به نقل از اکسترن:
درمان ام اس (MS) یا مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis) در سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است. از آنجایی که ام اس یک بیماری خودایمنی است که طی آن میلین اعصاب توسط سیستم ایمنی بدن آسیب می‌بیند؛ بنابراین استفاده از داروهایی که با مهار و تنظیم سیستم ایمنی، مانع از تخریب میلین نورون‌ها شود می‌تواند در درمان این بیماری مؤثر باشد. در این مقاله به بررسی انواع درمان ام اس، درمان‌ها و داروهای جدید و تأثیر درمان‌های گیاهی و سنتی و نیز چشم‌انداز درمان ام اس در آینده می‌پردازیم و سپس درباره پیشگیری و کنترل بیماری صحبت می‌کنیم.
درمان بیماری ام اس به سیر بیماری و نوع آن بستگی دارد. ابتدا باید سیر بیماری و اینکه آیا بیمار اکنون در حمله است یا نه مشخص گردد و سپس درمان شروع شود. بطور کلی درمان ام اس ۳ بخش اصلی دارد:
- کنترل عود ام اس در بیماری که هم‌اکنون تحت حمله حاد قرار دارد.
- درمان نگهدارنده ام اس نوع عودکننده بهبودیابنده.
- درمان ام اس نوع پیشرونده.
- درمان علائم آزاردهنده بیماری.
بسته به اینکه بیمار در کدام مرحله و کدام نوع از ام اس قرار دارد، درمان آغاز می‌شود.
درمان عود یا حمله حاد ام اس
تعریف عود یا حمله
عود یا حمله در بیماری ام اس به وجود علائم عصبی قابل توجه و مرتبط با نواحی خاصی از مغز گفته می‌شود که حداقل ۲۴ ساعت طول کشیده باشند و توجیه دیگری نظیر ابتلا به عفونت یا تب برای آن‌ها مطرح نباشد.
درمان اصلی حملات حاد ام اس، استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها (کورتون) برای سرکوب علائم عصبی نظیر اختلال بینایی، دوبینی، ضعف و اختلالات حرکتی و مخچه‌ای است.
در صورتی که بیمار در طی حمله فقط علائم حسی خفیف داشته باشد نیازی به درمان سرکوب کننده با گلوکوکورتیکوئیدها نیست و صرفاً استفاده از داروهایی که علائم بیماری را تا حدودی برطرف کنند کفایت می‌کند.
گلوکوکورتیکوئیدها
همانطور که گفته شد، خط اول درمانی در فاز حاد حمله‌ی ام اس، استفاده از گلوکوکورتیکوئید‌های تزریقی می‌باشد.
تزریق وریدی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم متیل‌پردنیزولون در روز برای ۳ تا ۷ روز با یا بدون پردنیزون خوراکی، معمول‌ترین رژیم دارویی مورد استفاده برای درمان عود ام اس است.
استفاده از ۶۲۵ تا ۱۲۵۰ میلی‌گرم پردنیزون خوراکی به صورت روزانه برای ۳ تا ۷ روز به تنهایی نیز می‌تواند به عنوان جایگزینی برای رژیم دارویی بالا مورد استفاده قرار گیرد. هر چند که استفاده از رژیم تزریقی متیل‌پردنیزولون نسبت به رژیم خوراکی پردنیزون ارجح است.
عود نوریت اپتیک (Optic Neuritis) در رژیم خوراکی بیشتر از رژیم تزریقی است.
تحقیقات نشان داده‌اند که کسانی که در فاز حمله با گلوکوکورتیکوئیدها درمان شده‌اند، بهبودی قابل توجه و کاهش در علائم بیماری پیدا کرده‌اند. همچنین متیل‌پردنیزولون بطور قابل توجهی خطر پیشرفت بیماری را در طی ۵ هفته پس از حمله، کاهش می‌دهد.
عوارض دارویی
تغییرات وضعیت روانی، افزایش خطر عفونت و مشکلات گوارشی از جمله شایع‌ترین عوارض استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها با دوز بالا در کوتاه مدت هستند.
بیمار ممکن اس در این دوره دچار علائم افسردگی، شیدایی (مانیا) و اختلالات گوارشی گردد. برای جلوگیری از اختلالات گوارشی می‌توان از داروهای مهارکننده پمپ پروتون نظیر پنتوپرازول استفاده کرد. همچنین استفاده از دوز پایین داروهای آرام‌بخش نظیر کلونازپام توصیه می‌شود.
