شمیرانات- مهاجرت بی رویه و نزدیکی به پایتخت در حالی سبب تخریب محیط زیست در شمیرانات شده است که راهکار توسعه پایدار در این شهرستان حفظ منابع محیط زیستی و گردشگری است.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها؛ سیدعلی اکبر متین گو: مهاجرت بی رویه و نزدیکی به پایتخت سبب افزایش جمعیت استان تهران و نیز شهرستان‌های اطراف آن شده است و در این بین مناطق خوش آب و هوایی مانند شمیرانات به دلیل وضعیت مناسب‌تر محیط زیستی و نیز دسترسی‌های خوب به پایتخت با استقبال بهتر و بیشتر مواجه می‌شود.
به همین دلیل شاهد کاهش فضای سبز شهر و کاهش باغات و کاهش تولیدات باغی و دامی و نیز سختی تأمین آب و برق ساکنان نواحی شمالی تهران هستیم، حتی سطح فضای سبز و باغ‌های میوه و سطوح مشجر هم ثابت نیست و با فرایند واگذاری و تصرفات غیر مجاز مدام در حال کاهش است و این چالش‌ها نتیجه وقفه و بی توجهی به مدیریت پایدار منطقه به شمار می‌رود.
همچنین شاهد افزایش بافت شهری در محدوده و حریم شهرهای شمیرانات هستیم که این موضوع کاهش و خروج شهرستان از بخش واحدهای تولیدی استان را رقم خواهد زد
فشار وارده بر محیط زیست در لواسانات و رودبار قصران هر روز بیشتر می‌شود
اگرچه به تبع افزایش جمعیت تعداد فرصت‌های شغلی نیز افزایش یافته است، اما با سازوکار کنونی فشار وارده بر محیط زیست در منطقه سرسبز شمیرانات، لواسانات و رودبار قصران نیز هر روز بیشتر و بیشتر شده و این منطقه را در آستانه بحرانی محیط زیستی قرار می‌دهد.
از سویی دیگر منطقه حفاظت شده «ورجین» نیز تحت تأثیر جمعیت انسانی قابل توجه که هر روز بیشتر به محیط زیست ضربه می‌زند، قرار می‌گیرد و حفاظت از این منطقه و کار محیط بانان را سخت‌تر کرده است، تا جایی که مدیرکل وقت دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی سازمان حفاظت محیط زیست حدود ۱۰ سال پیش از پرونده زمین خواری منطقه حفاظت شده «ورجین» در قسمت جنوبی البرز مرکزی و خسارت شش هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی به بیت المال در آن زمان خبر داده بود.
لواسانات با ۶۰۰ کیلومتر مربع و رودبار قصران با ۵۰۰ کیلومتر مربع و تجریش با ۶۰ کیلومتر مربع منطقه شمیرانات را تشکیل می‌دهد و واقعیت این است، که روند تخریب عرصه‌های طبیعی و خشکاندن درختان و تغییر کاربری اراضی در کنار عدم مدیریت چرای بی حساب و کتاب و افزایش تعداد دام در مراتع از چالش‌های فراروی منابع طبیعی و محیط زیستی این مناطق به شمار می‌رود و رفع این مسائل نیازمند توجه به مدیریت پایدار و حساب شده است.
همچنین سود آور بودن تولیدات کوهی منجر به غارت سرمایه‌های محیط زیستی این منطقه با وجود گیاهانی همچون باریجه، ریواس، گلپر، آویشن والک، قارچ و…. شده است که خود به نوعی تخریب محیط زیست و یا تغییر اقلیم منطقه محسوب می‌شود.
این در حالی است، که به تاکید کارشناسان باید از ظرفیت مشارکت مردمی و تولید سرمایه اجتماعی و نیز سازمان‌های مردم نهاد محیط زیستی (سمن‌ها) توان و سرمایه بخش غیر دولتی در احیا و توسعه محیط زیست و منابع طبیعی در کنار تصویب مقررات لازم بهره گرفت.
