دانستنی های جالب درباره آفتاب پرست

مشخصات ظاهری آفتاب پرست | علت تغییر رنگ آفتاب پرست | خصوصیات رفتاری | محل زندگی | غذای آفتاب پرست | دشمن | زاد و ولد | طول عمر | خطر انقراض | آفتاب پرست خانگی | خطرات آفتاب پرست | فرق ایگوانا و آفتاب پرست | حقایق جالب

آفتاب پرست از جانوران منحصر به فرد با ظاهری جذاب است که به دنیای مرموز خزندگان تعلق داشته و در واقع نوعی مارمولک محسوب می شود.

یکی از ویژگی های مهم آفتاب پرست تغییر رنگ بدنش است، این خزنده می تواند پوست خود را به رنگ های صورتی، آبی، قرمز، نارنجی، سبز، سیاه، قهوه ای، زرد و فیروزه ای تغییر دهد که تا حد زیادی به نوع آن بستگی دارد.

در حال حاضر بیش از صد گونه مختلف آفتاب پرست در برخی نواحی دنیا از جمله ماداگاسکار، اسپانیا، آفریقا، آسیا و پرتغال زندگی می کنند.

در ادامه سری مطالب مهیج دانستنی های حیوانات این بار به سراغ آفتاب پرست ها رفته ایم و قصد داریم اطلاعات جالبی درباره خصوصیات ظاهری و رفتاری و محل و نحوه زندگی این خزنده در اختیار شما قرار دهیم. با کوکا همراه شوید.

مشخصات ظاهری آفتاب پرست

آفتاب پرست چشم های بزرگی دارد که در جهت های مختلف و به صورت جداگانه حرکت می کنند و دید ۳۶۰ درجه نسبت به اطراف بدنش به او می دهند. بینایی این خزنده به قدری قوی است که می تواند تا فاصله حدود ۱۰ متری خود را به خوبی ببیند.

دو ویژگی بالا به آفتاب پرست کمک می کند موقعیت طعمه اش از جمله جیرجیرک ها، حلزون ها و غیره و همچنین دشمنانش را به خوبی تشخیص دهد.

این خزنده دم حلقه ای دارد که هنگام بالا رفتن به دور درخت پیچیده و به راحتی و بدون سقوط کردن از آن بالا می رود.

آفتاب پرست ها دارای زبان بلند با سطح چسبنده ای هستند که برای گرفتن طعمه از آن بهره می برند.

این حیوان در هر یک از چهار پای خود پنج انگشت دارد که با کمک آن ها می تواند از درختان بالا رفته و روی بالاترین شاخه های درخت بنشیند. پنج انگشت آفتاب پرست در واقع به نوعی مانند انگشتان دست انسان عمل می کنند.

کوچک ترین و بزرگ ترین آفتاب پرست

اندازه و وزن آفتاب پرست به گونه آن بستگی دارد، مثلا یک آفتاب پرست غول پیکر مالاگاسی حدود ۶۸ سانتی متر است در حالی که آفتاب پرست لیف تقریبا ۱.۵ سانتی متر طول دارد و هر دوی آن ها در ماداگاسکار زندگی می کنند.

به طور کلی وزن آفتاب پرست ها بین ۱۰ گرم تا ۲ کیلوگرم متغیر می باشد.

تغییر رنگ آفتاب پرست

بعضی گونه های آفتاب پرست می توانند رنگ پوست خود را تغییر دهند و از این ویژگی برای استتار در طبیعت و دفاع از خود در برابر شکارچیان استفاده می کنند. نحوه تغییر رنگ به گونه آفتاب پرست بستگی دارد.

بعضی از آن ها می توانند قرمز یا زرد روشن شوند در حالی که برخی دیگر می توانند به رنگ های سبز، سیاه، قهوه ای یا خاکستری تغییر کنند.

رنگ آفتاب پرست با احساساتش نیز تغییر می کند مثلا رنگ پوست این حیوان وقتی عصبانی است یک رنگ خاص است و زمانی که ترسیده رنگ دیگری به خود می گیرد.

خصوصیات رفتاری آفتاب پرست

آفتاب پرست گروهی زندگی نمی کند و ترجیح می دهد به تنهایی روی درختان و بوته ها بنشیند. این خزنده تنها در زمان جفت گیری با هم نوع خودش است و در سایر مواقع به عنوان حیوانی تنها شناخته شده است.

