دانستنی های جالب درباره کروکودیل یا تمساح

مشخصات ظاهری | کوچک ترین و بزرگ ترین کروکودیل | انواع کروکودیل | گاندو؛ تمساح ایرانی | خصوصیات رفتاری | محل زندگی | غذای کروکودیل | دشمن | زاد و ولد | طول عمر | خطر انقراض | چرا تمساح زبان ندارد؟ | آیا تمساح باهوش است؟ | حقایق جالب درباره کروکودیل

کروکودیل یا تمساح یکی از مشهورترین خزندگان و ترسناک ترین حیوانات گوشتخوار دنیا است که بدن غول پیکر، فک قوی و سرعت و چابکی بی نظیرش در کنار توانایی فوق العاده اش در کمین کردن باعث شده به عنوان یکی از شکارچیان بزرگ دنیا شناخته شود.

کروکودیل از نظر خانوادگی با الیگاتور (تمساح پوزه پهن)، کیمن و قاریال (نوعی تمساح پوزه دراز) رابطه نزدیکی داشته و خصوصیات منحصر به فرد ظاهری، رفتاری، شیوه تولید مثل، شکار کردن و سایر حقایق جالبی که در ادامه درباره آن ها صحبت خواهیم کرد باعث شده علاقه مندان به دنیای وحش توجه خاصی به این خزنده داشته باشند.

در ادامه سری مطالب جذاب دانستنی های حیوانات این بار به سراغ این دو زیست ترسناک و موذی رفته ایم، با کوکا همراه باشید.

مشخصات ظاهری کروکودیل

کروکودیل خزنده ای بزرگ با پوست ضخیم، فلس مانند و ضد آب است که از یک سو از او در برابر شکارچیان بالقوه محافظت کرده و از سوی دیگر مانع خشک شدن بدنش می شود.

پوست فلس مانند تمساح به رنگ های مختلف از زیتونی مات گرفته تا سبز، قهوه ای، خاکستری و سیاه است که باعث شده این جانور به راحتی بتواند خودش را در آب و گیاهان اطرافش استتار کند.

چشم و بینی کروکودیل نیز مانند سایر گونه های تمساحیان در قسمت بالای پوزه و سر پهنش قرار گرفته است که به او کمک می کند تا هنگام شکار تقریبا همه اعضای بدنش را زیر آب پنهان کرده و شکار موفقیت آمیزی داشته باشد.

دم پهن و عمودی این حیوان بسیار قوی است و از آن بر خلاف پاهایش برای حرکت کردن در آب استفاده می کند.

تمساح یک پلک سوم شفاف و خاص دارد که به او امکان باز نگه داشتن چشمانش در آب را می دهد و دستگاه تنفسی اش به گونه ای شکل گرفته که می تواند تا پنج ساعت پیوسته در زیر آب زنده بماند.

کوچک ترین و بزرگ ترین کروکودیل

اندازه کروکودیل بسته به گونه آن متفاوت است. کوچک ترین کروکودیل تمساح کوتوله نام دارد که حدود ۲ متر طول داشته و بزرگ ترین کروکودیل تمساح آب شور است که با ۷ متر طول و حداکثر ۱ تن وزن به عنوان سنگین ترین کروکودیل دنیا شناخته شده است.

انواع کروکودیل

امروزه ۱۳ گونه مختلف تمساح در دنیا وجود دارد که در آب های شور و شیرین در سراسر آمریکای شمالی و جنوبی، آفریقا، آسیا و استرالیا زندگی می کنند.

طبیعت دو زیست این حیوان باعث شده با طبیعت اطراف خود سازگار شده و در طول میلیون ها سال گذشته در طبیعت دوام بیاورد.

گاندو؛ تمساح ایرانی

گاندو نوعی تمساح پوزه کوتاه بومی شبه قاره هند و نواحی اطراف آن است که در ایران به نام تمساح ایرانی شناخته شده است.

این خزنده در بخش هایی از جنوب ایران از جمله استان سیستان و بلوچستان و کشورهای دیگر از جمله هند، بنگلادش، پاکستان، سریلانکا و غیره زندگی می کند.

خصوصیات رفتاری کروکودیل

کروکودیل ها حیوانات بسیار اجتماعی هستند که معمولا در گروه های بزرگ به همراه سایر کروکودیل های بالغ و بچه تمساح ها زندگی می کنند.

کروکودیل نر با فرا رسیدن فصل جفت گیری به قلمرو بسیار حساس می شود و با بیرون آوردن سر بزرگ خود از آب و غرش کردن به رقیبان و متجاوزان سعی می کند از قلمروی خود محافظت می کند.