تعویض پلاسما
بیمارانی که تحت حمله حاد ام اس هستند و به گلوکوکورتیکوئیدها پاسخ نمی‌دهند، می‌توانند از تعویض پلاسما سود ببرند.
مطالعاتی که در این زمینه انجام شده‌اند، نشان داده‌اند که تعویض پلاسما در فاز حاد ام اس می‌تواند باعث بهبود قابل توجه علائم بیماری گردد.
در مجموع تعویض پلاسما فقط در بیمارانی توصیه می‌شود که تحت حمله حاد و شدید ام اس هستند و علائم شدید عصبی پیدا کرده‌اند و به گلوکوکورتیکوئیدها نیز پاسخ نمی‌دهند.
درمان ام اس عودکننده بهبودیابنده
درمان تنظیم‌کننده بیماری
بیماری که به نوع عودکننده بهبودیابنده مبتلاست اگر در فاز حمله باشد که باید بستری شده و درمان حمله یا عود ام اس برایش آغاز شود (درمان حمله حاد ام اس در بالا توضیح داده شد).
حال اگر بیمار در دوره بهبودی باشد باید داروهایی را دریافت کند که از پیشرفت و عود مجدد بیماری جلوگیری کنند. از آنجایی که ام اس یک بیماری خودایمنی است، استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تنظیم کنند می‌تواند با کاهش حملات و عود ام اس و بهبود عملکرد فرد همراه باشد.
از جمله داروهای تنظیم‌کننده سیستم ایمنی بدن که در درمان ام اس (MS) استفاده می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اینترفرون بتا (Interferon Beta Preparations)
- دی‌متیل فومارات (Dimethyl Fumarate)
- ناتالیزوماب (Natalizumab)
- آلمتوزوماب (Alemtuzumab)
- فینگولیمود (Fingolimod)
- گلاتیرامر استات (Glatiramer Acetate)
- اوکره‌لیزوماب (Ocrelizumab)
- تری‌فلونوماید (Teriflunomide)
همه‌ی بیمارانی که به ام اس نوع عودکننده بهبودیابنده مبتلا هستند باید تحت درمان با داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی قرار گیرند. البته داروهای بالا علاج بخش ام اس نیستند و صرفاً تا حدودی این بیماری را کنترل می‌کنند.
داروهای تزریقی زیرپوستی و عضلانی
گلاتیرامر استات و فرآورده‌های اینترفرون بتا از جمله قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین داروهای تزریقی عضلانی یا زیرپوستی هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اینترفرون بتا
اینترفرون بتا ۱-بی (Interferon beta-1b) و اینترفرون بتا ۱-آ (Interferon beta-1a) دو فرآورده اصلی هستند که در درمان ام اس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اینترفرون بتا ۱-بی از جمله اولین داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی بدن بود که برای درمان ام اس تأییدیه دریافت کرد. تأثیر استفاده از اینترفرون بتا ۱-بی به صورت تزریق زیرپوستی در مطالعات مختلفی اثبات شده است.
۰٫۲۵ میلی‌گرم (۱ میلی‌لیتر) از این دارو به صورت زیرپوستی توسط خود فرد به صورت یک روز در میان تزریق می‌شود.
اینترفرون بتا ۱-آ را می‌توان بصورت زیرپوستی و یا داخل عضلانی تزریق نمود. این دارو معمولاً با دوز ۴۴ میکروگرم ۳ بار در هفته بصورت زیرپوستی یا ۳۰ میکروگرم ۱ بار در هفته بصورت داخل عضلانی تجویز می‌شود.
استفاده از اینترفرون‌ها با کاهش قابل توجه حملات ام اس همراه بوده‌اند.
عوارض اینترفرون بتا – شایع‌ترین عارضه‌ی اینترفرون بتا، ایجاد علائم شبیه آنفولانزا می‌باشد که با استفاده از داروهای مسکن و یا استامینوفن برطرف می‌شود.
گلاتیرامر استات
این دارو از ترکیب پلی‌مرهای ۴ آمینواسید مختلف ایجاد شده است و از نظر آنتی‌ژنی به پروتئین میلین شباهت دارد. این دارو با توجه به شباهتی که به پروتئین میلین دارد، باعث می‌شود سلولهای ایمنی بدن به پروتئین اصلی میلین حمله نکنند، همچنین با تحریک لنفوسیت‌های T-Helper نوع ۲ باعث سرکوب سیستم ایمنی و کاهش التهاب می‌شود.
