گروه دانشگاه خبرگزاری فارس؛ مباحث فرهنگی هم مانند موارد آموزشی از دغدغه‌های اصلی دانشجویان و مسؤولان دانشگاهی است؛ بنابراین دانشگاهها باید نگاه برجسته‌‌تری نسبت به موضوعات فرهنگی داشته باشند و فعالیتهای فرهنگی را تنها پر کردن اوقات فراغت و برنامههای فوق برنامه نبینند و آن را بخشی از سازوکارهای اصلی دانشگاه بدانند.
با توجه به دغدغه دانشجویان در مورد مسائل فرهنگی، با عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در خبرگزاری فارس گفت‌وگویی داشتیم تا از نقطه‌نظرات وی درباره مسائل و مشکلات فعالیتهای فرهنگی دانشجویان بهره‌مند شویم.
متن گفت‌وگوی خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس با عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم را در زیر می‌خوانید:
* نمود ۲ جوهره انقلاب اسلامی در حوزه آموزش عالی
فارس: از اقدامات ویژه معاونت فرهنگی وزارت علوم که در دولت سیزدهم اتفاق افتاده برایمان بفرمایید.
کلانتری: وقتی به جوهره و گوهره انقلاب اسلامی مبتنی بر تحلیلی که امام (ره) و مقام معظم رهبری داشتند، برمی‌گردیم و بسیاری از متفکران هم در همین راستا قلم زدند، می بینیم که جوهره و گوهره انقلاب متکی و مبتنی بر اسلامیت و جمهوریتش است که درواقع گوهره و جوره جمهوری اسلامی را تشکیل می‌دهد. هر وقت از این دو محور عدول کردیم به یک معنا آن جوهره و گوهره را خدشه‌دار کردیم و از آن مسیر اصیل دور شدیم.
این دو اصل در حوزه آموزش عالی هم به طرق مختلف خودش را نشان می‌دهد و در اسناد هم مورد تأکید و توجه قرار گرفته است. هر وقت در سند دانشگاه اسلامی مبتنی بر تجارب تاریخی آموزشی عالی در ایران این دو محور را به صورت خاص جدی گرفتیم و برنامه و سیاست‌هایی را تمهید و تدارک دیدم، سرعت پیشرفت‌مان بیشتر شد و هر جا هم به این دو پایه اساسی کم توجهی صورت گرفت انحرافات شروع شد و با مشکلاتی مواجه شدیم که درنهایت مجبور به بازگشت شدیم؛ بنابراین این دو گوهره و جوهره عناصر هویتی آموزش عالی را شکل می‌داد.
* هرجا به دانشجویان اعتماد کردیم بُردیم
این دو مبنا به صورت مشخص‌تر در حوزه معاونت فرهنگی جلوه خاص‌تری پیدا میکند که یکی از آنها کیفیت فعالیتهای فرهنگی و نسبتی است که با هویت تاریخی و اسلامی دارد و دیگری در ارتباط با بدنه دانشجویی است که در حالت ساختاری موضوع خود را نشان می دهد. بطوریکه هرچقدر به بدنه دانشجویی اعتماد و ایمان داشتیم، از ظرفیت‌هایشان استفاده کردیم و با زمینه‌سازی که برای بروز و ظهور خلاقیت‌ها و ظرفیت‌های دانشجویی داشتیم، بُرد کردیم و هر جایی که با نگاه قیم‌مأبانه از بالا به پایین نگاه کردیم که این نگاه زیبنده این فضا نیست وارد شدیم، شکست خوردیم.
شسکت‌مان به این صورت بوده که مجموعه برنامه‌هایی که تدوین شده طنین خاصی در میان مجموعه دانشجویان پیدا نکرده و مخاطبان مناسب را پیدا نکرده و پرهزینه و پراشکال بوده؛ لذا بهترین کار و مسیر توجه به گروه‌های دانشجویی و اعتماد کردن به آنها و پیش بردن کار با استفاده از ظرفیت‌های دانشجویی است که پیش قراول مجموعه‌های دانشجویی هم مجموعه تشکل‌های دانشجویی هستند.
