دانستنی های جالب درباره گورخرها

مشخصات ظاهری | چرا گورخر راه راه و سیاه و سفید است؟ | انواع گورخر | گورخر ایرانی | خصوصیت رفتاری | جمعیت و انقراض گورخر | محل زندگی | غذای گورخر چیه؟ | دشمن | زاد و ولد | طول عمر | حقایق و نکات جالب

گورخر از پستانداران گیاهخوار قوی و بزرگ متعلق به خانواده اسب ها است که ظاهر خاص و منحصر به فردش آن را به یکی از حیوانات شگفت انگیز کره زمین تبدیل کرده است.

گورخر بزرگ ترین و متمایزترین گونه اسب های وحشی و بومی آفریقا می باشد.

در این مطلب کوکا به سراغ این حیوان زیبا رفته ایم و قصد داریم با نحوه زندگی، خصوصیات رفتاری و حقایق جالب درباره گورخرها آشنا شویم. با ما همراه باشید.

مشخصات ظاهری گورخر

گورخر حیوانی سنگین وزن است که پاهای بلند و لاغر و سم باریکش برای دویدن در سرعت های زیاد طراحی شده و به این حیوان کمک می کند تا در صورت لزوم با سرعت ۴۰ کیلومتر در ساعت بدود.

گورخر نیز مانند اسب تنها یک انگشت در هر پایش دارد که توسط سم های محکم محافظت می شود.

این حیوان گردن و سر درازی دارد که باعث می شود به راحتی بتواند از علف های روی زمین تغذیه کند.

یال گورخر از پشت سرش شروع می شود و تا دم ادامه دارد.

پوست گورخر طراحی سیاه و سفید راه راه دارد که در هر گورخر منحصر به فرد بوده و به این حیوان کمک می کند تا گورخرهای دیگر گله را شناسایی کند. این الگو در گونه های مختلف با هم فرق دارد.

چرا گورخر راه راه و سیاه و سفید است؟

راز نوارهای روی بدن گورخر تا امروز به صورت یک راز باقی مانده و دانشمندان هنوز از علت آن مطمئن نیستند اما طبق فرضیه های موجود گورخر به دلایل زیر سیاه و سفید است:

• نوارهای سیاه و سفید روی بدن گورخر به استتار بهتر او کمک می کند، همچنین زمانی که گورخرها به صورت گله ای در حال فرار از دشمن هستند شکارچی گیج شده و نمی تواند روی یک گورخر تمرکز کند.
• حشرات نمی توانند یک ناحیه بزرگ تک رنگ روی بدن این حیوان پیدا کنند و همین مسئله حشرات مزاحم را از گورخرها دور می کند.
• این الگوی پوستی به صورت یک ضد آفتاب طبیعی برای حیوان عمل می کند.
• الگوی سیاه و سفید بدن گورخرها با هم متفاوت است و این مسئله به شناسایی آن ها در گله کمک می کند.

انواع گورخر

به طور کلی سه نوع مختلف گورخر در آفریقا وجود دارد که عبارتند از:

• گورخر معمولی یا گورخر دشت که به نام گورخر بورچل نیز شناخته شده است
• گورخر گروی که به نام گورخر امپریال نیز مشهور است
• گورخر کوهی

الگوی نواری سیاه و سفید در میان گونه های مختلف متفاوت است، در گورخر گروی و کوهی نوارها باریک تر و ناحیه شکم آن ها سفید است در حالی که گورخرهای معمولی نوارهای پهن تری دارند که تمام بدن آن ها را پوشانده است.

گورخر گروی بزرگ ترین گونه گورخر است و به دلیل گوش های بزرگ و گردش به راحتی قابل شناسایی است.

وزن گورخر دشت حدود ۴۰۰ کیلوگرم، وزن گورخر گروی حدود ۳۸۰ کیلوگرم و وزن گورخر کوهی حدود ۲۸۰ کیلوگرم باشد.