این دارو بصورت تزریق زیرپوستی با دوز ۲۰ میلی‌گرم روزانه یا ۴۰ میلی‌گرم ۳ بار در هفته مورد استفاده قرار می‌گیرد.
داروهای تزریقی وریدی
از جمله داروهایی که بصورت تزریق وریدی در درمان ام اس مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناتالیزوماب (Natalizumab)
- آلمتوزوماب (Alemtuzumab)
- اوکره‌لیزوماب (Ocrelizumab)
- ریتوکسیماب (Rituximab)
- میتوکسانترون (Mitoxantrone)
امروزه میتوکسانترون به دلیل عوارض قلبی، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ناتالیزوماب
داروی ناتالیزوماب در درمان ام اس نوع عودکننده بهبود یابنده بسیار مؤثر است، با این وجود به دلیل احتمال ایجاد لکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (progressive multifocal leukoencephalopathy) که عارضه‌ای کشنده و خطرناک است، استفاده از آن باید با احتیاط صورت گیرد.
این دارو باعث کاهش قابل توجهی در حملات ام اس می‌شود.
خطر ایجاد لکوانسفالوپاتی چندکانونی پیشرونده (progressive multifocal leukoencephalopathy) در استفاده از ناتالیزوماب حدود ۴٫۱ در هر ۱۰۰۰ مورد است. در بیمارانی که تحت درمان با ناتالیزوماب هستند، توصیه می‌شود که هر ۶ ماه یک‌بار از نظر ابتلا به ویروس JC تحت بررسی قرار گیرند.
احتمال ایجاد لکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده در کسانی که به ویروس JC مبتلا نبوده‌اند و سابقه سرکوب ایمنی هم ندارند، در طی ۲۴ ماه اول استفاده از ناتالیزوماب تقریباً نزدیک به صفر است (۱ مورد در هر ۱۰ هزار مورد).
ناتالیزوماب بصورت تزریق وریدی با دوز ۳۰۰ میلی‌گرم هر ۴ هفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. شایع‌ترین عوارض آن که معمولاً بعد از تزریق ایجاد می‌شوند عبارتند از:
- سردرد
- گر گرفتگی
- قرمزی بدن و محل تزریق
- تهوع
- احساس گیجی
- خستگی
- تحریک پذیری
این عوارض پس از مدتی، خود به خود بر طرف می‌شوند.
اوکره‌لیزوماب
اوکره‌لیزوماب یا اوکرلیزوماب مکانیسم عملی مشابه ریتوکسیماب دارد و به گیرنده‌های CD-20 سلولهای لنفوسیت B متصل می‌شود. این دارو می‌تواند با تنظیم عملکرد این سلول‌ها باعث بهبود علائم ام اس و کاهش آسیب بیماری شود.
این دارو در مقایسه با اینترفرون بتا ۱-آ تأثیر بهتری در کاهش تعداد عودهای ام اس داشته است.
دوز درمانی دارو با ۳۰۰ میلی‌گرم تزریق وریدی آغاز شده و ۲ هفته بعد یک دوز ۳۰۰ میلی‌گرمی دیگر نیز تزریق می‌شود و سپس بیمار هر ۶ ماه یک بار ۶۰۰ میلی‌گرم دارو دریافت می‌کند.
شایع‌ترین عارضه داروی اکره‌لیزوماب، واکنش‌های حین تزریق می‌باشد که بصورت گر گرفتگی، خارش بدن، قرمزی، راش پوستی و… می‌باشند. این عوارض را می‌توان با یک گلوکوکورتیکوئید وریدی نظیر متیل‌پردنیزولون و یا با داروهای آنتی‌هیستامین نظیر دیفن‌هیدرامین کنترل کرد.
استفاده از اوکره‌لیزوماب در افراد مبتلا به هپاتیت B ممنوع است.
آلمتوزوماب
آلمتوزوماب یک داروی منوکلونال انسانی است که علیه CD-52 لنفوسیت‌های T، B و سلولهای طبیعی کشنده () و مونوسیت‌ها عمل می‌کند.
این دارو با تنظیم سیستم ایمنی بدن می‌تواند باعث کاهش عودها و حملات بیماری ام اس شود و نسبت به اینترفرون بتا ۱-آلفا مؤثرتر بوده است.
از جمله عوارض داروی آلمتوزوماب در درمان ام اس می‌توان به کاهش پلاکت‌های خون (ترومبوسیتوپنی)، افزایش خطر عفونت نظیر عفونت‌های هرپسی و واکنش‌های حین تزریق می‌باشند.