این تشکلها آرمان‌های اصیل انقلاب و مطالباتی که برآمده از آن است را پیگیری می‌کنند و مؤذنان جامعه هستند که مسیر هدایت را گوشزد می‌کنند و از تخطی‌‌های احیانی که ممکن است در این مسیر صورت بگیرد جلوگیری می‌کنند؛ لذا در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری راهبرد اصلی میزان میانداری حلقه های میانی و مجموعه های دانشجویی در فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی بوده است. اینکه چقدر موفق بوده‌ایم بحث دیگری است و قطع به یقین نقدها و انتقاداتی بر ما وارد است که به دیده منت می‌پذیریم.
هدف و غایت اصلی ما این بوده که این نگاه را چه در مجموعه ستادی وزارتخانه و چه در مجموعه‌های دانشگاهی تعمیق و تکثیر کنیم که از تصدی‌گری بکاهند و کارها را به خود دانشجویان و مجموعه‌های دانشجویی بسپارند.
در همین راستا شعار اصلی‌مان تقویت مسؤولیت اجتماعی در دانشگاهها بوده که مبتنی بر همین شعار هم آیین‌نامه‌هایی تدوین شده و تأکیدی که آیت‌الله رئیسی، رئیس جمهور در بازدید ستادی از وزارتخانه داشتند همین موضوع بوده و خواسته شده است که آموزش عالی در همین مسیر گام بردارد.
تمام تلاشهایمان در این مسیر این بوده که با میانداری مجموعه‌های دانشجویی، برنامههای فرهنگی داخل دانشگاه را پیش ببریم و مجموعه معاونین فرهنگی و مدیریت فرهنگی دانشگاه و آموزش عالی نقش تنظیم‌گر را ایفا کنند و قواعد حرکت و چارچوب‌ها را برای تسهیل و حمایت توسط دانشجویان مشخص و تنظیم کنند تا دانشجویان بتوانند میانداری خودشان را داشته باشند و ظرفیت‌های بالقوه خودشان را به فعلیت برسانند.
* تأکید بر تقویت مسؤولیت اجتماعی در دانشگاهها
درواقع معتقدیم جان مایه انقلاب اسلامی تجلی مسؤولیت اجتماعی مردم بوده که در متن دین هم طنین دارد و مورد تأکید است و در دانشگاه، و در میان دانشجویان که به صورت خاص به واسطه اقتضای سنی و محیطی دانشگاه مطالبه‌گری را ایجاب میکند، ضریب بیشتری پیدا میکند. برهمین اساس تأکید داشتیم و داریم مسؤولیت اجتماعی در دانشگاهها تقویت و میزان تصدی‌گری کم شود.
امیدواریم در کنار شاخصهای متعددی که در راستای ارزیابی فعالیتهای دانشگاهها انجام داده‌ایم به زودی شاخص میزان تصدی‌گری را هم در کارنامه فرهنگی دانشگاهها اضافه کرده و بتوانیم دانشگاهها را براساس میزان تصدی‌گری رتبه‌بندی کنیم
میزان تصدی‌گری دلالت بر این دارد که چند درصد و به چه میزان از فعالیتهای دانشگاهها توسط مجموعه‌های دانشجویی انجام میشود و چه میزان توسط نهادهای مدیریتی دانشگاهها اعم از معاونت فرهنگی، نهاد رهبری و دیگر ارکان مدیریتی دانشگاه که به نوعی کارگزاران دانشگاهها هستند، انجام میشود. طبیعتاً هرچه میزان تصدی‌گری توسط مجموعه مدیریتی دانشگاهها بیشتر باشد از نظر ما منفی‌تر به حساب می‌آید و هرچه میزان تصدی‌گری کمتر باشد، بهتر است و درواقع طبیعتاً نمره بیشتر و بهتری خواهند گرفت.
بعنوان مثال، در ابلاغیه‌ای که در موضوع غزه صورت گرفت نگاه‌مان این بود که فعالیتها با محوریت مجموعه‌های دانشجویی اعم از تشکلها، کانونها و انجمن‌های علمی صورت بگیرد. در ابلاغیه ۱۶ آذر هم تأکیدمان بر این بود که محوریت با خود مجموعه‌های دانشجویی باشد و فعالیتها و برنامههای دانشجویی، حال و هوای دانشجویی خودشان را حفظ کنند.
