آلودگی هوا باعث کدام بیماری ها می شود؟

این روزها با اخبار نگران کننده افزایش شاخص آلودگی هوا مواجه هستیم. این سطح از آلودگی می تواند تاثیرات مخربی بر روی سلامتی داشته باشد که شاید عده زیادی از آن بی خبر باشند. AQI یا همان شاخص آلودگی هوا توسط سازمان هواشناسی جهت آگاهی از سطح آلودگی هوای یک منطقه اعلام می شود. هرچه این عدد یا شاخص افزایش پیدا کند، احتمال در خطر قرار گرفتن سلامت عمومی بالاتر می‌رود. کلان شهرهایی چون تهران در روزهای زیادی از سال در معرض آلودگی هوا قرار دارند اما گاهی شرایط جوی این شرایط را پیش می آورد. همانطور که در چند روز اخیر شاهد بالارفتن این شاخص در چند شهر کشور بوده ایم.

وقتی شاخص آلودگی در محدوده ناسالم قرار دارد بدین معنی است که در این هوا هر فردی ممکن است اثرات سوء بهداشتی را تجربه کند و افرادی که در گروه‌های حساس قرار دارند، نشانه‌های حادتری را بروز می‌دهند. متخصصین و مراقبین بهداشت توصیه می کنند که هیچکدام از گروه های کم خطر یا پرخطر در زمان بالارفتن شاخص آلودگی در فضای باز قرار نگیرند. ما در این مقاله می خواهیم برای شما همراهان عزیز مجله پزشکی از خطراتی بگوییم که آلودگی هوا می تواند برای سلامت شما داشته باشد. پس اگر شما هم می خواهید بدانید کدام بیماری ها وابسته به آلودگی هوا هستند، ما را تا انتهای مقاله همراهی نمایید.

انواع آلودگی هوا

دو نوع اصلی از آلودگی هوا شامل آلودگی هوای محیطی (آلودگی فضای باز) ناشی از فعالیت کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها و وسایل نقلیه که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند و آلودگی هوای خانگی (یا درون ساختمان) می‌شوند که به‌واسطه سوختن موادی مانند زغال سنگ، چوب یا نفت سفید در فضاهایی با تهویه نامناسب شکل می‌گیرد. آلودگی هوای محیطی و خانگی هر دو می‌توانند در شکل‌گیری یکدیگر نقش داشته باشند زیرا هوا از داخل ساختمان به بیرون می‌رود و بالعکس. آلاینده‌های اصلی هوا شامل موارد زیر می‌شوند:

• ذرات معلق، ترکیبی از ذرات جامد و مایع هستند که از احتراق سوخت و ترافیک جاده‌ای سرچشمه می‌گیرند.

• دی‌اکسید نیتروژن که از ترافیک جاده‌ای یا چراغ‌های خوراک‌پزی داخلی سرچشمه می‌گیرد.

• دی‌اکسید گوگرد که از احتراق سوخت‌های فسیلی سرچشمه می‌گیرد.

• ازن در سطح زمین که از واکنش نور خوشید با آلاینده‌های منتشر شده از وسایل نقلیه شکل می‌گیرد.

سطوح مختلف آلودگی هوا

خوب: میزان AQI در این حالت بین ۰ و ۵۰ است. در این شرایط کیفیت هوا رضایت بخش و دارای ریسک سلامتی ناچیز و یا فاقد ریسک سلامتی است. این حالت را با رنگ سبز نشان می‌دهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت “پاک” اطلاق می‌شود.

متوسط: میزان AQI در این حالت بین ۵۱ و ۱۰۰ است. کیفیت هوا در این شرایط قابل قبول است؛ اگرچه آلودگی در این سطح ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه باشد. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و ازن حساسیت ویژه‌ای دارند ممکن است علائم تنفسی در آن‌ها مشاهده شود. این حالت را با رنگ زرد نشان می‌دهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت “سالم” اطلاق می‌شود.

ناسالم برای گروه‌های حساس: در این حالت میزان AQI بین ۱۰۱ و ۱۵۰ است. بعضی از افراد گروه‌های حساس در این شرایط ممکن است اثرات بهداشتی خاصی را تجربه کنند، اما عموم مردم تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند. این حالت را با رنگ نارنجی نشان می‌دهند.