هیچ اندیشه‌ای برای حفاظت علمی و توسعه پایدار محیط زیستی در شمال تهران وجود ندارد
یک فعال محیط زیست با اشاره به چالش‌های فراروی منابع طبیعی با بیان اینکه وضعیت استخدامی کارکنان حفاظت در حفظ منابع زیستی بسیار بد است، به خبرنگار مهر گفت: با وصف تاکید بر افزایش ضریب حفاظتی مشخص نیست چه کسی با چه ابزار مالی و اداری توان تحقق چنان هدف گذاری مندرج در قوانین مختلف را دارد.
وی اضافه کرد: در واقع هیچ اندیشه‌ای برای حفاظت علمی و توسعه پایدار محیط زیستی به ویژه در شمال تهران وجود ندارد و مقررات و ضوابط و دستورالعمل و شرح خدماتی برای بهبود وضعیت مدیریت اثربخش این مساله در دست نداریم.
این فعال محیط زیست ضمن ابراز تأسف نسبت به وضعیت اسف بار مناطق محیط زیستی شمال تهران گفت: برای حفاظت و نظارت و تحقق هدف گذاری افزایش ضریب حفاظتی باید وضعیت مدیریت را طرح محور دنبال کنند و برای کاهش بهره برداری مازاد بر توان اکولوژیک باید بهره برداری موجود را ساماندهی و کاهش داد.
وی ادامه داد: همچنین برای تحقق هدف‌های محیط زیستی باید به اجرای طرح‌های علمی، بر اساس مسائل و مشکلات منطقه و پیگیری اصولی و بر اساس ضوابط دقیق در این منطقه اهتمام جدی داشت، ضمن آنکه در صورت لزوم ایجاد دستور العملها و قوانین ویژه برای این منطقه اندیشید و اهتمام ورزید
حمید حیدری اضافه کرد: برآیند شکل و ماهیت عملیاتی کردن مردمی سازی اقتصاد این است که برای حفظ ظرفیت‌ها در منابع زیستی باید بر بهبود وضعیت استخدامی و جبران خدمت کارکنان و سازوکارهای توانمندسازی جوامع محلی تأمل کنند و برای کاهش وابستگی معیشتی جوامع محلی به منابع محیط زیستی و طبیعی از هیچ تلاشی دریغ نکنند.
ایجاد درآمد مازاد و شغل برای کشاورزان و باغداران از مهاجرت جوانان جلوگیری می‌کند
وی گفت: اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران در سال ۱۳۹۱ طرح جامع گردشگری شمیرانات را تهیه کرد ولی به‌علت آنکه وظایف اداره‌ها و سازمانها در این طرح به روشنی مشخص نشده به مرحله اجرا و تصویب نرسیده لذا لازم است با توجه به موقعیت شمیرانات و بالاخص منطقه گردشگری و کشاورزی و دامپروری لواسانات و منطقه گردشگری و کشاورزی و دامپروری و ورزشی رودبارقصران در خصوص تهیه طرح‌ها مرتبط با منطقه و بر اساس نیاز منطقه اقدام و در خصوص اجرایی کردن آن نیز تمهیدات لازم را اندیشید.
این فعال محیط زیست گفت: در خصوص اجرایی کردن طرح‌ها باید زمان و به نتیجه رسانیدن را مد نظر قرار داد تا از تخریب محیط زیستی و گردشگری هرچه بیشتر و بهتر جلو گیری کرد.
وی اضافه کرد: مثال واضح این امر تهیه و اجرایی کردن طرح‌های همچون گردشگری کشاورزی در منطقه علاوه بر پایداری تولید محصولات باغی و کشاورزی برای باغداران و کشاورزان است.
حیدری گفت: ایجاد درآمد مازاد و شغل برای کشاورزان و باغداران هم امید به زندگی در این قشر را افزایش داده و هم از مهاجرت جوانان جلوگیری خواهد شد، لازم است با استفاده از پتانسیل‌های موجود در منطقه نسبت به مصوبات آتی دقت نظر بیشتری داشت.
به عقیده کارشناسان ایجاد عزم ملی بر احیای منابع طبیعی تجدیدشونده و توسعه پوشش گیاهی برای حفاظت و افزایش بهره‌وری مناسب و سرعت بخشیدن به روند تولید این منابع و ارتقا بخشیدن به فرهنگ عمومی و جلب مشارکت مردم در این زمینه به عنوان ضرورت در مدیریت علمی منابع طبیعی و محیط زیست به ویژه در شمال تهران باید مورد توجه قرار گیرد.