* واگذاری فعالیتهای فرهنگی به مجموعه‌های دانشگاهی
فارس: از مشکلات اساسی در حوزه فعالیتهای فرهنگی برایمان بگویید.
کلانتری: یکی از مشکلات اساسی در حوزه فعالیتهای فرهنگی دانشگاهها این است که فعالیتهای فرهنگی دانشگاه، جامعه مخاطب شامل و جامعی ندارد. به تعبیری دیگر جامعه مخاطب آن به اندازه‌ای که انتظار می‌رود، نیست و بهترین راه‌حل برای حل این مشکل واگذاری فعالیتهای فرهنگی و برنامههای فرهنگی به مجموعه‌های دانشجویی است.
این دانشجویان ذائقه مخاطبان که همکلاسی و هم‌درسی‌های خودشان هستند را بهتر درک می‌کنند؛ لذا مبتنی بر آن ذائقه می‌توانند برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند که با ذائقه مخاطب تناسب داشته باشد. به علاوه خلاقیت‌ها و نوآوری‌هایی که در این بازه سنی می‌بینیم قابل مقایسه با خلاقیت‌ها و نوآوری‌هایی که در سطح مدیریتی دانشگاهها می‌بینیم نیست و همیشه این نسل و این قشر و این بازه سنتی آوانگارد بوده و همواره توانسته خلاقانه و نوآورانه صف‌شکنی کند و مسیر را پی بگیرد لذا معتقدیم اگر دردی در حوزه دانشجویی وجود دارد درمانش هم در همان حوزه است که از این طریق مسائل و مشکلات حل و فصل شود.
* صدور کارنامه فرهنگی برای دانشجویان
فارس: کارنامه فرهنگی دانشگاهها جزء یکی از بهترین اقدامات دولت سیزدهم بوده، در این مورد هم برایمان بفرمایید.
کلانتری: یکی از اهداف سند اسلامی شدن دانشگاه، رتبه‌بندی دانشگاهها براساس مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی است. بعلاوه، بنظر ما این حق ابتدایی آحاد مردم ایران است که بدانند وقتی ثمره زندگی‌شان را به دانشگاهی می‌فرستند، آن دانشگاه چه وضعیت و رتبه‌ای از حیث فرهنگی، اجتماعی، علمی، آموزشی، پژوهشی، امکانات رفاهی و خوابگاهی و حتی فضای سبز دارد؛ باید خانواده‌ها و خود دانشجویان بدانند که در چه محیطی گام برمی‌دارند و این محیط چه شاخصه‌های فرهنگی دارد و چه رتبه فرهنگی را در میان دانشگا‌های کشور دارد و این حق طبیعی هر فردی است که با شاخصه‌های فرهنگی محیطی که در آن آموزش می‌بینند آشنا شود.
متأسفانه سال‌ها از این موضوع غافل بودیم و بیش از دو دهه از ابلاغ این موضوع می‌گذرد اما به زمین مانده بود. صدور کارنامه به صورت دستی در عصری که به نام عصر دیجیتال، گسترش شبکه‌های اجتماعی یا فضای مجازی مهر خورده، اگر نگویم یک کار ناممکن، حداقل کار ناپسند بوده که به نظر بنده ناممکن هم بوده؛ لذا بهترین فرصت بود که از ظرفیت‌های فناوریهای فضای مجازی، و امکانات و ابزارهایی که در آن نهفته است استفاده کنیم و بتوانیم سامانه‌ای راه‌اندازی کنیم که هم تسهیل‌گر فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی دانشجویان باشد و هم تصویر و وضعیتی واضح و روشن از فضای فرهنگی و اجتماعی دانشگاهها برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران روشن کند.