داروی آلمتوزوماب برای درمان ام اس بصورت تزریق وریدی با دوزهای ۱۲ میلی‌گرمی روزانه برای ۵ روز متوالی و سپس یک سال بعد با دوزهای۱۲ میلی‌گرمی برای ۳ روز متولی استفاده می‌شود.
ریتوکسیماب
داروی ریتوکسیماب نیز نظیر داروی اوکره‌لیزوماب یک داروی مونوکلونال ضد CD-20 است که برای درمان بیماری ام اس بصورت وریدی تزریق می‌شود.
استفاده از داروی ریتوکسیماب در بیماران مبتلا به ام اس باعث کاهش پلاک‌های فعال مغز، کاهش تعداد حملات ام اس و عوارض ناشی از آن شده است.
موارد اندکی از ابتلا به لکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (progressive multifocal leukoencephalopathy) در مصرف ریتوکسیماب گزارش شده‌اند؛ اما تحقیقات کافی در این زمینه انجام نشده است.
داروهای خوراکی
از جمله داروهای خوراکی که توسط FDA برای درمان ام اس نوع عودکننده بهبودیابنده تأیید شده‌اند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دی‌متیل فومارات (Dimethyl fumarate)
- تری فلونوماید (Teriflunomide)
- فینگولیمود (Fingolimod)
- سیپونیمود (Siponimod)
- کلادریبین (Cladribine)
همه‌ی داروهای فوق خوراکی بوده و برای درمان ام اس تایید شده‌اند.
دی‌متیل فومارات
این داروی هم اثرات محافظتی از سلولهای عصبی دارد و هم در تنظیم سیستم ایمنی بدن دخیل است. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده خوراکی از داروی دی‌متیل فومارات برای درمان ام اس با کاهش عودها و کاهش ایجاد پلاک‌های جدید در مغز همراه بوده است.
شایع‌ترین عوارض داروی دی‌متیل فومارات شامل عوارض گوارشی نظیر اسهال، تهوع، استفراغ و درد شکم می‌باشد. مصرف دارو همراه با غذا می‌تواند باعث کاهش عوارض گوارشی شود.
این دارو با دوز ۱۲۰ میلی‌گرم ۲ بار در روز برای ۷ روز شروع، و سپس با دوز ۲۴۰ میلی‌گرم دو بار ادامه می‌یابد.
مصرف دی‌متیل فومارات می‌تواند باعث کاهش تعداد لنفوسیت‌های خون شود، لذا ارسال آزمایش خون جهت بررسی تعداد WBCها پیش از شروع درمان ضروری است.
تری فلونوماید
تری فلونوماید یک داروی تنظیم کننده سیستم ایمنی است که با مهار تولید پیریمیدین باعث کاهش فعالیت سلولهای لنفوسیت T می‌شود.
مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از داروی تری فلونوماید در درمان ام اس با کاهش فرکانس حملات بیماری همراه بوده است و نیز میزان ناتوانی ناشی از ام اس را کاهش داده است.
شایع‌ترین عوارض تری فلونوماید شامل موارد زیر می‌باشد:
- اسهال
- تهوع
- نازک شدن موها
- افزایش آنزیم‌های کبدی از جمله ALT
استفاده از داروی تری فلونوماید در بیمارانی که در خطر مشکلات کبدی هستند ممنوع است. همچنین بیماری که قرار است این دارو را دریافت کند باید ابتدا از نظر ابتلا به بیماری‌های ویروسی کبدی بررسی گردد.
فینگولیمود
فینگولیمود یک داروی خوراکی است که با تنظیم گیرنده‌های اسفینگوزین باعث کاهش مهاجرت لنفوسیت‌ها به مغز می‌شود. مصرف این دارو در درمان ام اس با کاهش تعداد حملات بیماری همراه بوده است.
استفاده از فینگولیمود در بیماری که طی ۶ ماه اخیر دچار سکته قلبی، سکته مغزی شده و مبتلا به نارسایی قلبی است ممنوع می‌باشد. همچنین بهتر است در مبتلایان به دیابت شیرین نیز از این دارو استفاده نشود زیرا استفاده از فینگولیمود در این بیماران با ادم ماکولا همراه بوده است.
