به نقل از مجله پزشکی:
دوران بارداری و پس از آن شیردهی، تغییرات زیادی را در بدن خانم‌ها ایجاد میکند در نتیجه باید در این دوران، برنامه تغذیه آنها نیز تغییر کند. بعضی از تغییرات هورمونی و جسمی خانم ها در دوران شیردهی، می تواند بر روی استخوان های بدن اثر بگذارد. در دوران‌شیردهی قسمتی از تراکم استخوانی خانم ها از بین می رود. به همین دلیل تصور می شود که در دوران شیردهی احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش پیدا میکند.
کاهش تراکم استخوان
کاهش تراکم استخوان یک تغییر طبیعی در دوران شیردهی است و مشکلی را در آینده برای خانم ها ایجاد نمی کند. در این دوران سطح هورمون استروژن پایین آمده و می تواند باعث کاهش تراکم استخوان شود. پایین آمدن سطح استروژن جذب کلسیم را کاهش می‌دهد. دو سال پس از زایمان، تراکم از دست رفته استخوان به حالت طبیعی برمی گردد یعنی پس از دوران شیردهی. بعد از پایان شیردهی، بدن بافت استخوانی جدید را می سازد و این بافت جدید آسیب‌های استخوان را در آن دوسال ترمیم میکند. درنتیجه می‌توان گفت شیردهی نه‌تنها باعث پوکی استخوان نمی شود، بلکه استخوان های نیرومند تری را جایگزین استخوان های قبلی میکند.
تغذیه و پوکی استخوان
درست است که بدن مادر پس از مدتی کمبودهای خود را جبران می کند اما باید در دوران شیردهی و پس از آن، مواد مغذی لازم برای ساخت استخوان در اختیار بدن قرار بگیرد. در این دوران هم تراکم استخوانی مادر باید حفظ شود و هم نیازهای بدن شیرخوار مورد توجه قرار بگیرد. بدن مادر منبع رفع نیازهای تغذیه ای نوزاد است.
بر اساس گزارش انجمن بین المللی پوکی استخوان، رژیم غذایی مهم ترین نقش را در سلامت استخوان ها دارد. مواد مغذی که ما دریافت می کنیم، عمده ترین نقش را در سلامت استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان دارند. اگر تغذیه مناسب باشد نه تنها بافت استخوانی حفظ می گردد بلکه از پوکی استخوان جلوگیری می شود. اما اگر مواد غذایی مورد نیاز به بدن مادر نرسد و کودک با شیر مادر تغذیه شود، احتمال پوکی استخوان افزایش پیدا می کند.
مواد غذایی لازم برای جلوگیری از پوکی استخوان
همان طور که همه می دانند مهم ترین موادی که در بازسازی استخوان نقش دارند کلسیم ویتامین D هستند. ۹۹% ذخیره کلسیم بدن داخل استخوان ها قرار دارد. برای جذب کلسیم حتما به ویتامین D نیاز است که متاسفانه ویتامین D و کلسیم در حال کمرنگ شدن در رژیم های غذایی هستند.
موادی که حاوی ویتامین D هستند
گوشت گاو و ماهی های روغنی مانند سالمون از بزرگترین منبع های ویتامین D هستند. بر خلاف تصور مردم ویتامین D موجود در شیر گاو بسیار کم است و برای مادران شیرده کافی نمی‌باشد.
مادران شیرده در طول روز به ۱۰ میکروگرم ویتامین D نیاز دارند. تحقیقات گسترده‌ای در انگلستان بین زنان ۲۶تا ۶۴ ساله انجام شد و متوجه شدند که میانگین دریافت ویتامین D روزانه ۶/۲ دهم میکروگرم است. در کشور ما متاسفانه ۸۶ درصد از خانم ها با کمبود شدید ویتامین D مواجه هستند. دریافت ویتامین D برای بدن بسیار ضروری و مهم است مخصوصاً در دوران شیردهی.
مواد غذایی کلسیم دار
در کشورهای زیادی میزان کلسیم موجود در برنامه های غذایی پایین تر از حد استاندارد است. بدن ما روزانه به ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم نیاز دارد و در بیشتر مواقع خانم‌ها کمتر از ۶۰۰ میلی گرم کلسیم روزانه دریافت می کنند. شیر یک منبع بسیار خوب برای کلسیم است اما نمی توان تنها با خوردن شیر این ۱۲۰۰ میلی گرم. کلسیم را تامین کرد و چون همراه با شیر ویتامین D وجود ندارد این میزان از کلسیم هم به راحتی جذب نمی شود.
نکته: نمی توان مکمل کلسیم را بدون تجویز پزشک مصرف کرد زیرا بالا بردن سطح کلسیم بدن خطر ابتلا به سنگ کلیه و سکته قلبی را افزایش می دهد. بهتر است مادران در دوران شیردهی زیر نظر پزشک خود از مکملهای کلسیم شناخته شده و استاندارد با دوز مشخص، استفاده کنند.
پودر شیر غنی شده
پودر شیر غنی شده می‌تواند کلسیم و ویتامین D مورد نیاز مادر شیرده را تامین نماید. این پودر شیر برپایه شیر گاو است که با ویتامین ها و املاح معدنی غنی شده است. نوشیدن یک لیوان شیر گاو حدود ۲۰ درصد از کلسیم و تنها ۱درصد ویتامین D روزانه مادر را تامین میکند اما نوشیدن یک لیوان شیر غنی شده می تواند ۵۰ درصد از کلسیم. را به همراه ۶۰ درصد از ویتامین D روزانه مادر را تامین کند. این شیرهای غنی شده را می‌توان در بازار ایران هم پیدا کرد اما باز هم توصیه می کنیم مقدار مصرفی آن. بهتر است زیر نظر پزشک باشد.
منبع: bones.nih