* تسهیل کار فرهنگی دانشجویان از طریق سامانه فرنما
بنابراین این سامانه و سکو به نام «فرنما» که مجموعه‌ای از سیزده زیرسامانه است فعال شده، که هم کار دانشجویان را تسهیل میکند و هم تصویر خوبی از خود دانشگاهها و مجموعه های دانشجویی ارائه میکند. درواقع این سامانه برای صدور کارنامه‌های فرهنگی دانشگاهها در شاخصهای مختلف نظیر از نظر تعداد برنامههای هریک از مجموعه های دانشجویی (تشکلها، انجمنها، کانونها و …)، موضوع برنامه ها، تاریخ ثبت تقاضا، قالب برنامه، هزینه برنامه، تاریخ اجرا، نوع و تعداد مخاطب و سایر موارد زمینه‌سازی شده است. در حال حاضر می‌توانیم تصویر دقیقی با وضوح بسیار بالا از دانشگاهها ارائه دهیم و دانشگاهها و هریک از مجموعه های دانشجویی هم می‌توانند تصویر دقیقی از فضای خودشان داشته باشند.
متأسفانه پیش از این بسیاری از دانشگاهها تصویر و آمار دقیقی از فضای دانشگاهی خودشان در عرصه فرهنگی و اجتماعی از جمله تعداد انجمنها، نشریات و تشکلها نداشند و اگر آماری هم وجود داشت قابلیت راستی آزمایی نداشت. اما در حال حاضر می‌توانیم به صورت برخط تصویر دقیقی از فضای فرهنگی و اجتماعی دانشگاهها، بازیگران و کنشگران آن، برنامههای اجرا شده و در حال اجرا و حتی برنامه‌هایی که در آینده برگزار خواهند شد داشته باشیم. این موضوع شفافیت را بالا می‌برد و برنامههای دانشجویان در یک مقیاس ملی و در شبکه‌ای از کنشگران دانشجویی دیده میشود؛ لذا این موضوع تثبیت و تقویت هویت مجموعه‌های دانشجویی در زیست بوم فرهنگی کشور هست و شفاف‌سازی فرایندها را به دنبال دارد و به نوعی حکمرانی هوشمند فضای فرهنگی دانشگاهها است.
به عنوان مثال اعتراضات زیادی نسبت به تصویب برنامهها یا عدم ارائه تخصیص بودجه از جانب دانشجویان داشتیم که خوشبختانه این سامانه این امکانات را به ما می‌دهد که رصد بر فرایندها را هم داشته باشیم. تقریباً می‌توانیم تمام انتخابات در حوزه نشریات، انجمن‌های علمی و کانون را در این بستر برگزار کنیم و قسمت اعظم این برنامه ها در این بستر در حال برگزار است؛ علاوه بر این در این زیست بوم این امکان فراهم شده تا تمام رویدادهای برخط نیز برگزار شوند.
در حوزه آموزشی و پژوهشی، رتبه‌بندی خوبی از وضعیت دانشگاهها داشتیم اما در حوزه فرهنگی و شاخصهای متعدد و متنوع آن چنین رتبه‌بندی نداشتیم. در حال حاضر با راه‌اندازی این سامانه شاخصه‌های فرهنگی را فعال کردیم و براساس آنها دانشگاهها را رتبه‌بندی می‌کنیم و این رتبه بندی اکنون در شاخصهای مختلف صورت گرفته است؛ بر اساس شاخص تعداد فعالیت، میزان تصدی گری، موضوع فعالیت و دیگر شاخصها. سامانه فرنما، فرصتی برای دانشجویان فراهم کرده تا خودشان بتوانند با ثبت فعالیتهای خود رزومه مثبت فرهنگی خودشان را از این سامانه دریافت کنند.
* بررسی میزان و موضوع‌بندی برنامههای فرهنگی دانشگاهها و دانشجویان
فارس: در این سامانه چه موارد و گزینه‌هایی لحاظ شده است؟
کلانتری: در این سامانه تعداد برنامهها، مخاطبان، تمامی شماره های نشریات، تعداد و موضوع انجمن‌های علمی و فعالیتهای آنها، تعداد کانونها و فعالیتهای آنها، سرانه دانشجویی فعالیتهای هر دانشگاه، میزان تصدی گری، میزان برنامه های برگزار شده در موضوعات مختلف (نظیر کرسیهای ازاداندیشی، تریبون آزاد، جهاد تبیین، اردوها، برنامه های مختلف دینی و دیگر برنامه ها، میزان هزینه‌هایی که برای انجام برنامهها صرف میشود و همچنین موضوع‌بندی برنامهها را داریم که به عنوان مثال طبق موضوع‌بندی برنامهها می‌توانیم بگوییم در دانشگاه تهران چند درصد از برنامهها آموزشی، مناسبتی و اقتصادی بوده است یا حتی مشاهده کنیم چند درصد از این برنامهها توسط معاون فرهنگی و انجمن علمی صورت گرفته؛ این موارد شاخصه‌هایی است که فعلاً قابلیت استخراج‌شان را داریم. باید شاخصها و مضامین جدید‌تری تعریف شوند تا بتوانیم گزارش‌گیری دقیق‌تری داشته باشی و کارنامه فرهنگی دقیق تری برای دانشگاه ارائه دهیم.
