود سلامت قلب است. غذا هایی که غنی از حبوبات و سویا هستند، به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهند. ایزوفلاون های سویا التهاب رگ های خونی را کاهش می دهند و خاصیت ارتجاعی آن ها را بهبود می بخشند. این دو مورد باعث می شوند که متخصصان تغذیه مصرف سویا را برای حفظ سلامت قلب ضروری بدانند.
تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته اند نشان دادند که غذا هایی که در خود سویا دارند، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی مانند سکته را تا ۲۰ درصد کم می کنند. نکته جالب این که غذا های حاوی سویا در کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی، تا ۱۵ درصد موثر اند.

۳) کمک به کاهش فشار خون:

فشار خون یکی از بیماری های است که سلامت بسیاری از افراد جامعه را تحت تاثیر قرار داده است. آرژنین اسید آمینه ای است که به تنظیم سطح فشار خون بدن کمک می کند. سویا و غذا های تهیه شده از آن سرشار از آرژنین هستند؛ در نتیجه مصرف آن ها در کاهش فشار خون نقش اساسی دارد.
علاوه بر این دانه های سویا حاوی مقادیر زیادی ایزوفلاون هستند. ایزوفلاون ها نیز در کاهش فشار خون بدن نقش مهمی ایفا می کنند. مطالعه ای در این زمینه انجام شد که نتیجه آن نشان می داد خوردن نصف فنجان آجیل سویا، یعنی حدود ۴۳ گرم در روز، کاهش فشار خون دیاستولیک را در بدن بسیاری از افراد، به خصوص زنان، در پی دارد. همچنین طبق تحقیقات دیگر، مصرف ۶۵ تا ۱۵۳ میلی گرم ایزوفلاون سویا فشار خون را در بدن بسیاری از افراد بین ۳ تا ۶ میلی متر جیوه کاهش می دهد. البته درمورد افرادی که فشار خون پایینی دارند تاثیر مصرف سویا همچنان نامشخص است.

۴) کمک به باروری:

یکی دیگر از مزایای مصرف سویا کمک به باروری است. برخی از تحقیقات مشخص کرده اند که سویا موجب افزایش باروری می شود. در یک تحقیق انجام شده، زنانی که ایزوفلاون سویا مصرف کرده بودند، ۱.۳ تا ۱.۸ برابر بیشتر از زنانی که ایزوفلاون سویا کمتری دریافت کرده بودند، پس از درمان های باروری زایمان کردند.
همچنین در نتایج تحقیقات دیگر نشان داده شد که غذا های حاوی سویا از بدن در برابر اثرات بیسفنول A که در برخی از پلاستیک ها یافت می شود و یکی از مهم ترین عوامل ناباروری است، محافظت می کند.
البته دقت داشته باشید که مصرف سویا بیش از حد (بیش از ۱۰۰ میلی گرم ایزوفلاون در روز) نه تنها به باروری کمکی نمی کند، بلکه ممکن است عملکرد تخمدان و سطح هورمون تولید مثل را که دو عامل مهم باروری هستند، کاهش دهند.
متخصصان پس از انجام تحقیقاتی به این باور رسیده اند که زنانی که بیش از ۴۰ میلی گرم ایزوفلاون سویا در روز مصرف می کنند، ۱۳ درصد بیشتر از زنانی که کمتر از ۱۰ میلی گرم از این ماده مصرف می کنند، با مشکلات باروری مواجه می شوند. به طور کلی در بیشتر تحقیقات مشخص شده است که رژیم های غذایی حاوی ۱۰ تا ۲۵ میلی گرم ایزوفلاون سویا و حتی ۵۰ میلی گرم از آن، هیچ آسیبی به باروری بانوان وارد نمی کند.

چرا برخی از افراد نگران مصرف سویا هستند؟

سویا و غذا های به دست آمده از آن برای قرن ها بخشی از رژیم غذایی انسان بوده اند؛ اما برخی از دلایل باعث شده اند که برخی از افراد، آن را از رژیم خود حذف کنن. برخی از این دلایل عبارت اند از:

• اثرات تقلید استروژن: برخی تصور می کنند که ایزوفلاون های سویا شبیه هورمون تولید مثل زنانه، استروژن، عمل می کنند. هرچند این دو ماده ساختاری شبیه به یکدیگر دارند، اثرات ایزوفلاون های سویا ضعیف تر و کمی متفاوت تر از استروژن است.

• خطر سرطان: برخی بر این باورند که ایزوفلاون های سویا خطر ابتلا به سرطان سینه یا آندومتر را افزایش می دهند؛ در حالی بیشتر تحقیقات چنین موضوعی را رد می کنند. حتی طبق برخی از تحقیقات، ایزوفلاون های سویا از افراد در برابر ابتلا به سرطان محافظت می کنند.

جمع بندی
سویا یکی از محبوب ترین و غنی ترین موادی است که در رژیم غذایی هر انسانی باید به میزان مناسب گنجانده شود. با این حال مصرف آن برای برخی از افراد با شرایط خاص، مضر و تا حدودی ممنوع شناخته می شود. زنان باردار، نوزادان، افراد مبتلا به سرطان سینه و کسانی که به بادام زمینی حساسیت دارند، تا جای ممکن باید از مصرف سویا دوری کنند. اما تعدادی از مزایای آن به طور کلی عبارت اند از کمک به کاهش کلسترول، کمک به بهبود سلامت قلب، کمک به کاهش فشار خون و کمک به باروری. در این نوشته شرایط این افراد را به همراه دلایل مضر بودن سویا برای آن ها با جزئیات بررسی کردیم و در ادامه تعدادی از مزایای سویا را توضیح دادیم.

مقالات مرتبط: