بیایید با هم به حاشیه شمال غربی قشم برویم، سوار قایق شده و در افسون درختان همیشه سبز «حرا» شناور شویم، آنجا که درختان، ریشه در آب دارند، ریشههایی که وقت مد، شگفتانگیزند و وقت جزر، عجیب دلبرند و رازهایی مگو دارند برای گفتن.
گروه زندگی– سمیه دهقان زاده: همیشه میانهتان با دار و درخت و جنگل خوب بوده است و ته هر چه جنگل در شمال کشور را در آوردهاید؟ جنگلهای زاگرس را هم بی نصیب نگذاشتهاید از قدومتان و حسابی جنگل گردی کردید ولی هنوز ته دل تان یک جای جدید برای گشت و گذار میخواهد؟ پس در تعطیلات عیدفطر پیشنهاد ما به شما جنگلهای «حرا» است و درختهای ریشه در آبش.
مقصد، جنوب ایران است و تنگه خوران بین جزیره قشم و بخشی از استان هرمزگان، حد فاصل بین شمال جزیره قشم و بندر خمیر، جغرافیایی است که باید به آن وارد شوید.
پس شال و کلاه کنید. تا میتوانید لباستان خنک باشد و خلقتان سرجایش. خوب هم خوابیده باشید که دیگر عالی است، آخر کلی دیدنی در راه دارید و حیف است حواس جمع و سرحال نباشید. شربت خنک هم بزنید تنگ همه این احوال و حالا پیش به سوی جنگلهای شگفتانگیز «حرا».
از افسانهای قدیمی تا یک آبشیرین کن طبیعی
از هر جای جزیره که هستید خود را به اسکله سهیلی برسانید، آنجا قایق موتوریها در انتظار شمایند تا انتخاب شان کنید و به دل این جنگل بزنید! پس بی معطلی بلیت بخرید و سوار شوید که «حرا» چشم به راه است.
حال، این جنگل سرسبز وارونه از بندر لافت تا روستای طبل، پیش روی شماست؛ درختانی سبز، با ساقه ها و شاخههایی واقعی و چوبین که سر از دل آب های نیلگون بیرون آوردهاند.
قایق رانان از بومیان محلی و اعراب ایرانی منطقه هستند، آنها که همراه تان باشد دیگر خوش خوشان تان است چراکه با لهجه شیرین و علاقه در مورد «حرا» برایتان حرف میزنند، شاید هم از افسانههای قدیمی برایتان گفتند، از داستانی که گیاه حرا را روییده از اشک چشم آدمیزاد میداند.
آخر میدانید همه گیاهان این جنگل در آب شور رشد و نمو کردهاند و همچنان با قوت به حیات خود ادامه میدهند، البته ماجرا همیشه روزگار و به این راحتیها هم نبوده.
میلیون ها سال گذشت تا درختان اینجا با آب شور سازگار شوند و درخت حرا خاصیت این را پیدا کرد تا از طریق پوستش آب شور را جدب کرده و نمکش را دفع کند و حالا برای خودش یک پا آب شیرین کن طبیعی درست و درمان هست که جنگلی همیشه سبز با درختانی ۳ تا ۶ متری را پیش روی هر گردشگری قرار داده است.
اگر وجه تسمیه دوست هم هستید، عارضیم به خدمتتان، «حرا» با نام علمی Avicennia marina گونهای از گیاهان شورپسند است. کلمه انگلیسی Avicennia از نام دانشمند ایرانی (ابن سینا) گرفته شده است، چراکه او نخستین فردی بود که به ویژگی های طبیعی این گیاه اشاره کرده است و حال اسم این پزشک همه فن حریف و محبوب به یادگار برای این جنگل باقی مانده، شاید هم افتخار این جنگل است که نامش را از ابن سینا گرفته است.
گل حرا، گلی طلاییرنگ با ۴ گلبرگ که هر گلبرگش چند میلیمتر بیشتر نیست و راحت دیده نمیشود اما عطر شیرین و خنکش را از چندمتری هم به مشام می رسد.