گورخر ایرانی

گور خر ایرانی از گورخرهای آسیایی است که برخلاف گورخرهای معمولی آفریقایی بدنش راه راه نیست.

این گورخر از الاغ بزرگ تر است و رنگش در فصول مختلف سال از قهوه ای مایل به سرخ به قهوه ای مایل به زرد تغییر می کند.

گورخر ایرانی که به نام گور نیز به شهرت رسیده در معرض انقراض قرار دارد.

خصوصیت رفتاری گورخر

گورخر حیوانی به شدت اجتماعی است و برای محافظت خود از دست شکارچیان همیشه به صورت گله ای زندگی می کند.

گله گروی ها نسبت به سایر گونه ها آزادانه تر حرکت می کند، در این گله یک گورخر نر از مرزهای قلمروی وسیع گله که می تواند تا ۱۰ کیلومتر مربع باشد محافظت کرده و تعدادی گورخر ماده به همراه کرّه های خود آزادانه در آن به چرا می پردازند. گله گاهی به گروه های کوچک تر خانوادگی تقسیم می شود.

گله گورخرهای دشتی و کوهی طی مدت زمان طولانی در قلمرو طبیعی و بومی خود زندگی می کنند، آن ها به گروه های خانوادگی کوچک تر با ۱ تا ۶ ماده و کرّه های آن ها که توسط یک نر غالب رهبری می شود تقسیم می شوند.

پیوندهای اجتماعی محکم بین گورخرها آن ها را نسبت به هم بسیار با محبت کرده است، آن ها با دندان های خود همدیگر را نوازش می کنند و هنگام حمله شکارچیان مراقب یکدیگر هستند.

در فصل جفت گیری نرها برای دستیابی ماده ها با هم مبارزه می کنند، این مبارزه با بالا بردن پاهای عقب و لگد زدن به هم انجام می شود.

جمعیت و انقراض گورخر

در حال حاضر دو گونه گروی و کوهی در معرض خطر انقراض قرار دارند در حالی که گورخر دشتی جمعیت بیشتر و قلمرو وسیع تری را به خود اختصاص داده است، با این حال در برخی نواحی شاهد کاهش چشمگیر تعداد این حیوان بوده ایم.

محل زندگی گورخر

گورخرها در چمنزارها و دشت های وسیع آفریقای جنوبی و شرقی زندگی می کنند و تقریبا تمام اوقات خود را مشغول چریدن هستند.

گورخر دشتی پر جمعیت ترین گونه گورخر است و وسیع ترین مناطق طبیعی آفریقای شرقی را از آن خود کرده است.

گورخر کوهی معمولا در چمنزارهای کوهستانی آفریقای جنوبی – غربی در حال چریدن است در حالی که گورخر گروی در چمنزارهای خشک و جلگه های وسیع بی درخت آفریقای سیاه در سراسر اتیوپی، سومالی و شمال کنیا زندگی می کند.

غذای گورخر

گورخر یک حیوان گیاهخوار است و حدود ۹۰ درصد رژیم غذایی اش را طیف گسترده ای از علف های مختلف و مواد گیاهی همچون برگ ها و جوانه ها تشکیل می دهد.

این حیوان از دندان های جلویی تیز خود برای جدا کردن علف ها و از دندان های آسیاب برای جویدن علف ها استفاده می کند.

از آن جا که ارزش غذایی علف بسیار کم است گورخرها ۶۰ تا ۸۰ درصد اوقات روز خود را صرف چریدن می کنند.

گورخرهای دشت در روز بارها آب می نوشند اما گورخرهای گروی و کوهی که در مناطق خشک تر زندگی می کنند معمولا می توانند چند روز را بدون آب بگذرانند.

این حیوان در فصول خشک سال می تواند فواصل زیادی را برای جستجوی غذای تازه و آب طی کند. گونه گروی می تواند بستر رودخانه های خشک را حفر کرده تا به آب های زیرزمینی برسد.

