زلزله چیست و چگونه ایجاد می شود؟

زلزله چیست به زبان ساده | علت وقوع زلزله | گسل چیست؟ | تکتونیک صفحه ای چیست؟ | پس لرزه چیست؟ | سونامی چیست؟

زلزله یا زمین لرزه یکی از پدیده های طبیعی است که از آن به عنوان بلای طبیعی نیز یاد می شود زیرا بسته به شدت و عمق وقوع آن ممکن است خسارات شدیدی به بار آورد.

موضوعات مربوط به زلزله و سوالاتی از این قبیل که زلزله چیست و چرا رخ می دهد؟ کلمه گسل به چه معنا است؟ و آیا می توان زلزله را پیش بینی کرد؟ از جمله موضوعات جالب و مورد علاقه کودکان و نوجوانان کنجکاو می باشد.

در ادامه قصد داریم به سوالات بالا پاسخ دهیم، با کوکا همراه باشید.

زلزله چیست؟

زمین لرزه به لرزش، چرخش یا شوک ناگهانی سطح زمین گفته می شود که به طور طبیعی فشار زمین را آزاد می کند. سالانه بیش از یک میلیون زمین لرزه جهان را می لرزاند.

یک زمین لرزه ممکن است در منطقه وسیعی احساس شود اما معمولا مدت زمان آن کمتر از یک دقیقه می باشد.

تاکنون راهی برای پیش بینی زلزله کشف نشده و دانشمندان در حال حاضر روی این موضوع کار می کنند.

علت وقوع زلزله چیست؟

حدود ۲۰ صفحه در امتداد سطح زمین وجود دارد که پیوسته و به آرامی در کنار هم حرکت می کنند.

هنگامی که این صفحات فشرده یا کشیده می شوند سنگ های بزرگی در لبه های آن ها شکل می گیرند، این سنگ ها با نیروی زیاد تغییر مکان داده و باعث ایجاد زمین لرزه می شوند.

برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:

تصور کنید یک مداد را به صورت افقی نگه داشته اید، اگر می توانستید به هر دو انتهای مداد همزمان فشار وارد کرده و دو سر آن را به سمت پایین بکشید می دیدید که مداد خم شده و در صورت افزایش نیرو در نهایت از وسط می شکند تا فشاری که شما به آن وارد کرده اید را آزاد کند.

پوسته زمین نیز به همین صورت عمل می کند. با حرکت صفحات، آن ها به خود و سایر صفحات فشار وارد می کنند، وقتی این فشار به اندازه کافی شدید باشد پوسته می شکند و فشار حاصل از آن از میان زمین به صورت موج های انرژی آزاد می شود و زلزله رخ می دهد.

گسل چیست؟

گسل یک ناحیه تحت فشار در داخل زمین است، جایی که صفحات به هم برخورد می کنند و باعث ایجاد شکاف در سطح زمین می شوند.

گسل انواع مختلفی دارند، مهم ترین آن ها عبارتند از:

• گسل شیب لغز طبیعی (dip-slip normal)
• گسل شیب لغز معکوس (dip-slip reverse)
• گسل امتداد لغز (strike-slip)
• گسل مورب لغز (oblique-slip)

تکتونیک صفحه ای چیست؟

نظریه تکتونیک یا زمین ساخت صفحه ای داستان جالبی از قاره ها است که از مکانی به مکان دیگر جا به جا شده، از هم جدا می شوند یا به هم برخورد می کنند.

در این نظریه که شواهد زیادی برای آن وجود دارد فرض شده پوسته و پوشش فوقانی زمین از چندین صفحه بزرگ، نازک و نسبتا محکم تشکیل شده که در جهات مختلف و با سرعت های گوناگون نسبت به هم در حال حرکت هستند.

این صفحات گاهی با هم برخورد کرده، از هم دور می شوند یا پهلو به پهلو به هم ضربه می زنند و همه این اتفاقات می تواند باعث ایجاد زمین لرزه شود.

لرزه نگار چیست؟

ابزاری است که برای ثبت شدت و مدت زمان وقوع زمین لرزه استفاده می شود.

پس لرزه چیست؟

با وقوع زلزله اصلی معمولا انرژی به طور کامل آزاد نمی شود و مقداری از آن در زمین باقی می ماند که به مرور و پس از زلزله اصلی به صورت پس لرزه هایی که شدت کمتری دارند آزاد می شود.

سونامی چیست؟

سونامی یک موج اقیانوسی بزرگ است که معمولا به دلیل وقوع زلزله یا انفجار آتشفشانی زیر آب رخ می دهد.

بر خلاف تصور برخی افراد، سونامی امواج حاصل از جزر و مد دریا نمی باشد زیرا جزر و مد توسط نیروی ماه، خورشید، سیارات و با کمک جریان باد که روی سطح آب حرکت می کند ایجاد می شود.

در امواج معمولی آب به صورت دایره ای جریان پیدا می کند در حالی که در سونامی جریان آب مستقیم است و به همین دلیل خسارات زیادی به همراه دارد.

منبع: weatherwizkids