از علائم سرطان لوزالمعده یا پانکراس تا درمان

به نقل از مجله سیب:

سرطان لوزالمعده یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها در جهان است. برطبق بعضی از آمارها، ۷۵ درصد از افرادی که مبتلا به این سرطان هستند ظرف ۳ تا ۶ ماه پس از تشخیص فوت می‌شوند. شانس زنده ماندن سرطان پانکراس به مدت ۵ سال پس از درمان تنها حدود ۵ درصد است. باوجوداینکه حدود ۵۳۶۰۰ نفر در سال ۲۰۱۷ به این سرطان مبتلا شده‌اند؛ اما، چون حدود ۴۳۰۰۰ نفر از این افراد در همین سال فوت کرده‌اند، این سرطان چهارمین علت مرگ در مردان و زنان در ایالات متحده است؛ لذا باتوجه‌به آمارهای فوق بر آن شدیم که در این مطلب از سری مطالب پزشکی در مورد بیماری ها مجلۀ سیب به توضیح در مورد این سرطان بپردازیم.

نقش لوزالمعده در بدن

لوزالمعده یا پانکراس (Pancreas) غده‌ای است که به‌صورت افقی در قسمت فوقانی شکم و پشت معده قرار گرفته است. وظیفۀ اصلی لوزالمعده ترشح آنزیم‌های گوارشی به داخل روده برای هضم غذاست. وظیفۀ دیگر لوزالمعده ترشح دو هورمون انسولین و به داخل خون برای تنظیم میزان قند خون است. سلول‌های مختلف لوزالمعده می‌توانند منشأ ایجاد سرطان در این غده شوند.

علائم سرطان لوزالمعده

متأسفانه علائم سرطان لوزالمعده زمانی بروز می‌کنند که بیماری پیشرفت کرده و شانس درمان بسیار کاهش‌یافته است. علائم سرطان لوزالمعده شامل خستگی، کاهش وزن، بی اشتهایی، حالت تهوع و درد مبهم در ناحیۀ بالای شکم که به پشت تیر می‌کشد است. با پیشرفت بیماری ممکن است احساس سیری زودرس و ورم شکمی به علائم اضافه می‌شود.

در صورت بسته‌شدن مجرای خروج صفرا توسط تومور و بازگشت صفرا به خون، بیمار ممکن است دچار علائمی نظیر زردی پوست و چشم (Jaundice) ، تیره شدن رنگ ادرار، روشن شدن رنگ مدفوع و خارش پوست شود. همچنین اگر سلول‌های تولیدکنندۀ انسولین در لوزالمعده دچار مشکل شوند، فرد ممکن است به دیابت (در افرادی که سابقه دیابت ندارند) هم مبتلا شود؛ بنابراین، باتوجه‌به این علائم می‌توان گفت که تقریباً سرطان لوزالمعده کشنده است.

عواملی که خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهند

حدود ۵ تا ۱۰درصد خانوادۀ فرد مبتلا به سرطان لوزالمعده در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند. اگرچه هنوز ژن خاصی که خطر ابتلا را افزایش دهد شناسایی نشده است. سیگارکشیدن از عوامل است که ریسک ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.

افراد چاق و کم‌تحرکی که به مدت طولانی دچار دیابت بوده‌اند در معرض خطر بیشتری هستند. عفونت لوزالمعده و یا کیست در این غده نیز خطر سرطان این عضو را افزایش دهد. برخی تحقیقات ارتباط بین رژیم غذایی حاوی چربی زیاد و گوشت فراوان (به‌خصوص گوشت‌های دودی و یا فرآوری شده) با این سرطان را نشان داده‌اند؛ اگرچه همۀ تحقیقات این موضوع را اثبات نمی‌کنند. مانند اکثر سرطان‌های دیگر افزایش سن باعث افزایش ابتلا می‌شود به‌طوری‌که بیشتر مبتلایان بالای ۶۵ سال سن دارند. از عوامل فوق، کشیدن سیگار، دیابت طولانی‌مدت و کنترل نشده و رژیم غذایی نامناسب اهمیت بیشتری دارند.

پیشگیری از سرطان لوزالمعده

ترک سیگار ریسک ابتلا به سرطان لوزالمعده را کاهش می‌دهد. افراد سیگاری به مشاوره برای ترک سیگار و روش‌های جایگزین و گروه‌درمانی نیاز دارند. افراد مبتلا به دیابت باید میزان قند خونشان را کنترل کنند و وزن خود را در حد متناسب نگه دارند.

از عواملی که برای همۀ افراد در پیشگیری از این سرطان مؤثر است عبارت‌اند از: کاهش وزن افراد چاق، فعالیت بدنی و ورزش مداوم روزانه (حداقل سه بار در هفته)، رعایت رژیم غذایی مانند استفاده از غلات کامل، سبزیجات و میوه‌هایی که آنتی‌اکسیدان دارند.

