مجله نماوا، نیما بهدادی مهر
نام برخی بازیگران چنان با یک شخصیت یا یک فیلم گره می‌خورد که حتی درخشش‌های متعدد نیز رد و نشان آن نقطه اوج در کارنامه این بازیگران را کمرنگ نمی‌کند. بیتا فرهی در زمره چنین بازیگرانی است. او نقش‌آفرینی‌های متعددی داشته و در برخی از این تجربه‌ها درخشنده است اما همچنان نقطه مکث بسیاری از مخاطبان عام و خاص در کارنامه این بازیگر نقش مهشید در فیلم «هامون» است. آخرین تجربه بازیگری فرهی که به اکران آنلاین در سایت فیلم نماوا رسیده است هنرنمایی در فیلم لامینور ساخته داریوش مهرجویی است که در این فیلم ایفاگر نقش بیتاست. بیتا زنی سرد و گرم چشیده و سرزنده است که از دوستان خانوادگی نادی به شمار می‌آید و در برهه‌ای کوتاه نقش سایه بانی امن را برای نادی ایفا می‌کند. به بهانه این هنرنمایی ۵ نقش از کارنامه او را بررسی کرده‌ام.
۵/ پروین – «شیش و بش»: کاریکاتوری از شمایل زن کلاهبردار
پس از نقش آفرینی‌های ماندگار در برخی از فیلم‌های مهم در دهه ۷۰ و ۸۰، بیتا فرهی به تدریج به انزوا رفت و گزیده کاری او در سینما همراه با مجموعه‌ای از تحولات در ریل‌گذاری‌ها برای بازتعریف مسیر برای هنر هفتم سبب شد تا از شدت و حدت ساخت آثار اجتماعی با پس زمینه آسیب شناسی کاسته شود و سکه اقبال سینمای ایران به سمت ژانر کمدی بچرخد. در این شرایط بازی بیتا فرهی در فیلم «شیش و بش» گویی یک شمایل‌شکنی و تلاش برای تجربه کردن نقشی متفاوت در کارنامه بازیگری او بود. سناریوی فیلم به ظاهر کم‌داشتی از منظر جذابیت و تعلیق نداشت و حتی نقش پروین نیز می‌توانست یک اتفاق مهم در کارنامه بیتا فرهی باشد، اما اجرای سر صحنه از سناریویی که نام پیمان قاسمخانی را بر پیشانی خود می‌دید همه چیز را جور دیگری سروشکل داد. به واقع فیلم «شیش و بش» یک شمایل کاریکاتوری از زن کلاهبردار را در خاطره مخاطبان می‌نشاند و به دلیل تلقی کارگردان از سناریو به یک کمدی تعقیب و گریز معمایی بدل می‌شود. «شیش و بش» از معدود تجربه‌های نقش آفرینی فرهی در آثار کمدی است و به همین علت می‌توان آن را تلاشی از سوی این بازیگر برای شکستن شمایل غالب خود در فیلم‌ها و سریال‌های جدی دانست.
۴/ سیما – «خون بازی»: مادر حامی
شخصیت سیما در فیلم «خون بازی» ساخته رخشان بنی‌اعتماد موقعیتی است تا بیتا فرهی شمایلی متفاوت از یک زن و مادر را نشان دهد. آنچه در این نقش آفرینی اهمیت دارد تلاش فرهی برای پوسته‌شکنی از شمایل بازیگری خود در دهه ۷۰ است. به واقع فرهی در عین اینکه در امتداد آن زن روشنفکر، فیلسوف و حساس در تجربه‌های ماندگار بازیگری‌اش در «هامون»، «کیمیا» و «بانو» حرکت می‌کند،کنش یک زن و احساس یک مادر را در همراهی با دخترش سارا نیز به رخ می‌کشد. اما در پس این همراهی‌ها و حمایت‌ها از دختری که گرفتار اعتیاد است، مخاطبان شمایلی از استیصال و درماندگی یک مادر از اصلاح دخترش را به وضوح در شمایل سیما می‌بینند. البته در پس این استیصال و ایثار، سیما شمایل مغلوبه‌ای از یک مادر و زن را نشان نمی‌دهد بلکه تلاش دارد تا مرز باریکی میان احساس زنانگی و جذبه مادرانگی به رخ بکشد. به واقع او یک زن است با همه احساسات و عواطفی که دارد و این سویه از درون و این حق فردی خود را در تفکیک از حس مادری و پیامدهای آن قرار می دهد اگرچه جنبه حمایتی و همراهی یک مادر نسبت به دخترش باعث می‌شود تا سیما نیز بیشتر از منظر مادر بودن در دید بنشیند و به همین دلیل پس از تماشای فیلم، سیما و آن جذبه مادرانه‌اش بیشتر در یادها می‌ماند.