ناسالم: میزان AQI در این حالت بین ۱۵۱ و ۲۰۰ است. در این شرایط هر فردی ممکن است اثرات بهداشتی را تجربه کند. اعضای گروه‌های حساس بیش از سایرین اثرات جدی را بر سلامت خود تجربه می‌کنند. این حالت را با رنگ قرمز نشان می‌دهند.

بسیار ناسالم: در این حالت AQI بین ۲۰۱ و ۳۰۰ فرار دارد و هشداری برای سلامتی به حساب می‌آید و بدین معنی است که در این شرایط هر کسی ممکن است اثرات جدی سلامت را تجربه کند. این حالت را به رنگ بنفش نشان می‌دهند.

خطرناک: در این وضعیت AQI از ۳۰۰ بالاتر است و اخطاری جدی برای سلامت انسان و بیانگر شرایط اضطراری است. در این وضعیت تمام افراد جامعه تحت تأثیر اثرات بهداشتی جدی قرار می‌گیرند. این حالت را با رنگ خرمایی نشان می‌دهند.

تاثیرات آلودگی هوا در سلامتی کلی جسم و روح

خطر حقیقی در مورد اثرات زیان بار به شرایط سلامتی فعلی شما، نوع و تمرکز آلودگی و زمانی که در معرض هوای آلوده بوده اید، بستگی دارد میزان بالای هوای آلوده می تواند موجب مشکلات سلامتی فوری شود. عوارضی که شامل این موارد می شود:

• بیماری های قلبی _رگی و تنفسی شدید.

• استرس اضافی برای ریه ها و قلب، که بنابراین برای فراهم کردن اکسیژن کافی برای بدن بیشتر باید کارکنند.

• آسیب سلولی به سیستم تنفسی.

اثرات دائمی آلودگی هوا بر روی سلامت افراد

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای آلوده می تواند موجب اثرات دائمی برروی سلامت شما شود. مانند:

• سرعت بخشیدن بر پیری ریه ها

• از دست دادن ظرفیت ریه ها و کاهش عملکرد آن ها

• پیشرفت بیماری هایی مانند آسم، برونشیت، آمفزیم( نوعی بیماری ریوی) و حتی سرطان

• کوتاه شدن دوره ی زندگی

آلودگی هوا و سقط جنین

باید بدانید سرب علاوه بر تاثیری که بر سلامت افراد دارد باعث ابتلا به سرطان و سقط جنین و بیماری های روانی نیز می شود به طورمثال با تاثیر منفی بر عملکرد سیستم عصبی باعث بروز سردردهای شدید و کم شدن حافظه می شود. آلودگی هوا به ویژه سربی که به علت سوخت نامناسب خودروها به وجود می آید احتمال تولد کودکان مبتلا به نقص عضو، اوتیسم و بیش فعالی را افزایش می دهد. همچنین مسمومیت ناشی از سرب باعث افزایش اختلالات ذهنی، فراموشی های دائم، بیماری های لرزشی و جنون می شود.

آلودگی هوا چه ارتباطی با پرخاشگری دارد؟

یکی از آثار آلودگی هوا کمبود اکسیژن است که باعث بی حوصلگی و عدم کنترل خشم می شود همچنین آلودگی هوا با کاهش انرژی و ایجاد خواب آلودگی می تواند باعث پرخاشگری افراد شود. اختلالاتی مانند پرخاشگری وافسردگی، اختلال در تمرکز و کند شدن عملکرد ذهنی در نتیجه کاهش اکسیژن رسانی به مغز اتفاق می افتد که همه این عوامل سبب به وجود آمدن مشکل در موقعیت های اجتماعی و شغلی می شوند.

تاثیر منفی آلودگی هوا بر شخصیت افراد

آلودگی هوا تاثیر فراوانی در شخصیت افراد دارد و می تواند یک فرد برونگرا را به یک فرد درونگرا تبدیل کند. افراد افسرده همیشه زندگی را غبار آلوده می بینند و مانند گذشته اشان نمی توانند اجتماعی و سر زنده باشند. کاهش اکسیژن به علت هوای آلوده اختلال در عملکرد مغز ایجاد می کند به طوری که فرد با از دست دادن مهارت های اجتماعی خود مدام دچار فراموشی می شود و در سنین سالمندی و میانسالی دچار بیماری آلزایمر می گردد.