دشمن گورخر

گورخر حیوان بزرگ و قدرتمندی است که با وجود گیاهخوار بودن به راحتی می تواند از دست شکارچیان فرار کند.

از جمله دشمنان گورخر می توان به شیر، پلنگ، کفتار و سگ وحشی آفریقایی اشاره کرد. زمانی که گورخرها از کنار رودخانه ها عبور می کنند توسط تمساح ها نیز مورد حمله قرار می گیرند.

اگرچه اولین حرکت غریزی این حیوان فرار از دست شکارچی است اما گاهی به دشمنان خود حمله کرده، به آن ها لگد می زند یا گاز می گیرد.

گورخرها هنگامی که متوجه خطری می شوند به گروه هشدار داده و یک نیم دایره تشکیل می دهند که اغلب شکارچی را گیج کرده یا می ترساند.

انسان بزرگ ترین تهدید برای گورخرها محسوب می شود زیرا با افزایش فعالیت های انسانی و از بین رفتن زیستگاه ها، جمعیت این حیوان در برخی گونه ها در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.

زاد و ولد گورخر

گورخر از پستاندارانی است که رشد نسبتا آهسته ای داشته و چند سال طول می کشد تا یک گورخر ماده بتواند آماده تولید مثل شود.

دوره بارداری گورخر بین ۱۰ تا ۱۲ ماه طول می کشد. کرّه گورخر با الگوی سیاه و سفید روی بدنش، یک یال و یک تکه موی کوچک در وسط شکمش متولد می شود.

کره ها در عرض چند دقیقه بعد از تولد می توانند بایستند تا توانایی فرار از دست شکارچیان را داشته باشند. آن ها بعد از یک هفته، خوردن علف را شروع می کنند و بعد از ۱۱ ماه از شیر گرفته می شوند.

گورخرها تا حدود سه سالگی با مادر خود زندگی می کنند، ماده ها بعد از این مدت همچنان در گله می مانند اما نرها گله مادری خود را ترک کرده و به گروه نرهای تنها می پیوندند تا در فصل جفت گیری با نرهای غالب گله های دیگر مبارزه کرده و آماده جفت گیری شوند.

طول عمر گورخر

میانگین طول عمر گورخر در طبیعت حدود ۲۵ سال است.

حقایق جالب درباره گورخر

• گورخر از نظر خانوادگی بسیار نزدیک اسب و الاغ است و می تواند با آن ها جفت گیری کند. حاصل جفت گیری گورخر و الاغ زانکی و حاصل جفت گیری گورخر و اسب زورس نام دارد. این دو گونه مانند سایر حیوانات ترکیبی نابارور هستند و نمی توانند تولید مثل کنند.
• هنگام حمله شکارچیان به یک گورخر، خانواده از او دفاع می کنند. آن ها دور گورخر زخمی حلقه زده و سعی می کنند شکارچی را دور کنند.
• خنده گورخر نر نیز مانند خنده اسب ها مشهور است. این حیوان لب بالایی خود را به گونه ای بالا می برد که حالت خنده به صورت او می دهد. به نظر می رسد این کار باعث افزایش حس بویایی گورخر می شود، گورخر نر با این کار تشخیص می دهد که گورخر ماده آماده جفت گیری است یا خیر.
• اگرچه نوارهای سفید روی بدن گورخر بیشتر از نوارهای سیاه هستند اما پوست زیر این نوارها سیاه رنگ است.
• در میان بومیان آمریکایی گورخر به عنوان سمبل تعادل و اطمینان از مسیر شناخته شده است.
• گورخر یکی از معدود پستاندارانی است که به نظر می رسد رنگ ها را تشخیص می دهد اما نمی تواند نارنجی را ببیند.
• گورخرها برای خوابیدن معمولا دراز نمی کشند بلکه به حالت ایستاده می خوابند.
• گورخر می تواند گوش هایش را در همه جهات بچرخاند و از آن برای ارتباط برقرار کردن با هم نوعانش استفاده می کند.

منابع: a-z-animals – nationalgeographic – thefactsite