به نقل از مجله پزشکی:
- علت نفخ و باد شکم چیست؟
- فواید باد شکم چیست؟
- علت و درمان باد شکم و مکرر و نفخ زیاد
- علت و درمان بوی بد بادشکم
- علت و درمان باد شکم دردناک
- علت و درمان باد شکم در دوران قاعدگی و بارداری
- ارتباط باد شکم با سایر بیماری های خطرناک
- آیا احتمال انتقال ویروس کرونا از طریق باد شکم وجود دارد؟
- چه زمانی برای باد شکم به پزشک مراجعه کنیم؟
- برای نفخ و باد شکم چه باید کرد؟
هر انسان در روز بین ۱۰ تا ۲۰ بار، باد شکم دفع میکند. خارج شدن باد شکم انسان را درباره گاز های تشکیل دهنده باد شکم و علامت هایی که از سلامت گوارش نشان میدهد، کنجکاو میکند.
مجله پزشکی در این مقاله، ابتدا با بررسی علت به وجود آمدن گاز معده سعی کرده است، طبیعت بدن در تشکیل گاز شکم و دفع آن را شفاف کند. در ادامه اطلاعاتی درباره زمان مراجعه به پزشک و درمان نفخ و باد شکم، کلیات مفیدی را ارائه داده است.
سپس با بررسی ارتباط باد شکم با سایر بیماری ها از جمله بیماری کرونا، اطلاعات کافی برای مشخص شدن سلامت گوارش را ارائه داده است. با کسب اطلاعات این مقاله تشخیص طبیعی و یا غیر طبیعی بودن باد شکم کار آسانی خواهد بود.
علت نفخ و باد شکم چیست؟
همه ما می دانیم که به خارج شدن گازهای تولیدشده در دستگاه گوارش، بادشکم یا باد روده گفته می شود. ترکیبات شیمیایی گاز های باد شکم در هر فرد متفاوت است. اما بطور عمده یک چهارم این گاز از اکسیژن و نیتروژن هوای بلعیده شده است. همچنین در حدود سه چهارم، از آن را کربن دیاکسید، هیدروژن و متان تشکیل داده است. اما چرا به باد شکم دچار میشویم؟
باید بدانید که بادشکم همیشه در دستگاه گوارش ما وجود دارد. اما وقتی که مقدار آن بیش از حد معمولی شود، متوجه آن میشویم. مهمترین دلایل ایجاد نفخ و باد شکم در زیر آمده است.
- غذاهای نفخ آور
- حساسیت غذایی
- حساسیت به لاکتوز
- اختلالات گوارشی
- رفلکس معده
- زخم معده
- اسهال
- استرس زیاد
- سریع غذا خوردن و سریع آشامیدن مایعات
- آدامس جویدن
- استعمال دخانیات
- استفاده از نوشیدنیهای کربن دار
- وجود برخی بیماریهای خطرناک
فواید باد شکم چیست؟
شاید برایتان خنده دار باشد. اما باید بدانید که گاز شکم فواید زیادی دارد. از مهمترین مزیت های آن، این است به سلامت روده های شما کمک می کند. همچنین احساس خستگی شما رفع میشود. اما از همه جالب تر، این است که براساس مطالعات تیم تحقیقاتی دانشگاه اکستر انگلستان در سال ۲۰۱۴، این فرضیه مطرح شده است که هیدروژن سولفید موجود در گاز روده ممکن است بتواند از برخی بیماری ها پیشگیری کند. از جمله اینکه، استشمام باد شکم خطر بروز حملات قلبی و سکته را کاهش میدهد.
علت و درمان باد شکم و مکرر و نفخ زیاد
اگر مدام به باد شکم مبتلا میشوید، پس باید برای درمانش اقدام کنید. این درمان ها اغلب روش های ساده ای دارد که به علت بروز باد شکم وابسته است. در قدم اول، بهتر است به مواد غذایی که مصرف می کنید توجه داشته باشید. زیرا عمدتا نفخ زیاد شکم به دلیل خوردن مواد غذایی نفاخ است.
