به نقل از مجله پزشکی:
- دلیل انتخاب نام آبله میمون چیست؟
- علت به وجود آمدن بیماری آبله میمون چیست؟
- علائم غیر پوستی آبله میمون کدامند؟
- علائم پوستی آبله میمون به چه شکل است؟
- سرایت آبله میمون چگونه است؟
- چه کسانی مستعد ابتلا به آبله میمون هستند؟
- آیا کودکان به آبله میمون مبتلا می‌شوند؟
- ابتلا به ویروس آبله میمون چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- آیا بیماری آبله میمونی قابل درمان است؟
- آبله میمون چه مدت طول می‌کشد؟
- تفاوت آبله میمون با انواع دیگر آبله چیست؟
- چگونه در برابر آبله میمون از خود محافظت کنیم؟
- وضعیت آبله میمون در جهان چگونه است؟
- آیا باید نگران ابتلا به آبله میمون بود؟
تحقیقات نشان داده است که آبله میمون از هر ۱۰ نفر مبتلا، جان یک نفر را می‌گیرد. این در حالیست که آمار مرگ و میر در کودکان مبتلا به این بیماری، تا ۲۵ درصد گزارش شده است. بنابراین خطر آبله میمون در کمین کودکان و بزرگسالان است.
مقاله‌ای که پیش روی شماست بر مبنای منابع معتبر و به روز، گردآوری شده است. ما در این متن از علائم آبله میمونی تا نحوه انتقال، تشخیص و درمان را پوشش داده‌ایم. همچنین اگر می‌خواهید با راهکارهای اصولی، از خود در برابر این بیماری حفاظت کنید، با ما همراه باشید. ما علاوه بر این مسائل، به سؤال شما در مورد مدت زمان بیماری پاسخ داده‌ایم. با خواندن این مقاله قبل از اینکه دیر شود، خود را در برابر بیماری آبله میمون مسلح کنید.
دلیل انتخاب نام آبله میمون چیست؟
عفونت آبله میمون انسانی (HMI)، یک بیماری عفونی نادر و مشترک بین انسان و حیوان است. این بیماری در اثر عفونت با ویروس آبله میمون (MPXV)، از حیوانات به انسان منتقل می‌شود. آبله میمونی برای اولین بار در سال ۱۹۵۸ کشف شد. زمانی که نوعی بیماری شبیه آبله، در محل سکونت میمون‌هایی که برای تحقیق نگهداری شده بودند، شیوع یافت. از این رو این بیماری، آبله میمون نامگذاری شد.
ویروس آبله میمون با نام‌های ویروس هرپس بی، ویروس مانکی بی، هرپس ویروس سیمیا و هرپس ویروس بی نیز شناخته می‌شود. MPXV بومی مناطق جنگل‌های بارانی گرمسیری آفریقای مرکزی و غربی است.
دو گروه ژنتیکی مجزا برای ویروس آبله میمون وجود دارد که عبارتند از: آفریقای مرکزی و آفریقای غربی. آبله میمون غرب آفریقا، خفیف‌تر، دارای مرگ و میر کمتر و انتقال محدود از انسان به انسان است.
علت به وجود آمدن بیماری آبله میمون چیست؟
اولین مورد انسانی آبله میمون، در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو، طی یک دوره تحقیقاتی برای از بین بردن آبله، ثبت شد. از آن زمان آبله میمون در سایر کشورهای آفریقای مرکزی و غربی از جمله نیجریه، در انسان گزارش شده است.
اکثر افراد بیمار، به دلیل گاز گرفتن و چنگ انداختن میمون و یا در تماس مایعات بدن این حیوان با پوست زخمی یا دارای بریدگی خود، آلوده شده‌اند. حتی درسال ۱۹۹۷ ،یک محقق بر اثر عفونت ویروس B، پس از پاشیدن مایع بدن یک میمونِ آلوده، به چشمش درگذشت.