«حرا»هایی که هر تابستان متولد میشوند
اما راز ماندگاری و وسعت ۹۰۰۰ متری این جنگلها چیست؟ چطور تکثیر میشوند و همیشه سبزند. بیایید با هم سیر تکثری شان را به تماشا بنشینیم. این درختان، اوایل تابستان گل معطری میدهند و اواخر تابستان میوه میدهند(میوهای که که بومیهای قدیمی به آن خرک یا کنگ میگویند). میوه آن سبز، زرد و در آخر سیاه میشود. داخل میوه روی درخت جوانه میزند و بعد جدا میشود و میافتد و هرجاییکه افتاد متوقف میشود و رشد میکند و حرایی دیگر سر از آب بیرون میآورد.
ماهی «گِل خورک»، ماهی بومی و کمیاب جنگل حرا است
«حرا» و ماهیای که در خشکی هم زنده میماند
حالا داستان این بودن را گوش کردهاید و نفستان چاق شده است، حتمی دل تان دیدنهای بیشتر میخواهد، پس خوب دقت کنید که شگفتیهای بیشتری در انتظار شماست. بسته به اینکه موقع جزر رسیده باشید یا مد. دیدنیها متفاوت است.
اگر وقت مد باشد، درختان جنگل حرا تا گلوگاه در آب فرو میروند و با زیر آب رفتن خشکیها صحنه بسیار جالبی خلق میشود، انگار کن، درختان روی آب شناورند. آن وقت است که ماهیها هجوم میآورند.
این جنگل ها زیستگاه خوبی نیز برای ماهیان و سخت پوستان و نرم تنان هستند.خدا را چه دیدید شاید از بین هزاران گردشگر و طبیعت گرد قسمت شما بود و چشم تان به جمال ماهی گِل خورک هم روشن شد.
گِل خورک، ماهی بومی و کمیاب این جنگل است تا وقتی بدنش مرطوب باشد در خشکی زنده میماند و با پوستش نفس میکشد و از گل تغذیه میکند و رطوبت که تمام شد به داخل آب برمیگردد، مستندی حیات وحش، اما از نوع زنده و شگفتانگیز و بی شک دیدنش هیجانانگیز است.
این پرنده نگاری نوشتان
زمان جزر اما، سطح آب پایین میآید و جنگل از آب بیرون میآید و به شکل جزیرههایی زیبا دلبری میکند، حالا شش هفت ساعت وقت دارید دل به دل این دلبر دهید و حظ ببرید از تماشایش.
به ریشههای این درختها دقیق شوید، حیرت انگیز است. ریشههایی کوتاهو کمعمق که کلی ریشه فرعی و باریک و اسفنجی از آن رو به بالا رشد کردهاند و تا ۳۰ سانتیمتر از سطح زمین بالاتر رفتهاند.
این ریشهها کمکم دور درخت را میگیرند و یک شبکه را تشکیل میدهند و جایی جذاب و امن میشوند برای زیستن انواع جانوران در یک محیط باتلاقی.
اگر فصل سرد تا آخرهای فروردین به جنگل حرا بیایید، پرنده نگاری هم نصیبتان میشود؛ پرندگان مهاجر گرمسیری مثل اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، حواصیل بزرگ، کفچه نوک تیز، سلیم خاکستری، حواصیل هندی، کاکائی و گیلانشاه که میآیند و دمی در این جنگل میمانند تا وقت برگشتشان.
جنگی سراسر برکت و خیر
حرف از برگشت شد، دیگر باید راه رفته را برگردید، یادتان باشد شما تمام مدت در میان درخت های یک بوستان ملی دریایی که تحت حفاظت و مراقبتهای سازمان منطقهای محیط زیست بودهاید و گیاهانی از نوع و نژادی خاص و کمیاب را به تماشا نشستهاید، جنگلی پر از خیر و خیر و برکت برای بومیان اینجا. از چوب درخت حرا که برای تهیه مواد مختلفی مثل غذای دام، زغال، خمیر کاغذ، بدنه دهل و غیره استفاده می شود گرفته تا استفاده از شیره درون آوندهای این درخت برای درمان بیماریهای پوستی رایج در هرمزگان و بهره از میوه و برگ این درختان نیز بهعنوان گیاه دارویی.
پس گفتن ندارد تا میتوانید در تر و تمیز داشتن زیستگاه کوشا باشید که این گنجینهایست که باید باقی بماند برای آیندگان.