پس در این صورت درمان با تغییر در رژیم غذایی امکان پذیر است. سعی کنید بیشتر ورزش کنید و تحرک داشته باشید. همچنین در روز مایعات بیشتری بنوشید. حفظ آرامش و کنترل استرس نیز میتواند در کاهش باد زیاد شکم، موثر باشد.
علت و درمان بوی بد بادشکم
بوی بد گاز شکم برای هرکسی آزار دهنده است. اما چرا گاهی بادشکم بد بو است؟ باید بدانید که اکثر گازهایی که از روده آزاد میشوند بیبو هستند. در حقیقت بوی زنندهٔ باد شکم که گاهی به وجود می آید ناشی از ایندولها، اسکاتولها و سولفید هیدروژن است. این ترکیبات به وسیله تخمیر باکتریها در روده ایجاد میشوند. پس این بو معمولا به آنچه که خورده اید ربط دارد. اما گاهی می تواند علامتی برای وجود یک بیماری جدی تر باشد. بطور کلی دلایل بوی بد شکم به شرح زیر است:
- عدم تحمل لاکتور ( مهمترین دلیل )
- باکتری های روده
- مصرف برخی داروها
- الکل قندها
- مصرف بعضی از حبوبات مثل لوبیا
- مصرف زیاد مواد غذایی حاوی فیبر مانند سبزیجات
- وجود عفونت یا بیماری های روده مثل سلیاک و بیماری کولون
برای درمان باد شکمی که بوی بد دارد، ابتدا به غذایتان توجه کنید. در بیشتر مواقع با تغییر رژیم غذایی بوی بد گازهای شکمی از بین می رود. ممکن است بوی بد باد شکم به دلیل داروی خاصی باشد که مصرف می کنید. اگر این موضوع خیلی برای شما آزاردهنده است، میتوانید موضوع را با پزشک مطرح کنید. بطور کلی باد شکم بدبو نگران کننده نیست. اما اگر همراه با آن نشانه ها و علائم دیگری باشد، لازم است بررسی های دقیق تری توسط پزشک انجام شود.
علت و درمان باد شکم دردناک
گاهی تجمع بیش از حد گاز در روده، همراه با درد است. معمولا علت این درد را در رژیم غذایی باید جستجو کرد. اما بعضی افراد مداوم به باد شکم دردناک مبتلا میشوند. مهمترین دلایل این اتفاق در زیر آورده شده است:
- ضعف معده در هضم برخی مواد غذایی
- رشد بیش از حد باکتری روده کوچک
- بازگشت اسید به مری
- سندروم روده تحریک پذیر
برای درمان گاز شکم دردناک، توصیه می شود که فرد رژیم غذایی خود را تغییر دهد. همچنین ورزش، نوشیدن آب زیاد و جویدن مناسب غذا در کاهش درد باد شکم بسیار موثر است. علاوه بر این، برخی از داروها میتوانند در درمان و یا کاهش گاز دردناک شکم موثر باشند. در این خصوص بهترین داروهایی که توصیه میشود به شرح زیر آورده شده است. لازم به ذکر است استفاده از این داروها نیازی به نسخه پزشک ندارد.
- آلفا گالاکتوزیداز: این دارو در تجزیه قند موجود در غلات و سبزیجات کمک می کند
- سیمتیکون: این دارو سبب حرکت سریع گاز در دستگاه گوارش میشود
- لاکتاز: آنزیمی است که در تجزیه لاکتوز موثر است
علت و درمان باد شکم در دوران قاعدگی و بارداری
حتما می دانید که در اوائل حاملگی، بدن دچار تغییرات هورمونی میشود. این موضوع ممکن است سبب بروز نفخ و به طبع آن باد شکم در شما شود. به همین دلیل است که اندازه رحم شما در اوائل بارداری بزرگتر از حد معمول بنظر میرسد. همچنین بزرگ شدن جنین، از دیگر دلایلی است که میتواند سبب نفخ و باد شکم شود. زیرا با بزرگ شدن رحم، فشار به روده بزرگ بیشتر میشود. همین موضوع منجر به خروج گاز از روده خواهد شد.