کروکودیل ها معمولا در ساعات گرم روز کنار رودخانه ها حمام آفتاب می گیرند زیرا مانند سایر خزندگان قادر به تنظیم دمای بدن خود نیستند و تا حد زیادی به گرمای خورشید برای گرم کردن بدن خود نیاز دارند.

بعضی انواع کروکودیل از جمله تمساح کوتوله برای آفتاب گرفتن از درخت ها بالا رفته و روی شاخه ها دراز می کشد.

بالا و پایین رفتن در آب تکنیک دیگری است که کروکودیل برای تنظیم دمای بدنش استفاده می کند زیرا بدنش در سطح آب گرم و زیر آب خنک می شود.

محل زندگی کروکودیل

کروکودیل ها در زیستگاه های باتلاقی سراسر آب های گرم مناطق گرمسیری نیمکره جنوبی دیده می شوند.

تمساح آمریکایی بزرگ ترین گونه کروکودیل ساکن در آمریکای شمالی و جنوبی است که در کنار رودخانه ها و دریاچه های آب شیرین و همچنین آب های ساحلی نیمه شور نزدیک خلیج و مرداب های فلوریدای جنوبی، سراسر آمریکای مرکزی و بخش های شمالی آمریکای جنوبی زندگی می کند.

تمساح نیل که زمانی در شرق و جنوب آفریقا زندگی می کرد امروزه کمیاب تر شده و اغلب در در باتلاق های آب شیرین، رودخانه ها، دریاچه ها و مرداب های حرا ساکن می باشد.

تمساح آب شور بزرگ ترین و گسترده ترین گونه کروکودیل از نظر پخش جمعیتی است که در دهانه رودخانه ها و باتلاق های نیمه شور خلیج بنگال در اقیانوس هند، در سراسر آسیای جنوبی تا استرالیا دیده می شود.

غذای کروکودیل

کروکودیل ها شکارچیان گوشتخوار فوق العاده قوی هستند که در راس زنجیره غذایی محیط پیرامون خود قرار گرفته اند.

از آن جا که کروکودیل قادر به جویدن غذای خود نیست مجبور است آن را به طور کامل ببلعد، این خزنده از فک و دندان های قوی خود برای پاره کردن مواد غذایی استفاده می کند.

بچه تمساح ها از منابع غذایی همچون ماهی ها، سخت پوستان، پستانداران کوچک، پرندگان و خزندگان استفاده می کنند و به مرور زمان که بزرگ تر می شوند می توانند حیوانات بزرگ تری همچون گوزن، گورخر و گاومیش آبی را شکار کنند.

کروکودیل معمولا شب ها فعالیت بیشتری دارد، برخی گونه ها این جسارت را دارند که برای شکار احشام و حتی انسان ها به زمین های خشک اطراف خود بروند.

تمساح نیل که عمدتا از ماهی تغذیه می کند به دلیل طبیعت بسیار اجتماعی معمولا به صورت گروهی دست به شکار ماهی زده و گربه ماهی بخش بزرگی از برنامه غذایی اش را تشکیل می دهد.

دشمن کروکودیل

تمساح های بالغ به دلیل هیکل بزرگ و طبیعت تهاجمی خود دشمنان بسیار کمی در حیات وحش دارند و ممکن است هر از گاهی توسط گربه سانان بزرگ از جمله شیر، جگوار یا ببر شکار شوند.

در حالی که تمساح های کوچک تر آسیب پذیر بوده و توسط حیوانات مختلف از جمله گراز، سگ ها و خزندگان بزرگ تا پرندگان شکاری همچون عقاب شکار می شوند.

زاد و ولد کروکودیل

در فصل جفت گیری کروکودیل های نر با غرش کردن و حرکات خاص از قلمروی خود در برابر رقیبان محافظت می کنند.

جالب است بدانید زمانی که کروکودیل های نیل ماده جذب این سر و صداها می شوند نرها شروع به کوبیدن بدن خود به اطراف کرده و آب بینی خود را به هوا پرتاب می کنند.

بعد از جفت گیری، کروکودیل ماده در لانه ای که عمدتا از خاک و پوشش های گیاهی همچون برگ درست شده بین ۱۷ تخم (گونه تمساح کوتوله) تا ۱۰۰ تخم (گونه تمساح نیل) می گذارد.

در مناطقی که ممکن است سیل جاری شود کروکودیل ها خانه های خود را روی تپه ها می سازند تا تخم ها از خطر غرق شدن در امان باشند.

معمولا سه ماه طول می کشد تا بچه کروکودیل ها از تخم بیرون بیایند، زمان شکسته شدن تخم ها مصادف با فصل بارندگی است تا از خشک شدن بدن بچه کروکودیل ها جلوگیری شود.

روکودیل مادر برخلاف ظاهر ترسناکش نسبت به بچه های خود بسیار دلسوزانه رفتار می کند و به شدت مراقب لانه و تخم هایش در مقابل شکارچیان می باشد.