آفتاب پرست از زبان بدن برای ارتباط با سایرین استفاده می کند، مثلا زمانی که می خواهد از قلمرو خود در برابر یک متجاوز دفاع کند اغلب به پهلوی خود می چرخد، این کار باعث می شود بزرگ تر و خطرناک تر به نظر برسد یا وقتی خطری احساس می کند دهان خود را باز می کند تا آفتاب پرست دیگر را بترساند.

محل زندگی آفتاب پرست

آفتاب پرست ها در جنگل ها و بیابان ها زندگی می کنند و در حال حاضر در آفریقا، آسیا، بخش هایی از جنوب اروپا و همچنین برخی نواحی آمریکای شمالی سکونت دارند.

اکثر آفتاب پرست ها روی درختان یا بوته ها و تعداد کمی از گونه ها روی زمین زیر توده های برگ ها به سر می برند.

غذای آفتاب پرست

آفتاب پرست به طور کلی یک جانور همه چیز خوار است اگرچه برخی گونه های آن رژیم غذایی گوشتی را ترجیح می دهند و برخی گونه ها با گیاهان رابطه بهتری دارند.

این خزنده معمولا از هر چیزی از جمله انواع توت ها، برگ ها، میوه ها، حشرات، کرم ها و حلزون ها تغذیه می کند و برخی گونه های بزرگ تر نیز خزندگان کوچک یا پرندگان کوچک شکار می کنند.

زبان دراز و چسبنده آفتاب پرست ها به شکار حشراتی همچون ملخ ها، حلزون ها و جیرجیرک ها کمک زیادی می کند زیرا این حیوان بسیار کند حرکت می کند و زبان دراز به او این امکان را می دهد تا بدون تعقیب و گریزهای طاقت فرسا بتواند طعمه اش را شکار و با فک های قدرتمندش آن را خرد کند.

آفتاب پرست آب زیادی نمی نوشد اما باید به طور مداوم به آب دسترسی داشته باشد. در واقع اغلب آفتاب پرست ها به جای آن که به دنبال یک چشمه بزرگ آب باشند ترجیح می دهند از قطرات آب استفاده کنند مثلا آن هایی که در جنگل زندگی می کنند قطرات آب روی برگ های درختان بعد از بارندگی ها را مصرف می کنند.

دشمن آفتاب پرست

آفتاب پرست دشمنان زیادی دارد و هر چه اندازه اش کوچک تر باشد احتمال این که توسط حیوان بزرگ تری شکار شود بیشتر است. از جمله شکارچیان آفتاب پرست می توان به مارها، پرندگان و میمون ها اشاره کرد.

این خزنده در برابر دشمنانش از ویژگی منحصر به فرد تغییر رنگ و استتار در طبیعت استفاده می کند مثلا اگر روی شاخه درخت باشد هنگام نزدیک شدن شکارچی رنگ پوستش به گونه ای تغییر می کند که تا حد زیادی شبیه رنگ شاخه درخت شود و شکارچی بدون آن که متوجه او شود از کنارش عبور کند.

با این حال آفتاب پرست در نزدیکی انتهای زنجیره غذایی قرار گرفته و حیوانات زیادی در نمودار زنجیره غذایی بالاتر از او قرار دارند.

زاد و ولد آفتاب پرست

بسیاری از آفتاب پرست ها مانند اغلب خزندگان تخم گذار هستند اما تعداد کمی از آن ها نیز هستند که بچه به دنیا می آورند.

آفتاب پرست ماده هنگام تخم گذاری گودالی در زمین ایجاد کرده و تخم هایش را درون آن می گذارد تا گرم بمانند، بین ۴ ماه تا ۱ سال طول می کشد تا بچه ها از تخم بیرون بیایند.

آفتاب پرست ها معمولا حدود ۲۰ تخم می گذارند، این تعداد در گونه های مختلف ممکن است کمتر یا بیشتر باشد.

آفتاب پرست جکسون از آفتاب پرست های بچه زا است و پس از گذراندن یک دوره بارداری ۶ ماهه بین ۸ تا ۳۰ نوزاد به دنیا آورد.