علائم غیر پوستی آبله میمون کدامند؟
بروز علائم بیماری آبله میمونی، معمولاً ۷ تا ۱۴ روز بعد از ابتلا به عفونت ویروس ابله میمون، رخ می‌دهد. این مدت زمان گاهاً به ۵ تا ۲۱ روز تغییر می‌یابد. سپس آبله میمون با علائم غیر پوستی و اولیه زیر ظاهر می‌شود:
- تب
- سردرد شدید
- دردهای عضلانی
- کمر درد
- تورم غدد لنفاوی
- لرز
- خستگی و فرسودگی
علائم پوستی آبله میمون به چه شکل است؟
معمولاً یک تا سه روز پس از ظهور تب، بیمار دچار بثورات می‌شود که اغلب روی صورت بروز یافته و سپس در سایر قسمت‌های بدن از جمله اندام‌های تناسلی گسترش می‌یابد. بنابراین مردم باید نسبت به هرگونه ضایعات پوستی جدید مانند لکه، زخم و یا تاول که در هر قسمت از بدنشان ظاهر می‌شود، هوشیار باشند. بثورات علاوه بر صورت، کف دست‌ها و پاها، غشاهای مخاطی دهان، دستگاه تناسلی و حتی قرنیه چشم‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این ضایعات قبل از ناپدید شدن در مراحل زیر پیشرفت می‌کنند:
- ماکول‌ها
- پاپول‌ها
- وزیکول‌ها
- پوسچول
- دلمه‌ها
سرایت آبله میمون چگونه است؟
انتقال ویروس آبله میمون زمانی اتفاق می‌افتد که فرد از طریق حیوان، انسان یا مواد آلوده با ویروس تماس پیدا کند. ویروس از طریق پوست آسیب دیده، دستگاه تنفسی یا غشاهای مخاطی (چشم، بینی یا دهان) وارد بدن می‌شود. انتقال از حیوان به انسان ممکن است از طریق گاز گرفتن یا خراش، تهیه گوشت بوته، تماس مستقیم با مایعات بدن یا از طریق بسترهای آلوده رخ دهد.
تصور می‌شود که انتقال از انسان به انسان عمدتاً از طریق قطرات تنفسی بزرگ اتفاق می‌افتد. قطرات تنفسی معمولاً نمی‌توانند بیش از چند فوت حرکت کنند، بنابراین تماس چهره به چهره طولانی مدت مورد نیاز است. سایر روش‌های انتقال از انسان به انسان شامل تماس مستقیم با مایعات بدن یا مواد ضایعه و تماس غیر مستقیم با مواد ضایعه از طریق لباس‌ها و یا ملحفه‌های آلوده است.
چه کسانی مستعد ابتلا به آبله میمون هستند؟
ریسک ابتلا به آبله میمون برای کسانی که در تماس مستقیم با افراد آلوده قرار دارند، به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. با رشد و گسترش ضایعات پوستی، خطر آلودگی بیشتر می‌شود. در نتیجه اعضای خانواده، شرکای جنسی و سایر تماس‌های نزدیک از جمله کسانی که از یک مورد مبتلا به آبله میمونی مراقبت می‌کنند، در معرض این بیماری قرار دارند.
آیا کودکان به آبله میمون مبتلا می‌شوند؟
خطر ابتلا به آبله میمونی در کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر است. اما سیر علائم بالینی بیماری در بچه‌ها و به ویژه نوزادان و همچنین زنان باردار و افراد سرکوب شده سیستم ایمنی شدیدتر است. این بیماری در بچه‌ها علائمی شبیه آبله مرغان داشته و با تب شدیدتری همراه است. علائم خستگی و ضعف نیز در این افراد بیشتر است. بثورات هم معمولاً از روز ۳ یا ۴ شروع شده و به تدریج تغییر می‌کند.
