دانشمندان ناسا با استفاده از تلسکوپ پرتو ایکس ANDRA، دریچه‌ای جدید به سوی رازهای کهکشان‌ها گشوده‌اند. آن‌ها گروهی از “سیاهچاله‌های ابربزرگ” را شناسایی کرده‌اند که رفتاری شگفت‌انگیز از خود نشان می‌دهند. این سیاهچاله‌ها، درست مانند ایستگاه فضایی “ستاره‌مرگ” در فیلم‌های جنگ ستارگان، حول محور خود می‌چرخند و جریاناتی از ذرات پرانرژی را به سمت اهداف جدید در فضا پرتاب می‌کنند.
به گزارش سرویس نجوم آژانس خبری تکنا، این کشف شگفت‌انگیز که می‌تواند درک ما از تأثیر سیاهچاله‌ها بر کهکشان‌ها و فراتر از آن را متحول کند، حاصل تجزیه و تحلیل داده‌های تلسکوپ ANDRA و آرایه پایه‌خط پایه بسیار طولانی (VLBA) است. VLBA مجموعه‌ای از ده تلسکوپ رادیویی است که به صورت رباتیک از سوکورو، نیومکزیکو هدایت می‌شوند.
تغییر جهت باورنکردنی جریانات ذرات!
بررسی داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که جریانات ذرات پرانرژی منتشر شده از ۱۶ سیاهچاله ابربزرگ مورد مطالعه، توانایی تغییر جهت تا تقریباً ۹۰ درجه را دارا هستند. دکتر فرانچسکو اوبِرتوسی، سرپرست این تیم تحقیقاتی از دانشگاه بولونیا، در بیانیه‌ای گفت: “نتایج ما نشان می‌دهد که حدود یک‌سوم از این جریانات ذرات اکنون در جهت‌هایی کاملاً متفاوت از گذشته حرکت می‌کنند. این سیاهچاله‌های ابربزرگ رفتاری چرخشی دارند و همانند ایستگاه فضایی تخیلی در جنگ ستارگان، جریانات خود را به سمت اهداف جدید نشانه‌گیری می‌کنند.” محققان با بررسی حفره‌های ایجاد شده در گاز میان‌ستاره‌ای در میلیون‌ها سال پیش، جهت‌گیری گذشته‌ی این جریانات ذرات را نیز مورد مطالعه قرار دادند. مقایسه جهت‌گیری فعلی و گذشته‌ی این جریانات نشان داد که سیاهچاله‌های ابربزرگ قادر به تغییر جهت‌گیری آن‌ها هستند.
این تغییر جهت‌گیری می‌تواند در بازه زمانی از یک میلیون سال تا چند ده میلیون سال رخ دهد. با توجه به عمر بسیار زیاد این سیاهچاله‌ها (احتمالاً بیش از ۱۰ میلیارد سال)، این بازه زمانی کوتاه تلقی می‌شود. دکتر گرت شلنبرگر، عضو این تیم تحقیقاتی و دانشمند مرکز اخترفیزیک هاروارد و اسمیتسونیان (CfA)، در توضیح این موضوع گفت: “با در نظر گرفتن قدمت بالای این سیاهچاله‌ها، تغییر جهت‌گیری قابل توجه در بازه زمانی چند میلیون سال را رویدادی سریع می‌دانیم. این پدیده را می‌توان به تغییر جهت یک ناو جنگی عظیم در عرض چند دقیقه تشبیه کرد.”
جریانات ذرات پرانرژی در سیاهچاله‌های ابربزرگ زمانی شکل می‌گیرند که این ابرغول‌های کهکشانی در میان قرص‌های برافزایشی – ابرهای مسطحی از ماده – قرار گیرند. این قرص‌ها به تدریج ماده را به درون سیاهچاله هدایت می‌کنند. با این حال، بخشی از این ماده تحت تأثیر میدان‌های مغناطیسی قدرتمند موجود در اطراف سیاهچاله به قطب‌های آن هدایت شده و با سرعتی نزدیک به سرعت نور به بیرون پرتاب می‌شود. این ذرات به صورت جفت‌های دوقلو و در جهت‌های مخالف از هر یک از قطب‌های سیاهچاله خارج می‌شوند. برخورد این جریانات با گاز داغ کهکشان‌های میزبان، مانع از سرد شدن این گاز می‌شود. سرد شدن گاز میان‌ستاره‌ای، لازمه‌ی شکل‌گیری ستارگان جدید است. بنابراین، تغییر جهت‌گیری جریانات ذرات توسط سیاهچاله‌ها می‌تواند بر روند ستاره‌زایی در کهکشان‌های میزبان آن‌ها تأثیر بگذارد.
اگرچه در حال حاضر امکان تعیین تأثیر مستقیم این جریانات بر ستارگان و سیارات پیرامون آن‌ها وجود ندارد، اما دانشمندان بر این باورند که این پدیده می‌تواند مانع از شکل‌گیری بسیاری از ستارگان و سیارات جدید در کهکشان‌ها شود. کشف شگفت‌انگیز ناسا در مورد رفتار چرخشی و پرتوهای قدرتمند سیاهچاله‌های ابربزرگ، دریچه‌ای جدید به سوی درک پیچیدگی‌های کهکشان‌ها و نقش سیاهچاله‌ها در تکامل آن‌ها می‌گشاید. برای دیدن دیگر خبرها به صفحه اخبار فناوری مراجعه کنید.