طول عمر آفتاب پرست

آفتاب پرست ها بین ۴ تا ۸ سال در طبیعت عمر می کنند در حالی که در باغ وحش عمر آن ها به ۱۰ سال نیز می رسد.

خطر انقراض آفتاب پرست 

در حال حاضر برخی گونه های آفتاب پرست از جمله آفتاب پرست تایگر و آفتاب پرست کوتوله الاندزبرگ در معرض خطر انقراض قرار دارند. از بین رفتن زیستگاه ها و آلودگی از علل اصلی این مسئله می باشد.

آفتاب پرست خانگی

اگرچه بسیاری از انواع آفتاب پرست در فروشگاه های حیوانات خانگی به فروش می رسند اما این خزنده از بهترین حیوانات خانگی محسوب نمی شود زیرا برای یک زندگی سالم به محیط خاص و رژیم غذایی مناسبی نیاز دارد و به سختی می توان آن در محیط هایی همچون آکواریوم نگهداری کرد.

خطرات آفتاب پرست

یکی از سوالاتی که درباره آفتاب پرست وجود دارد این است که آیا این خزنده خطرناک است و می تواند به ما آسیب برساند؟

این حیوان هنگامی که عصبانی می شود صدای هیس مانندی ایجاد می کند که علامت هشدار دهنده است زیرا آفتاب پرست در این مواقع ممکن است شما را گاز بگیرد، با این حال گاز این خزنده مسمومیت ایجاد نمی کند.

فرق ایگوانا و آفتاب پرست

ایگوانا نیز مانند آفتاب پرست یکی از خزندگان خانواده مارمولک ها می باشد که به دلیل شباهت های ظاهری ممکن است با هم  اشتباه گرفته شوند در حالی که این دو خزنده کاملا متفاوت هستند.

در مطالب بعدی به طور مفصل درباره ایگوانا و تفاوت های آن ها با آفتاب پرست صحبت خواهیم کرد.

حقایق جالب درباره آفتاب پرست

• کلمه لاتین آفتاب پرست (chameleon) از دو کلمه یونانی به معنای زمین و شیر گرفته شده و معنی این کلمه شیر زمین می باشد.
• آفتاب پرست برخلاف بینایی قوی شنوایی خیلی خوبی ندارد، مانند مارها این خزندگان نیز می توانند صداهای در فرکانس خاص را بشنوند اما در شکار حشرات به بینایی خود تکیه دارند.
• آفتاب پرست نیز مانند بسیاری از خزندگان پوست اندازی می کند اما بر خلاف مار که پوستش به صورت یک تکه بزرگ و طولانی است پوست این خزنده به شکل تکه تکه های کوچک است. آفتاب پرست با توجه به گونه آن هر ماه یا هر چند ماه یک بار پوست اندازی می کند.
• آفتاب پرست علاوه بر پوست اندازی طبیعی ممکن است به دلایل دیگر از جمله استرس یا بیماری نیز پوست اندازی کند.
• این خزنده از خودش صدا تولید می کند، بسیاری از گونه ها زمانی که عصبانی هستند یا احساس خطر می کنند صدای هیس مانندی از خود ایجاد می کنند.
• تقریبا نیمی از گونه های آفتاب پرست دنیا بومی ماداگاسکار هستند.
• تغییر رنگ آفتاب پرست ها از سلول های رنگی خاص در زیر پوست آن ها به نام کروماتوفورها نشات می گیرد.
• آفتاب پرست ها علاوه بر استتار در طبیعت به دلایل دیگری همچون عصبانیت، ترساندن دیگران یا جلب توجه آفتاب پرست های ماده تغییر رنگ می دهند.
• رنگ آفتاب پرست های بیابانی هنگامی که بدن شان سرد می شود برای جذب گرما به رنگ مشکی و هنگامی که می خواهند گرما را بازتاب دهند به خاکستری روشن تغییر می کنند.
• آفتاب پرست ها می توانند در هر دو نور مرئی و ماورا بنفش ببینند.
• این خزندگان سوراخ گوش ندارند با این حال ناشنوا نیستند.
• بسیاری از گونه ها برجستگی های شاخ مانند روی سر خود دارند.

منابع: a-z-animals – sciencekids