ابتلا به ویروس آبله میمون چگونه تشخیص داده می‌شود؟
شناسایی بیماری آبله میمونی در مرحله تهاجم، از روی علائم بالینی تقریباً غیر ممکن است. مگر اینکه بیمار در تماس نزدیک با یک مورد از قبل شناسایی شده، قرار گرفته و یا در یک گروه پرخطر شناخته شده باشد.
به طور کلی، تا زمانی که ضایعات مشخصه روی صورت ظاهر نشوند، شناسایی امکان‌پذیر نخواهد بود. سه نشانه اصلی که شک به ویروس ابله میمونی را برمی‌انگیزد عبارتند از:
- راش: بثورات با توزیع مشخصه و اغلب بسیار خارش دار که ظاهری مشابه راش آبله میمون دارند.
- سفر: مسافرت اخیر از یک کشور آفریقایی که به عنوان بومی برای آبله میمون شناخته شده است.
- سابقه جنسی: سابقه تماس جنسی با یک مورد آبله میمونی
روش آزمایشگاهی که بطور قطع بیماری آبله میمون را تشخیص می‌دهد، بر اساس شناسایی ویروس از مایع ضایعه، دلمه‌ها و پوسته است. برای رسیدن به این هدف، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) با توجه به دقت و حساسیت، روش آزمایشگاهی است که به سایر روش‌ها ارجحیت دارد. سایر بررسی‌های سرولوژیکی، کشت و هیستوشیمیایی ممکن است در این زمینه مناسب باشند. مشاوره میکروبیولوژیکی/ویروس‌شناسی نیز برای شناسایی ویروس کمک کننده است. تشخیص اولیه PCR بر اساس تشخیص DNA ORTHOPOX است. در صورت شناسایی، ایزوله MPXV در نظر گرفته می شود. شناسایی قطعی بیشتر نیاز به ارجاع به آزمایشگاه پاتوژن های نادر و وارداتی (RIPL)، HAS PORTON DOWN دارد.
آیا بیماری آبله میمونی قابل درمان است؟
آبله میمون یک بیماری خود محدود شونده است و اکثر بیماران به خودی خود بهبود می‌یابند. در حال حاضر هیچ درمان مؤثری ائم از واکسن و دارو برای بیماری آبله میمونی وجود ندارد. اصل درمان جداسازی بیماران و جلوگیری از عفونت ثانویه ضایعات پوستی است. برای کنترل عفونت باید فوراً با استفاده از اقدامات استاندارد، یک رویکرد احتیاطی اتخاذ کرد.
آبله میمون چه مدت طول می‌کشد؟
نشانه‌های بالینی دوره نهفتگی بیماری آبله میمون، به طور متوسط ۶ تا ۱۳ روز و یا ۵ تا ۲۱ روز به طول می‌انجامد. دوره عفونی با بروز تب شروع شده و با تخلیه نهایی و خشک شدن ضایعات پوستی به پایان می‌رسد. بنابراین بیماران مبتلا به آبله میمون، معمولاً طی دو تا سه هفته، خود به خود بهبود می‌یابند. اما گاهی اوقات عفونت باکتریایی می‌تواند پیچیده باشد و موارد شدید ممکن است به عواقب جدی مانند ذات‌الریه، سپسیس، آنسفالیت و حتی التهاب چشم منجر شود.
درگیری پوستی گاهاً با گذشت زمان افزایش یافته و رنگ بثورات به سمت زردی می‌رود. در موارد شدید نیز ضایعات می‌توانند قسمت‌های زیادی از پوست را از بین ببرند. با پیشرفت بیماری، ویروس به مغز و نخاع رسیده و به التهاب مغز و نخاع منجر می‌شود. این رویداد ممکن است به آسیب مغزی و مرگ منجر شود.
تفاوت آبله میمون با انواع دیگر آبله چیست؟
علائم آبله میمون مشابه آبله مرغان است. اما با وجود شباهت‌های عمده، وجود یک ویژگی مهم، آبله میمون را از آبله متمایز می‌کند. تفاوت اصلی بین آبله و آبله میمون در این است که آبله میمون باعث تورم غدد لنفاوی (لنفادنوپاتی) می‌شود، در حالی که این علامت در بیماری آبله وجود ندارد.