تشخیص سرطان پانکراس

متأسفانه این سرطان در مراحل اولیه معمولاً تشخیص داده نمی‌شود و برای چکاپ و تشخیص زودرس آزمایش خون ندارد که افراد انجام دهند. ازاین‌رو پس از بروز علائم اولیه سرطان با مراجعه به پزشک، گرفتن شرح‌حال و معاینه فیزیکی، انجام آزمایش خون، سونوگرافی شکم و انجام روش‌های تصویربرداری نظیر سی‌تی‌اسکن و MRI تشخیص داده می‌شود. اگر مجموعه این اقدامات نشانگر تومور در لوزالمعده باشد، تنها نمونه‌برداری بافتی (Biopsy) از غده و بررسی آن به کمک متخصص آسیب‌شناسی (Pathologist) می‌تواند تأییدکنندۀ سرطان لوزالمعده باشد.

نمونه‌برداری از بافت لوزالمعده باتوجه‌به شرایط بیمار از طریق روش‌های مختلف مانند نمونه‌برداری با سوزن مخصوص (Fine Needle Aspiration)، آندوسکوپی از راه دهان و یا به روش لاپاروسکوپی (ایجاد چند شکاف کوچک در شکم) انجام می‌شود.

سرطان پانکراس پیشرفته

سرطان پانکراس پیشرفته حالتی است که تومور نقاط مختلف بدن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. سلول‌های سرطانی و تومورها بعد از اینکه به‌اندازه کافی در بدن پیشرفت کردند؛ از طریق خون و لنف ممکن است به اندام‌ها و ارگان‌های دیگر بدن حمله کنند. برای مثال سرطان لوزالمعده می‌تواند به ارگان‌های دیگری نظیر کبد، ریه و حتی مغز منتشر شود. در این حالت گفته می‌شود که تومور متاستاز داده است و در اغلب استیج‌بندی تومور‌ها این مرحلۀ آخر تومور است.

هنگامی که سرطان پانکراس پیشرفت می‌کند تقریباً شانس زنده ماندن سرطان پانکراس بسیار پایین می‌آید و اغلب افرادی که در این مرحله هستند در کمتر از ۵ سال می‌میرند.

درمان سرطان پانکراس

سرطان لوزالمعده بر اساس میزان پیشرفت آن درمان می‌شود. مثلاً به هنگام تشخیص زودرس بیماری ممکن است همه یا بخشی از لوزالمعده برداشته شده و جلساتی از پرتودرمانی یا شیمی درمانی به درمان اضافه شود. درحالی‌که در موارد پیشرفته‌تر برداشتن لوزالمعده به علت پیشروی تومور به عروق خونی مجاور ممکن نبوده و کمکی به درمان بیمار نمی‌کند و لذا پزشکان از روش شیمی‌درمانی به‌تنهایی یا به همراه پرتودرمانی استفاده می‌کنند.

اگر سرطان خیلی پیشرفت کرده باشد، هدف پزشکان به کاهش درد و سایر مشکلات بیمار معطوف می‌شود. متأسفانه همان‌طور که قبلاً گفته شد، شانس درمان بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده بسیار کم است. ازاین‌رو بهتر است، تمامی راه‌هایی را که در بخش پیشگیری از این سرطان بیان شد رعایت کنید تا حتّی‌الامکان از خطر این سرطان کشنده در امان بمانید.

پیش‌آگهی سرطان لوزالمعده

همان‌طور که دیدیم، سرطان لوزالمعده یک سرطان خطرناک است که معمولاً هم دیر تشخیص داده می‌شود. حال شاید در انتهای این مطلب سؤالاتی مانند مدت‌ زنده ماندن سرطان پانکراس، شانس زنده ماندن سرطان پانکراس و … برایتان پیش‌آمده باشد که در این قسمت به این سؤالات پاسخ خواهیم داد.

پیش‌آگهی بستگی به مرحلۀ تشخیص دارد. پیش‌آگهی طولانی‌مدت سرطان پانکراس به‌اندازه و نوع تومور، درگیری غدد لنفاوی و میزان متاستاز (گسترش) در زمان تشخیص بستگی دارد. هرچه سرطان لوزالمعده زودتر تشخیص داده شود و درمان شود پیش‌آگهی بهتر است.

مدت‌ زنده ماندن سرطان پانکراس ۵ ساله معمولاً بین ۵ تا ۱۰ درصد افراد مبتلا را شامل می‌شود. چرا که اغلب سرطان لوزالمعده در مرحله IV تشخیص داده می‌شود که کار زیادی نمی‌توان برای بیمار انجام داد؛ بنابراین، می‌توان گفت سرطان لوزالمعده کشنده است.

سوالات متداول درباره علائم سرطان لوزالمعده

منبع

https://www.mayoclinic.org

https://www.webmd.com

https://pancreasfoundation.org

https://www.hopkinsmedicine.org