مجله نماوا، مهگان فرهنگ
در سینما ی کودک و نوجوان عوامل بسیاری دارای اهمیت هستند. زمانی که مخاطب کودک و نوجوان است که البته هر کدام خود تفاوت‌های بسیار دارند، مهمترین مساله فانتزی، تخیل، داستان و مهمتر از همه ماجراهای قوی در داستان است. این موارد ذکر شده در آثاری که برای کودکان ساخته می‌شود به تناسب گروه سنی و یا نوجوانان و دورانی که در آن قرار دارند، نیز متفاوت است. سینمای کودک و نوجوان ایران حتی فیلم‌های تولید شده در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که جلوه‌گری جهانی داشتند، بیشتر با محوریت فیلم‌های درباره کودکان ساخته شده‌اند.
در تولیداتی که برای کودکان و نوجوانان صورت می‌گیرد، خالق اثر سختی بیشتری را باید متحمل شود. اصولا کار برای کودکان سخت است. سالانه فیلم‌های مختلفی در جهان برای کودکان و نوجوانان ساخته می‌شود اما میزان فیلم‌هایی که در سطح جهانی و ایران موفق بوده‌اند کمتر است.
گاهی یک قصه تکراری و عام با ساختاری فانتزی و پرماجرا فیلمی بسیار خوب و تاثیرگذار بر جای می‌گذارد. به عنوان مثال قصه شنل قرمزی یا سیندرلا می‌تواند به گونه‌های مختلف ساخته و ارائه شود و هرکدام جذابیت خود را نیز داشته باشد.
در سینمای کودک ایران از فانتزی، خوب استفاده نمی‌شود. داستان‌های اصیل ایرانی این قابلیت را دارند که تبدیل به فانتزی‌های خوب و پرماجرا برای کودک شوند اما خروجی کارها در ایران کم است.
ماجرا در سینمای کودک و نوجوان دارای اهمیت بسیار است و ما در طول بررسی سینمای کودک و نوجوان ایران همیشه شاهدیم که آثاری که ماجرامحور هستند دارای قدرت بیشتر و تاثیرات بیشتری هستند. به عنوان مثال شهر موش‌ها، کاکلی، گلنار، خواهران غریب، سفر جادویی، کلاه قرمزی و پسرخاله و… بر محور ماجرا و برخی حتی فانتزی می‌چرخند.
اما یک نکته را باید در نظر داشت؛ اگر از یک داستان خوب و استاندارد که ویژه کودکان و نوجوانان باشد به خوبی استفاده شود، قطعا ماجراهای مناسب نیز در دل آن وجود دارد که در تبدیل داستان به فیلمنامه می‌توان به یک ساختار خوب سینمایی رسید.
«خواهران غریب»، یکی از فیلم‌های خوب سینمای کودک و نوجوان ایران در دهه هفتاد است که در ژانر فیلم‌های خانوادگی نیز بسیار موفق بوده و همچنان نیز موفق است. این فیلم روایتگر زندگی خواهران دوقلو است که به واسطه جدایی والدین‌شان، از یکدیگر جدا افتاده‌اند و به واسطه یک دورهمی دانش‌آموزی قصه‌هایی که در زندگی داشته‌اند را کشف می‌کنند. در طی یک تصمیم عجیب و پرهیجان آنها جایشان را با یکدیگر عوض می‌کنند تا شاید بتوانند پدر و مادرشان را با هم آشتی بدهند.
مهمترین چیزی که درباره «خواهران غریب» اثر کیومرث پوراحمد می‌توان گفت، اقتباس بسیار خوبی است که از رمان خواهران غریب نوشته اریش کستنر صورت گرفته. اقتباس سینمایی، را می‌توانی نوعی ترجمه یا برگردان متن مکتوب به متن تصویری دانست. جایی که خالق اثر یعنی فیلمساز می‌کوشد از تمام ظرفیت‌های تصویری به جای کلمات استفاده کند و این کار راحتی نیست.
کیومرث پوراحمد در «قصه‌های مجید» نشان داد که در این کار موفق است ضمن این‌که او خودش اهل ادبیات است. اقتباس از متن ادبی در سینمای امروز بسیار ضروری و مهم است. به عنوان مثال «هری پاتر» یک اثر اقتباسی موفق و جهانی است. یکی از نکات مثبت آثار اقتباسی موفق، این است که برخی با دیدن فیلم به سمت اثر ادبی می‌روند و این منفعت فرهنگی دوسویه است. اگر چه همیشه اثر ادبی به لحاظ بیان کامل‌تر از فیلم است اما آثار موفق سینمایی نیز مانند اثر مکتوب می‌توانند موفق و ماندگار باشند. چراکه متن ادبی با ساختار درست، روایت و ماجراهای متناسبی را در خود به خوبی انعکاس داده است، که می‌تواند به بهترین وجه ماده خام مناسبی برای ارائه یک اثر سینمایی باشد.
روایت «خواهران غریب» در فیلم یک روایت کلاسیک است. ساختار آن در ظاهر ساده است، فضای موزیکال دارد. برای رسیدن به اوج و فرودها و پایان تقلا نمی‌کند.
از ویژگی‌های فیلم که هنوز هم نقطه قوت آن است وجود ترانه‌های دلنشینی است که به واسطه شغل آهنگسازی پدر قصه، برای کودکان در بخش‌های مختلف فیلم و در فرازوفرودهای آن و ماجراجویی‌های دو کاراکتر کودک دیده می‌شود. همچنین برنامه‌ریزی بچه‌ها که با مادربزرگشان انجام می‌دهند، به کار هیجان بیشتری می‌دهد. ضمن این‌که ساختارهای محکم خانوادگی و نقش بزرگ‌ترها در مدیریت یک رویداد با حضور مادر بزرگ و بچه‌ها بیشتر نمایان می‌شود.
به همین دلیل است که فیلم «خواهران غریب» تبدیل به اثری محبوب برای کودکان و خانواده‌های دهه هفتاد می‌شود و ماندگار است.
بازی خوب و تاثیرگذار مرحوم خسرو شکیبایی (در نقش منصور) که بسیار قویتر از دیگر بازیگران فیلم است وهمچنین بازی‌های افسانه بایگان و مرحوم پروین‌دخت یزدانیان نیز از نکات مثبت کار است. چرا که هر کدام در جای خود، خوب قرار دارند حتی لادن طباطبایی که در طرف منفی قصه است؛ اما مهمترین کار در فیلم کودک نحوه ارتباط با کودکان و بازی گرفتن از آنهاست و این در کار کیومرث پوراحمد به خوبی دیده می‌شود. او به خوبی از دو بازیگر خردسال یعنی الهام و الهه علی‌یاری در نقش نرگس و نسرین بازی می‌گیرد و این از نقاط قوت فیلم محسوب می‌شود که قطعا در پی تجربه‌هایی است که از «قصه‌های مجید» نیز داشته است.
دیدن فیلم «خواهران غریب» با وجودیکه متعلق به دهه هفتاد است همچنان خالی از لطف نیست و این‌که ما با یک اثر خوب، دوست‌داشتنی و منسجم در سینمای کودک و نوجوان و به ویژه برای کودکان و حتی خانواده‌ها روبرو هستیم.
