شیوع دوباره سیاه سرفه: هشداری برای افزایش مراقبت‌ها

نگرانی‌ها در مورد افزایش موارد ابتلا به سیاه سرفه در چندین کشور پیش آمده است در حالی که شیوع بیماری‌های تنفسی مانند کووید-۱۹ توجه جهانی را به خود جلب کرده بود، هشداری جدید در مورد افزایش موارد ابتلا به بیماری عفونی “سیاه سرفه” (pertussis) در برخی از کشورها به گوش می‌رسد.

به گزارش سرویس سلامت و بهداشت رسانه اخبار تکنولوژی تکنا، کشورهایی مانند انگلستان، استرالیا و چین شاهد افزایش قابل توجهی در موارد ابتلا به سیاه سرفه بوده‌اند. اگرچه ایالات متحده تاکنون افزایش غیرمنتظره‌ای را تجربه نکرده است، اما چندین شیوع محدود در سال ۲۰۲۴ گزارش شده که با الگوهای سالانه همخوانی دارد. این مقاله با هدف آگاهی‌رسانی به پرسنل بهداشت و عموم مردم، به بررسی ماهیت سیاه سرفه، علائم، راه‌های انتقال و اقدامات پیشگیرانه از جمله واکسیناسیون می‌پردازد.

سیاه سرفه: بیماری مسری با سرفه‌های شدید

سیاه سرفه که به نام سیاه زخم نیز شناخته می‌شود، یک بیماری عفونی باکتریایی حاد است که توسط باکتری Bordetella pertussis ایجاد می‌شود. این بیماری به دلیل صدای سرفه مشخص و شدید همراه با نفس‌کشیدن عمیق (“هووو”) در مراحل پیشرفته، به سیاه سرفه شهرت یافته است.

باکتری B. pertussis به مجاری تنفسی فوقانی حمله کرده و سموم را آزاد می‌کند. این سموم باعث التهاب و تحریک مجاری تنفسی شده و سرفه‌های شدید و غیرقابل کنترل را به دنبال می‌آورد. سیاه سرفه به شدت مسری بوده و از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌گردد. فرد آلوده از ابتدای بروز علائم و حداقل تا دو هفته پس از شروع سرفه، قابلیت سرایت بیماری را دارد.

سیاه سرفه در بزرگسالان و کودکان

برخلاف تصور عموم، سیاه سرفه فقط مختص کودکان نیست و بزرگسالان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شده و آن را به دیگران منتقل کنند. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، دریافت دوره‌ای واکسن‌های تقویت‌کننده سیاه سرفه برای بزرگسالان توصیه می‌شود. با وجود قابلیت سرایت، عوارض جدی و مرگ‌ومیر ناشی از سیاه سرفه در بزرگسالان و نوجوانان نسبت به کودکان خردسال کمتر است. با این حال، سیاه سرفه می‌تواند در هر سنی عوارض خطرناکی مانند ذات‌الریه، آپنه (قطع تنفس) و تشنج را به دنبال داشته باشد.

علائم سیاه سرفه

علائم سیاه سرفه معمولا طی ۵ تا ۱۰ روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری B. pertussis ظاهر می‌شود، اما گاهی اوقات بروز علائم ممکن است چند هفته به طول انجامد. علائم اولیه شامل آبریزش بینی، گرفتگی بینی، تب خفیف و سرفه خفیف است که معمولا یک تا دو هفته ادامه می‌یابد. در مراحل بعدی، حملات شدید سرفه به صورت متناوب بروز می‌کند که می‌تواند تا شش هفته (و در موارد نادر تا ۱۰ هفته) به طول انجامد. افراد مبتلا در طول این حملات، صدای سرفه مشخص “هووو” را از خود بروز می‌دهند.

علل احتمالی افزایش موارد سیاه سرفه

چندین عامل احتمالی برای افزایش موارد سیاه سرفه در سطح جهانی وجود دارد:

• کاهش نرخ واکسیناسیون: اقدامات پیشگیرانه جهت کنترل شیوع کووید-۱۹، به طور ناخواسته منجر به کاهش نرخ واکسیناسیون علیه بیماری‌های دیگر از جمله سیاه سرفه شد. این امر موجب کاهش سطح ایمنی جمعی شده و زمینه را برای شیوع مجدد بیماری فراهم کرده است.
• افزایش تعاملات اجتماعی: پس از لغو محدودیت‌های مرتبط با کووید-۱۹، تعاملات اجتماعی و مسافرت‌ها افزایش یافته است که به نوبه خود، امکان انتقال بیماری‌های مسری مانند سیاه سرفه را بیشتر می‌کند.