مجله نماوا، محمّد تقیزاده
رضا نجاتی که سال گذشته فیلم بلند سینمایی «بعد از رفتن» را در جشنواره چهل و یکم فیلم فجر داشت، در چهلمین فستیوال فیلم فجر موفق به نمایش و کسب سیمرغ بهترین فیلم کوتاه جشنواره برای فیلم ۱۷ دقیقهای «ارفاق» شد. «ارفاق» از جمله فیلمهای جالب و پرکشش سینمای کوتاه ایران در سالهای اخیر است که کارگردانی رضا نجاتی و قصه و بازیهای خوب فیلم باعث شده، فیلمی قابل تامل و تحلیل در سینمای کوتاه ایران باشد و بتواند برای سازندهاش نیز پله پرتابی مهم تلقی شود.
در تحلیل روند روایت فیلم «ارفاق» باید به این نکته مهم اشاره کرد که نقش تصادف و سوتفاهم در قصهگویی بسیار حایز اهمیت است به نحوی که فیلم با یک برخورد تصادفی معلم و شاگرد وارد فاز جدید قصهگویی میشود و با عکسالعمل و واکنش دوباره میان معلم و همان شاگرد، مسیرش تغییر میکند و پایان مییابد، اما موفقیت و عدم موفقیت رضا نجاتی در مقام فیلمساز در این است که تا چه حد این تصادفات و سوتفاهمات فردی میان کاراکترها را درست و دقیق به نمایش درآورده و میزان ارتباط و سمپاتی تماشاگر با این شخصیتها چه میزان بوده است.
«ارفاق» را باید ادامه راه فیلمسازی اصغر فرهادی در سینما دانست که ایده مرکزی فیلمهایش اغلب با یک اتفاق رخ میدهد و به تدریج با پرورش و تفسیرهای مختلف روند روایی این رخداد تغییر میکند. در «ارفاق» نیز حادثه و نقطه عطف اول فیلم که از برخورد شاگرد ضعیف با معلم رخ میدهد کاملا تصادفی و سوتفاهم برانگیز است و عکسالعملی که معلم درباره این اتفاق دارد اگرچه منفعلانه نیست و به نوعی کارما و بازگشت رفتارهای انسان را به خودش تداعی میکند، تا حدی میتواند سوال برانگیز هم باشد؛ در هرحال کارگردانی نجاتی و بازیهای خوب فیلم باعث شده این سئوالها آنچنان به چشم نیاید و همدلیبرانگیزی تماشاگر با فیلم تداوم یابد.
گروه بازیگری و به طور ویژه، هوتن شکیبا را باید از مهمترین امتیاز فیلم کوتاه «ارفاق» دانست. از آنجاییکه شکیبا در سالهای اخیر با هنرمندیهای متنوع و متفاوتش در سینما، تئاتر و تلویزیون و حتی صداپیشگی، خود را به عنوان یک بازیگر تمام عیار در سینمای ایران مطرح کرده است، در «ارفاق» نیز وجه دیگری از هنرنمایی این بازیگر نسل جدید سینمای ایران را شاهد هستیم که توانسته شمایلی مختلف از خود را نشان تماشاگران سینما و طرفداران بازیگری دهد. شکیبا در نقش علی در «ارفاق»، کاراکتر معلمی را بازی میکند که گرفتار ماجرایی عجیب و ناگهانی شده اما خیلی زود با واکنشی متقابلانه و غیرمنفعلانه، مسیر همدلیبرانگیزی و سپمپاتی روایت را به سمت خود برمیگرداند و این تمهیدات علاوه بر بازی شکیبا، مدیون قصه متفاوت رضا نجاتی در مقام نویسنده و کارگردان فیلم بوده است.