پیش از آغاز پریودی هم تغییرات هورمونی اتفاق میافتد. از جمله پیامد های این تغییرات، بروز نفخ معده است. بنابراین در این دوران، بادشکم بیشتری در دستگاه گوارش فرد تولید میشود. راهکارهایی وجود دارد که در درمان و کاهش باد شکم در دوران بارداری و قاعدگی بسیار موثر است. این راهکارها در زیر فهرست شده است.
- مصرف بیشتر مایعات
- افزایش تعداد وعده های غذایی ولی در حجم کم
- غذا خوردن آرام
- حذف یا کنترل استفاده از غذاهای نفاخ
- مصرف غذاهایی که فیبر دارند
- کاهش مصرف غذاهای سرخشده
- کاهش مصرف مواد قندی
- افزایش آرامش
- ورزش روزانه
ارتباط باد شکم با سایر بیماری های خطرناک
شاید نفخ و باد شکم موضوعی رایج باشد. اما گاهی دلایل خطرناک و مهمی پشت آن وجود دارد. باید بدانید نفخ و باد شکم میتواند از وجود یک بیماری جدی خبر دهد. البته به این نکته هم توجه کنید که معمولا در این شرایط علائم دیگری نیز همراه با نفخ وجود دارد. مخصوصا زمانی که باد شکم به راحتی از بدن خارج نمی شود، به سایر علائم دیگر نیز توجه کنید.
مهمترین بیماریهایی که نفخ شکم می تواند از علائم آنها باشد عبارتند از:
- سرطان روده بزرگ
- سرطان کبد یا معده
- سرطان رحم و تخمدان
- بیماری کرون
- آسیت یا تجمع غیرعادی مایع در شکم و لگن
- انسداد روده ناشی از زخم یا تومور
- بیماری سلیاک
- سندرم دامپینگ
- گاستروپارزی (فلج معده)
- سندرم روده ی تحریک پذیر
- اندومتریوز
آیا احتمال انتقال ویروس کرونا از طریق باد شکم وجود دارد؟
مهمترین راه انتقال ویروس کرونا هوا و تنفس است. نتایج علمی اثبات کرده است که باد شکم میتواند حاوی ذرات میکروبی و ویروس ها باشد. البته وجود پوششی مانند شلوار به عنوان یک مانع خوب میتواند از انتقال سایر ذرات جلوگیری کند. اما به هر حال احتمال انتقال ویروس کرونا از طریق استشمام گاز شکم میتواند وجود داشته باشد. البته این پاسخ قطعی نیست. زیرا هنوز نیاز به مطالعات و بررسیهای بیشتری وجود دارد.
چه زمانی برای باد شکم به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر گاز شکم به راحتی برطرف نشد، یا باد شکم همراه با علائم دیگری باشد، لازم است به پزشک متخصص گوارش یا داخلی مراجعه شود. گاهی واقعا دلیل مهمی پشت ماجرا وجود دارد. مهمترین علائم همراه باد شکم که باید به پزشک مراجعه کرد، عبارت است از:
- اسهال و یبوست مداوم
- استفراغ
- کاهش وزن
- وجود خون در مدفوع
- سابقه سرطان و بیماریهای دستگاه گوارشی
برای نفخ و باد شکم چه باید کرد؟
دلایل خطرناکی که نفخ میتواند نشانه آنها باشد وجود دارد. اما به ندرت پیش میآید که گاز روده به تنهایی علامت یک بیماری خطرناک و جدی باشد. برای درمان باد شکم، در بیشتر مواقع باید به علت های آن توجه کنیم. گاهی با تغییر کوچکی در رژیم غذایی این مشکل برطرف می شود. بوی بد گاز شکم نیز اغلب با همین تغییر مواد غذایی از بین می رود.
اگر باد شکم دردناک دارید، با کمک دارو به راحتی میتوانید آن را درمان کنید. همچنین باید بدانید که در دوران بارداری و قاعدگی هم ممکن است با بادشکم بیشتری مواجه شوید. تغییرات هورمونی این دوران، مهمترین دلیل بروز این مشکل است.
اگر سوالات دیگری در مورد بادشکم دارید، بدون هیچ خجالتی از متخصصین مجله پزشکی بپرسید. منتظر سوالات و پیشنهادات شما در خصوص این مقاله هستیم.