هنگام بیرون آمدن کروکودیل ها از تخم، کروکودیل ماده آن ها را در کیسه ای داخل دهانش حمل کرده و به سمت آب می برد.

طول عمر کروکودیل

طول عمر متوسط تمساح حداقل ۳۰ تا ۴۰ سال است و گونه های بزرگ تر آن به طور متوسط بین ۶۰ تا ۷۰ سال عمر می کنند.

طبق ادعای برخی افراد کروکودیل های ۱۰۰ ساله نیز وجود دارند اگرچه مدرک محکمی در این باره وجود ندارد.

خطر انقراض کروکودیل 

با این که به نظر می رسد جمعیت محلی کروکودیل ثابت مانده اما در اکثر نواحی جمعیت گونه های مختلف کروکودیل رو به کاهش است.

از میان ۱۳ گونه مختلف کروکودیل در مورد ۶ گونه نگرانی چندانی وجود ندارد اما جمعیت ۲ گونه آسیب پذیر بوده و ۵ گونه در معرض خطر انقراض قرار دارند.

در این میان گونه تمساح فیلیپین با جمعیتی کمتر از ۲۰۰ عدد بیشتر از سایر گونه ها در معرض خطر است.

سوالات رایج درباره کروکودیل ها

چرا تمساح زبان ندارد؟

برای پاسخ به این سوال باید بگوییم کروکودیل زبان دارد اما نمی تواند آن را به راحتی حرکت دهد.

برخلاف الیگاتورها زبان کروکودیل نقشی در بلع غذایش ندارد بلکه از آن برای تنظیم نمک و دمای بدنش استفاده می کند.

آیا تمساح باهوش است؟

مطالعات اخیر نشان داده کروکودیل ها و سایر گونه های نزدیک به آن حیوانات بسیار باهوشی هستند که قادر به انجام رفتارهای پیچیده ای همچون مراقبت هوشمندانه از فرزندان، ارتباطات پیچیده و استفاده از تکنیک های خاص برای شکار کردن می باشند.

حقایق جالب درباره کروکودیل

• بر خلاف گونه های دیگر خزندگان کروکودیل ها نوعی آرکوسور – گروه نخست خزندگان که شامل دایناسورها نیز می باشد – هستند. اگرچه دایناسورها ۶۵ میلیون سال پیش منقرض شدند اما به نظر می رسد کروکودیل ها توانسته اند با محیط زیست خود سازگار شده و تا امروز به حیات خود ادامه دهند.
• کروکودیل ها از نظر تکامل گونه ای طی ۲۰۰ میلیون سال گذشته تغییر بسیار کمی داشته اند اگرچه اجداد آن ها بسیار بزرگ تر از تمساح های امروزی بوده اند.
• تمساح آب شور بزرگ ترین خزنده دنیا است.
• حتما اصطلاح “اشک تمساح” را شنیده اید اما آیا می دانستید کروکودیل ها واقعا اشک می ریزند؟! این اشک هیچ رابطه ای با گریه کردن ناشی از احساسات ندارد بلکه علتش این است که تمساح هنگام غذا خوردن مقدار زیادی هوا می بلعد که با غدد لاکریمال (غدد تولید کننده اشک) تماس پیدا کرده و اشک از چشم های حیوان جاری شود.
• تمساح دریچه ای در پشت گلوی خود دارد که به او اجازه می دهد زیر آب نیز دهان خود را باز کند.
• این خزنده دید در شب فوق العاده ای دارد.
• قلب کروکودیل ها پیچیده ترین نوع قلب در میان حیوانات است که بسته به نیاز خزنده می تواند در شرایط مختلف مقصد خون جریان یافته در بدن تمساح را تغییر دهد.
• کروکودیل ها می توانند از فاصله های بسیار دور مسیر خانه خود را پیدا کرده و به خانه برگردند.
• این حیوان شناگر ماهری است و حداکثر سرعتش در شنا کردن به ۱۵ کیلومتر در ساعت می رسد.
• پای تمساح به او امکان چرخش سریع و حرکات ناگهانی در آب را می دهد.
• این حیوان مانند سایر خزندگان خونسرد است و متابولیسم بسیار کندی دارد که به او اجازه می دهد مدت طولانی بدون غذا زنده بماند.
• کروکودیل غدد تعریق ندارد و گرما را از طریق دهانش آزاد می کند.
• این حیوان اغلب با دهان باز می خوابد.
• طبق گفته برخی منابع حدود ۹۹ درصد کروکودیل ها در اولین سال زندگی خود توسط مارمولک های بزرگ یا سوسمارها، سایر کروکودیل ها، کفتارها و حتی ماهی ها شکار می شوند.

منابع: a-z-animals – ourplnt