پیش از شروع داروی فینگولیمود برای درمان ام اس باید موارد زیر انجام گردند:
- نوار قلب (ECG)
- ارسال آزمایش شمارش کامل سلولهای خونی و نیز بررسی آنزیم‌های کبدی
- معاینه چشم
در دوره درمان با فینگولیمود باید بیمار از نظر علائم و نشانه‌های ابتلا به عفونت‌ها و نیز اختلالات بینایی مورد ارزیابی قرار گیرد.
سیپونیمود
داروی سیپونیمود نیز مکانیسمی مشابه فینگولیمود دارد اما بسیار اختصاصی‌تر است. این دارو در سال ۲۰۱۹ توسط FDA برای درمان ام اس تایید شد.
دوز شروع داروی سیپونیمود، ۰٫۲۵ میلی‌گرم روزانه است. در شروع درمان باید بیمار از نظر مشکلات قلبی از جمله آریتمی‌های قلبی تحت مانیتور باشد.
شایع‌ترین عوارض سیپونیمود شامل موارد زیر می‌باشند:
- سردرد
- افزایش فشارخون
- افزایش آنزیم‌های کبدی
- کاهش لنفوسیت‌های خون
- افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها
- ادم ماکولار
- کاهش سرعت ضربان قلب
- کاهش عملکرد ریه‌ها
- آسیب کبدی
این دارو نباید در کسانی که اخیراً دچار سکته قلبی ای مغزی شده‌اند یا به نارسایی پیشرفته قلبی مبتلا هستند استفاده شود.
کلادریبین
کلادریبین یک داروی آنتی‌متابولیت سرکوب کننده ایمنی است که برخی از انواع لنفوسیت‌های را هدف قرار می‌دهد و باعث تنظیم سیستم ایمنی بدن می‌شود. استفاده از این دارو در درمان ام اس باعث کاهش تعداد حملات یا عودهای بیماری شده است.
همچنین کلادریبین علاوه بر کاهش عود ام اس، باعث کاهش پلاک‌های مغزی و نیز ناتوانی ناشی از بیماری نیز می‌شود.
از جمله شایع‌ترین عوارض کلادریبین می‌توان به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی، سردرد و کاهش لنفوسیت‌ها در خون اشاره کرد. همچنین خطر عفونت‌های کشنده و گسترش تومورها در مصرف این دارو افزایش می‌یابد.
عواقب بیماری ام اس
پیش آگهی بیماری ام اس چگونه است؟
در بیماری ام اس حداقل می توان به بهبودی نسبی در دوره حاد دست یافت، اما پیش بینی زمان عود بعدی غیرممکن است.
عواملی که منجر به پیش آگهی بهتر می شوند و عاقبت بهتری دارند شامل جنس مونث، شروع قبل از سن ۴۰ سالگی و تظاهر با اختلال بینایی یا حسی به جای تظاهرات مخچه ای یا پیرامیدال می باشد.
هرچند بعدا درجاتی از ناتوانی ایجاد می شود، اما ۱۰ سال پس از بروز نشانه ها تنها تقریبا نیمی از بیماران به ناتوانی خفیف تا متوسط دچار می شوند.
بنابراین عاقبت بیماران ام اس بسیار متفاوت است و بیمار باید با حفظ روحیه خود با این بیماری بجنگد. در این بیماری، حفظ روحیه و داشتن خلق و روان بالا می تواند بسیار تاثیر گذار باشد.
درمان ام اس پیشرونده
در ام اس نوع پیشرونده بر خلاف نوع عودکننده بهبودیابنده، خبری از حملات و عودهای مکرر نیست. در این نوع از ام اس، بیماری به تدریج پیشرفت می‌کند و علائم جدید بر علائم قبلی سوار شده و بیمار بطور پیشرونده‌ای دچار ناتوانی می‌شود.
در نوع پیشرونده اولیه، بیمار از ابتدا هیچ دوره‌ای از حملات و بهبودیها را تجربه نکرده است و بیماری از ابتدای ابتلا بصورت تدریجی و پیشرونده بوده است.
در نوع پیشرونده ثانویه، بیمار در گذشته همچون نوع عودکننده بهبودیابنده، دوره‌هایی از حملات و بهبودیها را داشته است اما بعد از آن دیگر حمله‌ای نداشته و بیمار بطور تدریجی در حال پیشرفت است و بیماری دائماً به سمت بدتر شدن پیش می‌رود.