۳/ منیژه مجدی – «اعتراض»: شبنمی روی گل سنت
دورترین نقش از شمایل تثبیت شده بیتا فرهی در سینما، بازی او در فیلم اعتراض ساخته مسعود کیمیایی بود. او در این فیلم و برخلاف آن شورانگیزی، لوندی، احساس‌گرایی و ایثارگری در نقش‌های پیش از این فیلم توانست تا هم در لحن و هم در تیپ‌سازی از یک زن لوتی رونمایی کند. زنی در دل مناسبات سنتی که بیش از آنکه شمایلی زنانه داشته باشد دارای وجوهی مردانه در سخن و رفتار است. او به مانند شبنمی روی گل سنت است که می‌تواند همراهی مناسب برای امیرعلی باشد.
۲/ مریم – «بانو»: تفردی برای تشفی درون
شخصیت مریم در فیلم «بانو» به نوعی سرگشتگی یک طبقه را نمایه می‌کند. طبقه‌ای که در دالان تو در توی تحولات جا می‌ماند و از شناخت جریان‌ها و آدم‌ها دور می‌شود. مریم نمادی از انسان‌هایی است که به قدری در دنیای فردی خود غرق شده‌اند که از توان احساس خطر و جلوگیری از بروز فاجعه بی‌بهره می‌مانند. مریم که نمادی از رفاه است وقتی دروازه‌های آن عمارت بزرگ را به روی گروهی تهیدست می‌گشاید و به واقع خانه‌ای مجلل را به پاپتی‌ها می‌سپارد از درون خرد شده و در یک انزوا فرو می‌رود. او به مانند زن متعلق به کهن الگوی هسیتا در دنیایی از سکوت، تفکر، تفرد و عرفان غرق می‌شود و بی‌کنشی و بی‌عملی در قبال زیاده خواهی‌ها و فرصت‌طلبی‌های هاجر و قربان سالار را در پیش می‌گیرد.
۱/ مهشید – «هامون»: تنازع فلسفی با حمید
کاراکتر مهشید کاتالیزوری برای حمید در فیلم «هامون» است. او محرکی است برای پرتاب حمید به دنیایی متفاوت از تفکرات و رفتارها. به واقع سویه حادی از رفتارهای پرتنش حمید همواره به مهشید و شایعات پیرامون او نسبت داده شد و حتی در برخی از لحظات فیلم او را زنی خائن در نظر گرفتند که حمید را در شرایطی سخت رها کرده و به دنبال زندگی خود رفته است. با همه این سوءتعبیرهایی که در مورد شخصیت مهشید وجود دارد او به مانند نسیمی است که بر صورت حمید می‌زند و او را در پی تثبیت افکار و اعتقاداتش به پیش می‌راند. به واقع مهشید طراح یک مسیر هفت خانی برای حمید است که او را در مسیر کشف به شیوه‌ای نامحسوس همراهی می‌کند و با ترک حمید به او در مسیر رسیدن به ثبات یاری می‌رساند و حفره‌های تردید و شکی که در درون حمید رخنه کرده را با این تاکتیک می‌پوشاند. به واقع مهشید به مثابه یک فیلسوف عمل گراست که حمید را از دنیای تئوری دور می‌سازد و به میدان کنش و عمل می‌کشاند.
تماشای آنلاین فیلم لامینور در نماوا