ما معتقدیم علاوه بر بعد علمی، آموزشی و پژوهشی دانشجو که در دانشگاه تقویت میشود، باید ساحت فرهنگی و اجتماعی دانشجو را نیز در دانشگاه تقویت کرد. این رسالت اصلی دانشگاه و جزو آرمان‌‌هاست. تقریباً کثیری از دانشگاه‌های جهان در این حوزه ولو در مسیر و هدفی متفاوت گام برمی‌دارند. برهمین اساس سعی کردیم در کنار فعالیتهای علمی، دانشجویان را به حضور در فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تشویق و ترغیب کنیم.
فارس: در این بین برای برخی از دانشجویان این سؤال مطرح میشود با تمام زحماتی که در این راستا انجام می‌دهیم، قرار است آخر کار چه اتفاقی بیفتد.
کلانتری: این نوع فعالیتها به هویت و شخصیت دانشجویان اعتلا می‌بخشد و قابل تقدیر است و ثمرات آن نصیب خود فرد خواهد شد. اما در کنار آن وظیفه‌ای به گرده خودمان می‌دیدیم. زمانی که دانشجویی از یک دانشگاه فارغ‌التحصیل میشود در کنار فعالیتهای علمی و ریزنمرات آموزشی که دارد باید بتواند رزومه فرهنگی خود را نیز دریافت کند.
به عنوان مثال برای دانشجویی که در تشکل‌های دانشجوی، انجمن علمی یا کانون فعال بوده و در دهها رویداد شرکت کرده و برگزار کرده درنهایت می‌توانیم به آن دانشجو گواهی بدهیم و روزمه فرهنگی به وی ارائه کنیم. این سامانه قابلیت ارائه رزومه فرهنگی به دانشجویان دارد؛ انجمنها و دانشجویانی که ثبت فعالیت می‌کنند درنهایت می‌توانند به صورت برخط رزومه فرهنگی‌شان را دریافت کنند که طبیعتا وقتی رزومه فرهنگی ممهور شود به مهر دانشگاه قابل استفاده است. زمانی که فارغ‌التحصیلی قصد دارد در شرکتی استخدام شود در کنار ریزنمرات آموزشی می‌تواند ریزفعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی‌اش را هم ارائه می‌دهد که طبیعتا تاثیری درخور در پذیرش خواهد داشت.
* شاخصه‌های فردی استخدام تعامل و کارگروهی است
در دهه اخیر تأکید شدیدی در حوزه‌های کارآفرینی، کاریابی، استخدام و مشاغل بر موضوع فعالیتهای اجتماعی میشود؛ یکی از شاخصه‌های فردی که استخدام میشود توان تعامل و کار گروهی است که تمام این موارد در رزومه فرهنگی دانشجویی دیده میشود. علاوه بر این تا جایی که در اختیار وزارتخانه بوده با موافقت وزیر علوم درصدی از نمرات دانشجویان در مصاحبه مقطع دکتری به فعالیتهای فرهنگی داده میشود؛ بعلاوه، دستور دیگری که وزیر علوم به مرکز جذب دادند این بوده که این رزومه فرهنگی در جذب هیأت علمی دانشجویان دکتری مؤثر باشد. این رزومه فرهنگی علاوه بر مجموعه آموزش عالی در حوزه‌های دیگری هم می‌تواند برای فارغ‌التحصیل مؤثر باشد.
بعلاوه، در حال حاضر امکان صدور کارنامه برای تک تک مجموعه‌های دانشجویی وجود دارد. الان تک‌تک انجمن‌های علمی، کانون‌های فرهنگی و تشکل‌های دانشجویی می توانند گزارش عملکرد خود را بصورت برخط ببینند.