داروهایی که برای درمان ام اس نوع پیشرونده مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز مشابه قبل هستند. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
داروهای تنظیم‌کننده ایمنی خط اول
این داروها در درمان ام اس پیشرونده به عنوان خط اول مورد استفاده قرار می‌گیرند:
- سیپونیمود (Siponimod)
- کلادریبین (Cladribine)
- اوکره لیزوماب (Ocrelizumab)
تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از داروهای فوق بیماری درمان ام اس پیشرونده با کاهش ناتوانی و آسیب‌های ناشی از این بیماری همراه بوده‌اند و پیشرفت بیماری را کند کرده‌اند.
سایر داروهای تنظیم‌کننده ایمنی
سایر داروهایی که به عنوان داروهای خط دوم به عنوان جایگزینی برای داروهای قبلی و یا همراه با داروهای خط اول مصرف می‌شوند عبارتند از:
- آزاتیوپرین
- سیکلوفسفامید
- فینگولیمود
- گلاتیرامر استات
- اینترفرون‌ها
- تزریق IVIG
- متوترکسات
- میتوکسانترون
- ناتالیزومب
- ریتوکسیماب
- پیوند سلولهای بنیادی مغز استخوان
چشم‌انداز درمانی
در سال‌های اخیر پیشرفت بسیار چشمگیری در درمان ام اس صورت گرفته است و داروهای جدیدی برای درمان این بیماری معرفی شده‌اند.
بیماران با استفاده از داروهای جدید توانسته‌اند سلامتی خود را تا حدود بسیاری کسب کنند. این داروها توانسته‌اند بیماری را خوبی کنترل کنند و عود و پیشرفت بیماری را کاهش دهند و از ایجاد ناتوانی در اثر عوارض ناشی از بیماری بکاهند.
امیدواریم در آینده شاهد معرفی داروهایی با عوارض کمتر و اثر بخشی بیشتری در این زمینه باشیم. همچنین این مقاله در سایت اکسترن بطور منظم و بر اساس مقالات روز دنیا بروز رسانی می‌شود.
درمان بیماری ام اس در طب سنتی
استفاده از روشهای طب‌سنتی برای درمان بیماری‌های از نظر پزشکی امروزی صحیح نیست. طب‌سنتی توجیه درستی برای علت بیماری‌های مختلف ندارد لذا درمان مناسبی نیز نمی‌تواند ارائه دهد.
طب‌سنتی بیماری ام اس را یک بیماری سرد می‌داند لذا استفاده از گرمی‌جات را بطور کلی برای درمان بیماری ام اس توصیه کرده است. استفاده از عسل، روغن سیاه‌دانه، بادام، ارده با شیره انگور، انجیر، زیتون توسط طبیبان طب‌سنتی توصیه می‌شود.
ما پیشنهاد می‌کنیم که پیش از استفاده از نسخه و روشهای طب‌سنتی برای درمان بیماری ام اس، با پزشک خود مشورت کنید و او را در جریان بگذارید و هیچگاه درمان دارویی اصلی خود را قطع نکنید.
پیشگیری از ام اس
هیچ روشی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری معرفی نشده است. کاهش فاکتورهای خطر که در مقاله‌ی بررسی علت ام اس و فاکتورهای خطر آن گفته شد می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری کاهش دهد اما هیچگاه احتمال ابتلا به صفر نمی‌رساند.
از جمله فاکتورهای خطر این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمبود ویتامین دی (Vitamin D)
- ابتلا به آبله مرغان ناشی از ویروس واریسلا زوستر
- ابتلا به بیماری مونونوکلئوز عفونی ناشی از EBV
جمع‌بندی: درمان ام اس
همانطور که گفته شد بیماری ام اس نوعی بیماری مزمن التهابی بوده که علت آن دقیقاً مشخص نشده است اما فرآیندهای خود ایمنی نقش اصلی را در ایجاد آن ایفا می‌کنند.
امروزه پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه درمان بیماری ام اس صورت گرفته است. اساس درمان استفاده از داروهایی است که سیستم ایمنی را تنظیم می‌کنند. این داروها با کاهش عود و ناتوانی ناشی از بیماری همراه هستند.
پرسش و پاسخ
در صورتی که درباره بیماری ام اس (MS) سؤالی دارید می‌توانید به صفحه پرسش و پاسخ بیماری ام اس مراجعه کنید. در این صفحه علاوه بر مشاهده سؤالات متداول سایر کاربران می‌توانید سؤال خود را نیز مطرح کنید تا پزشکان ما در اسرع وقت به آن پاسخ دهند. همچنین در صورت تمایل می‌توانید دیدگاه یا پرسش خود را در انتهای همین صفحه، در بخش نظرات ارسال نمایید.