چگونه در برابر آبله میمون از خود محافظت کنیم؟
به دلیل اینکه ویروس آبله میمون، ارتباط نزدیکی با ویروس ایجاد کننده آبله دارد، واکسن آبله می‌تواند افراد را از ابتلا به آبله میمون محافظت کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که واکسن آبله، حداقل ۸۵ درصد در پیشگیری از آبله میمون اثربخشی دارد. اگر واکسن آبله در عرض چهار روز پس از عفونت، تزریق شود، می‌تواند از شروع یا تغییر سیر بالینی HMI جلوگیری کند. اگر بین ۴ تا ۱۴ روز پس از عفونت تجویز شود، می‌تواند شدت عفونت را کاهش دهد، اما به میزان بسیار کمتر. همچنین واکسن ۲۰۰۰ ACAM، که حاوی ویروس زنده واکسینیا است، مجوز ایمن‌سازی در افراد بالای ۱۸ سال را دریافت کرده است.
واکسن JYNNEOS، نیز نوعی واکسن حاوی ویروس زنده ضعیف شده است که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای پیشگیری از آبله میمون مورد تأیید قرار گرفته است.
برای محافظت در برابر بیماری آبله میمون، علاوه بر واکسن راهکارهای زیر توصیه می‌شود:
- از تماس با حیواناتی که ممکن است حامل ویروس باشند، از جمله حیوانات بیمار و یا مرده، خودداری کنید.
- از پستانداران کوچک و میمون‌ها دوری کنید.
- از تماس با وسایلی که با حیوان بیمار تماس داشته است، خودداری کنید.
- بیماران آلوده را از سایر افراد، جدا کرده و به اتاقی با تهویه مناسب انتقال دهید.
- برای پرستاری از افراد مبتلا از روپوش آستین بلند، دستکش، ماسک و محافظ چشم استفاده کنید.
- پس از تماس با حیوانات یا انسان‌های آلوده، دستان خود را با آب و صابون و یا الکل ضدعفونی کنید.
- محیط اطراف را مرتب ضدعفونی کنید.
وضعیت آبله میمون در جهان چگونه است؟
آخرین آمار نشان می‌دهد، تاکنون ۳۳۶ نفر در جهان، به بیماری ابله میمون مبتلا شده‌اند. در این میان بریتانیا با شناسایی ۹۰ مورد ابتلا، در صدر جدول قرار دارد. پس از آن اسپانیا با ۸۴ مورد مبتلا و پرتغال با ۵۸ مورد قطعی به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. همچنین طی روزهای گذشته وزارت بهداشت، از شناسایی ۶ بیمار مشکوک به آبله میمون در ایران خبر داد.
آیا باید نگران ابتلا به آبله میمون بود؟
روند صعودی شناسایی بیماران مبتلا به آبله میمون در جهان که تقریباً از یک هفته گذشته شیب تندتری گرفته است، نگران کننده است. آبله میمون با وجود علائم مشابه به آبله، مشخصاتی دارد که آن را متمایز و خطرناک کرده است. در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، فرد بیمار و اطرافیان او باید فوراً اقدامات مراقبتی را انجام داده و تحت نظارت پزشک قرار گیرند.
گرچه علائم بالینی به طور قطع بیماری را تشخیص نمی‌دهد، اما شرح حال بیمار ممکن است شک پزشک به آبله میمونی را برانگیزد. به دلیل نبود درمان قطعی، کنترل بیماری مهمترین گام در درمان است که با راهکارهای اصولی محقق خواهد شد. بنابراین انجام اقدامات مراقبتی، بیمار را هرچه سریعتر از عوارض خطرناک آبله میمون و مرگ نجات می‌دهد.
کدام نشانه شک شما به بیماری آبله میمونی را برانگیخته است؟ متخصصان مجله پزشکی شک شما را برطرف خواهند کرد.