فارس: بالاترین امتیاز کارنامه فرهنگی مربوط به کدام شاخصها است.
کلانتری: برای ما موضوع کرسیهای آزاداندیشی بسیار اهمیت دارد. الان به سمتی پیش می‌رویم که بتوانیم شاخصها را با یکدیگر تلفیق کنیم و بگوییم زیست بوم فرهنگی کدام دانشگاه مناسب‌تر است.
* تخصیص بودجه فرهنگی دانشگاهیان بسیار ناچیز است
فارس: در حال حاضر بحث بودجه روی ۵ درصد است، چطور توقع دارید از دانشگاهی که بالای ۹۰ درصد یا گاهی ۹۹.۵ درصد از بودجه‌اش صرف حقوق اساتید و کارهای جاری میشود، بتوانید به بحث فرهنگی هم توجه داشته باشید؟
کلانتری: واقعیت این است که اوضاع بودجه فرهنگی دانشگاهها اصلاً مناسب نیست. این دغدغه وجود داشته و پیگیری‌های زیادی صورت گرفته که این اوضاع بسامان شود، تغییراتی هم صورت گرفته اما در نسبت با ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی که در متن دانشگاهها وجود دارد عملاً بودجه تخصیص داده شده بسیار ناچیز و اندک است. بعضاً بزرگواران مطرح می‌کنند باید همین بودجه کم را درست مدیریت کرد؛ حرف درستی است اما مبالغ تخصیص یافته آنقدر کم است که به هیچ نحوی نمی‌شود با آن فعالیت فرهنگی مؤثری را پیش برد.
در بازدیدها و سفرهایی که به دانشگاهها دارم انصافاً همواره شرمنده این ظرفیت‌های عظیم دانشجویی در حوزه های فرهنگی و اجتماعی شدم که با اندک حمایت‌هایی می‌توانند کارهای بسیار بزرگ انجام دهند.
امسال در لایحه بودجه تصمیمی گرفته شده که تصمیم بسیار رو به جلویی بود که جای پایی برای فعالیتهای فرهنگی در لایحه بودجه تثبیت کرد و عدد ۵ درصدی هم که گفته شد نوید این را می‌داد که بعد از ناآرامی‌های سال پیش شاهد فضای بسیار بانشاط و شکوفا در عرصه فرهنگی و اجتماعی دانشگاهها باشیم و با ظرفیت‌های عظیمی که در قالب مجموعه‌های شناسنامه‌دار در دانشگاهها وجود دارند بتوانیم این مسیر را ریل‌گذاری و تنظیم‌گری مناسبی داشته باشیم که از این طریق فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی رونق بگیرند.
متأسفانه باید صادقانه گفت دو اشکال موجب شد امید ما تحقق پیدا نکند و نتوانیم آنچنان که باید و شاید پیش برویم. نکته اول این بود که تخصیصی به بودجه ۵ درصد خورد که عملاً ۹۵-۹۰ درصد از بودجه دانشگاهها را در بدو امر از حوزه آن تبصره مصوب مجلس خارج می‌کرد. یعنی فصولی که استثنا شدند، عملا ۹۵-۹۰ درصد بودجه را همان ابتدا از دسترس خارج می کرد. یعنی عملا بودجه فرهنگی دانشگاهها می شد پنج درصد از ۵ الی ۱۰ درصد بودجه دانشگاه!
البته اکثر دانشگاهها پیرو ابلاغیه وزیر علوم و تاکیدی که در اجلاس روسای دانشگاهها بود به این عدد اکتفا نکردند. بعلاوه، بدیهی است که اگر دانشگاهها به این عدد ناچیز اکتفا کنند خودشان باید پاسخگوی وضعیت نابسامان فرهنگی و اجتماعی دانشگاه خودشان باشند؛ به این دلیل دانشگاهها به این عدد اکتفا نکردند و بودجه بیشتری اختصاص دادند، اما تخصیص بیشتر به معنای تخصیص مطلوب و ایده‌آل نبوده، هنوز چالشهای جدی در بودجه فرهنگی داریم که ابتدائیات کنشگری دانشجویان است.