هوای آلوده و بیماری‌های چشم

چشم‌ها ازجمله اندام‌های خارجی بدن هستند که در زمان آلودگی هوا در معرض مستقیم با ذرات آلاینده قرار می‌گیرند و دچار مشکلات زیادی همچون سوزش و آبریزش می‌شوند. البته آلودگی هوا عارضه خطرناکی برای اجزای داخلی چشم‌ها ندارد ولی سطح چشم در ناحیه قرنیه و پلک‌ها را ملتهب می‌کند و سبب سوزش، آبریزش و قرمزی چشم‌ها می‌شود. همچنین آلودگی هوا به ویژه ذرات معلق منجر به تولید ماده‌ای می‌شود که برای چشم افراد به ویژه افراد میانسال و کهنسال خطرناک است.

هوای آلوده و مشکلات پوستی

هوای آلوده دارای ذرات هیدروکربن، گوگرد و ذرات معلق است که پوست به ویژه پوست کودکان و افراد مسن را تحریک می‌کند و در این میان قسمت‌هایی مانند پوست سر، دست‌ها و صورت به ویژه دور چشم‌ها بیشتر از سایر نقاط بدن آسیب می‌بیند. تیرگی و بسته شدن روزنه‌های سطح پوست، خشکی پوست، خارش، اگزمای دست و صورت، اگزمای پلک، کهیر،تشدید جوش‌های آکنه‌ای صورت، خشکی حاشیه لب‌ها و بینی و نمایان شدن لکه‌های تیره در سطح پوست از جمله مشکلاتی است که در شرایط آلودگی هوا بروز بیشتری پیدا می‌کند. همچنین بروز چین و چروک و پیری زودرس پوست به دلیل تولید رادیکال‌های آزاد در هوای آلوده و ریزش مو از دیگر عوارض ناشی از آلودگی هوا به شمار می‌رود.

هوای آلوده و ابتلا به سرطان

افرادی که در مناطق دارای آلودگی هوا زندگی می‌کنند، حدود ۲۰ درصد بیشتر از افرادی که در هوای پاک زندگی می‌کنند با احتمال ابتلا به سرطان ریه مواجه هستند. ذرات ریز ناشی از آلودگی هوا که باعث تحریک ریه‎ها و التهاب آن‎ها می شود، یک عامل خطر ساز برای بروز سرطان ریه است. بعلاوه شواهد بسیاری وجود دارد که قرار گرفتن در معرض ذرات ریز هوا می‌تواند سبب التهاب ریه‌ها و آسیب زدن به DNA افراد شود.

بیماری هایی مرتبط با آلودگی هوا

بیماری هایی که بیشتر به مشکلات سلامتی سخت که بر اثر آلودگی هوا به وجود می آیند، حساس هستند ،شامل این موارد می باشند:

• بیماری قلبی به خصوص، بیماری شریان اکلیای و نارسایی احتقانی قلب.

• بیماری های ریوی به خصوص آسم، آمفزیم، بیماری مزمن انسداد ریه.

بیشترین آسیب آلودگی هوا به چه افرادی وارد می شود؟

• زنان باردار.

• کار گرانی که در محیط باز کار می کنند.

• بزرگسالان با سن بیشتر و سالمندان.

• کودکان زیر ۱۴ سال.

• ورزشکارانی که تمرین می کنند.

• افرادی با قدرت بدنی خوب در محیط خارج از خانه.

افرادی که در گروه های بالا قرار دارند ،حتی با تماس کمتر با هوای آلوده نیز مشکلات سلامتی را تجربه می کنند و یا ممکن است شدت مشکلات در آن ها بیشتر و شدیدتر باشد.

بیشتر بخوانید:

هورمون و چربی شکمی
پیکرتراشی بخش اول
پیکرتراشی بخش دوم
درمان لاغری صورت
داروخانه خانگی
غذاهای دارویی در روزهای کرونا 
خوراکی های ممنوع در افسردگی
 مواد غذایی عضله ساز
 دمنوش تقویت مو