به عنوان مثال بعضاً نشریات لنگ ۱۰۰ هزار و ۵۰ هزار تومان هستند و تشکل‌های ما لنگ ۵-۴ میلیون تومان هستند؛ عددها عددهای زیادی نیست اما تعداد برنامههای مورد تقاضا و تعداد مجموعه‌های دانشجویی زیاد است.
در حال حاضر بیش از ۱۵ هزار مجموعه دانشجویی در دانشگاه‌های کشور داریم. اگر این مجموعه ها به صورت میانگین در سال حدود ۳۰۰-۲۰۰ میلیون هزینه برنامههای فرهنگی متعدد و متنوع کنند حساب کنید این هزینه چه میزان خواهد بود. مانند همین مشکل را در مساله راهیان پیشرفت و راهیان نور داریم. مسأله اصلی در بحث روایت پیشرفت و راهیان نور در دانشگاهها عدم تخصیص منابع مالی لازم برای این موضوع است و نمی‌توانیم این موضوع و تقاضا را پوشش دهیم و اصل ماجرا این است. در این زمینه ستادی در وزارتخانه شکل گرفته به طوری که مقاصد سفر و تخفیف‌ها در نظر گرفته شده اما با این حال بحث راهیان پیشرفت پرهزینه است و حمایت دولت است که می‌تواند در این زمینه بسیار مؤثر و کمک‌کننده باشد.
امیدواریم در لایحه بودجه ۱۴۰۳، ۵ درصد خالص بودجه بدون استثناهایی که در بودجه ۱۴۰۲ صورت گرفت تخصیص پیدا کند که به نظرم فعالیتهای فرهنگی رونق خوبی در دانشگاهها پیدا میکند و اتفاقات بزرگی می‌افتد. در برنامه توسعه هفتم این عدد ۵ درصد گنجانده شده، امیدواریم با تصویب شورای نگهبان اجرایی شود تا در افق برنامه توسعه بتوانیم شاهد تحقق ۵ درصد بودجه فرهنگی باشیم، این اتفاق بزرگی است.
* ریل‌گذاری و سیاست‌گذاری برای تأمین بودجه فرهنگی
فارس: از طرفی دچار کمبود بودجه برای دانشگاهها هستیم طوری که آخر سال رؤسای دانشگاهها برای پرداخت حقوق و مزایای کارکنان‌شان با مشکلاتی مواجه می‌شوند. از طرفی هم الزام برای کارنامه فرهنگی وجود دارد به نظر شما چه توقعی از دانشگاهی که سال‌ها دستمزد حق‌التدریس اساتید را نداده و اینکه بتواند با این بودجه کم بحث کارنامه فرهنگی را هم پر کند وجود دارد؟
کلانتری: به هر حال آب هست اما کم است؛ بودجه هست اما کم است؛ باید همین بودجه کم را ریل‌گذاری و سیاست‌گذاری کنیم. باید با دقت و وسواس بیشتری هم ریل‌گذاری و سیاست‌گذاری کنیم و نحوه خرج کرد و هزینه‌کرد را ببینیم و با دقت بیشتری نظارت داشته باشیم؛ و این نگاه، دقیقا وجود کارنامه فرهنگی دانشگاهها را الزامی می سازد. لذا مغایرتی نمی‌بینیم. به هر حال تخصیص بودجه در عرصه فرهنگی صورت گرفته است. ولو کم باشد. بعلاوه اینکه ایمن کارنامه برای ما مبنایی برای حمایت متمرکز وزارتخانه ای فراهم می سازد و حمایت مبتنی بر عملکرد را ممکن می سازد.
فارس: این بودجه فرهنگی جای دیگری هزینه نمی‌شود؟
کلانتری: قاعدتا خیر؛ قاعدتاً رؤسای دانشگاهها باید قانون را اجرا کنند و مصوبه مجلس که مربوط به لایحه بودجه است را تحقق بخشند و گزارش عملکردشان در این ردیف بودجه را دقیق گزارش کنند. علاوه بر اینکه، طبیعتا دیوان محاسبات این موضوع را پیگیری میکند و دانشگاهها باید گزارش تفریغ هم ارائه دهند این موضوع مانند مصوبه‌های هیأت امنایی نیست ؛ لذا مغایرتی نمی‌بینیم که به دلیل کم بودن بودجه نظارتی نداشته باشیم.
