گرگرفتگی در زنان یائسه

به نقل از مجله سیب:

یکی از مشکلاتی که زنان در دوران یائسگی آن را تجربه می‌کنند گرگرفتگی است. تقریباً اکثر زنان در دوران یائسگی خود با گرگرفتگی بدن مواجه شده و به دنبال راهی برای درمان آن هستند. به همین بهانه، در ادامۀ این مطلب قصد داریم با استفاده از اطلاعات پزشکی بررسی کنیم که اولاً گرگرفتگی چیست، ثانیاً راه‌حل مناسب برای درمان گرگرفتگی بدن در دوران یائسگی چیست و چه اقداماتی می‌توانند در کاهش یا از بین رفتن آن مفید باشند؛ با ما همراه باشید.

گرگرفتگی چیست؟

گرگرفتگی احساس گرما همراه با قرمزی اغلب در ناحیۀ صورت است؛ اما، ممکن است سایر نواحی بدن مانند گردن، میان تنه، قفسه سینه و بازوها را نیز درگیر کند. این احساس گرما اغلب چند دقیقه‌ای طول می‌کشد و ممکن است با تعریق شدید و افزایش ضربان قلب همراه باشد. گاهی متعاقب این علائم لرز و اضطراب نیز هنگام گرگرفتگی رخ می‌دهد.

چه عواملی سبب بروز گرگرفتگی بدن می‌شوند؟

عوامل مختلفی در بروز گرگرفتی بدن مؤثر هستند و می‌توانند باعث شوند که در صورت، گردن و سایر اعضای بدن خود احساس داغ‌بودن و گرما کنید. این عوامل عبارت‌اند از:

• عوامل تنظیم‌کنندۀ حرارت مانند تب، ورزش یا در معرض گرمای زیاد قرار گرفتن؛
• عوامل نورولوژیک مانند تومورها، سردرد، MS، صرع و پارکینسون؛
• عوامل گشادکنندۀ عروق مانند مصرف الکل، بعضی داروها، آکنه روزاسه، سندرم سروتونینی، برخی بدخیمی‌ها؛
• شوک آنافیلاکتیک، غذاخوردن و برخی شرایط مانند یائسگی؛
• بیماری‌هایی مانند سارکوییدوزو پرکاری تیروئید.

<img class="aligncenter size-full wp-image-6560 entered exited" src="data:;base64,” alt=”درمان گرگرفتگی یائسگی” width=”750″ height=”460″ data-lazy-src=”https://seebmagazine.com/wp-content/uploads/2021/01/درمان-گرگرفتگی-یائسگی.jpg” />

گرگرفتگی یائسگی در چه زمانی رخ می‌دهد و شانس بروز آن چقدر است؟

در ۴۰ درصد بانوان علائم گرگرفتگی یائسگی در مراحل اولیه بی‌نظمی عادت‌ماهانه تا قطع کامل آن مشاهده شده و ۶۰ الی ۸۰ درصد از زنان نیز این علائم را در مراحل بعدی و انتهایی قطع خون‌ریزی تجربه می‌کنند. برخی از زنان نیز این علائم را خفیف و بسیاری از بانوان آن‌ها را شدید تجربه می‌کنند.

چه عواملی شانش گرگرفتگی یائسگی را افزایش می‌دهند؟

برخی علائم و شرایط ممکن است زنان را بیشتر در خطر بروز گرگرفتگی یائسگی قرار دهد. عواملی نظیر چاقی، سیگار، کاهش فعالیت فیزیکی، عوامل ژنتیکی و نژاد (برای مثال سیاه‌پوستان آفریقایی‌ـ‌امریکایی از چینی‌ها و ژاپنی‌ها بیشتر دچار گرگرفتگی یائسگی می‌شوند.) نقش مهمی در افزایش شانس بروز گرگرفتگی ایفا می‌کنند.

درمان گرگرفتگی در یائسگی چه زمانی آغاز می‌شود؟

استفاده از دارو در صورت بروز علائم متوسط تا شدید برای درمان گرگرفتگی بدن در دوران یائسگی توصیه می‌شود. همچنین درصورتی‌که گرگرفتگی به کیفیت زندگی فرد آسیب وارد کند، تجویز داروی مناسب ضرورت پیدا می‌کند.

<img class="aligncenter size-full wp-image-6559 entered exited" src="data:;base64,” alt=”درمان گرگرفتگی بدن” width=”750″ height=”460″ data-lazy-src=”https://seebmagazine.com/wp-content/uploads/2021/01/درمان-گرگرفتگی-بدن.jpg” />

درمان گرگرفتگی بدن در یائسگی

راه‌های مختلفی برای درمان گرگرفتگی بدن در یائسگی وجود دارد و می‌توان این علائم آزاردهنده را تا میزان زیادی کاهش داد. در ادامه این سرفصل به بررسی این راه‌ها خواهیم پرداخت.

درمان گرگرفتگی بدن در یائسگی با دارو

تنها ۳۰ـ۲۰ درصد بانوان، علی‌رغم شدت علائم، به دنبال درمان گرگرفتگی بدن در یائسگی با مداخلات پزشکی هستند. علت این اقدام‌نکردن نسبت به درمان این است که معمولاً خیلی از زنان سعی در پنهان‌کردن یائسگی خود داشته یا با این تفکر که به‌زودی و حداکثر تا یک یا دو سال گرگرفتگی برطرف خواهد شد به دنبال درمان نمی‌روند. بااین‌حال بسیاری از مطالعات حاکی از آن هستند که، گرگرفتگی و برخی دیگر از عوارض آن ممکن است خیلی بیشتر از این مدت طول بکشند.

استفاده از هورمون نیز یکی از گزینه‌های درمان گرگرفتگی یائسگی است که البته زیاد رایج نیست؛ چراکه ممکن است شانس ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.

به همین دلیل است که در افرادی با سابقۀ سرطان پستان نیز از هورمون برای درمان گرگرفتگی در یائسگی استفاده نمی‌شود. علاوه بر این در افراد با سابقۀ بیماری‌های کرونری قلب، سکته مغزی یا افرادی که سابقۀ به وجود آمدن لخته خون (ترومبوز) در ورید عمقی (DVT) پا و آمبولی شریان ریوی (Pulmonary Embolism) را دارند نباید از ترکیبات هورمونی برای رفع علائم گرگرفتگی استفاده شود.

هورمون‌های استروژن و پروژسترون ازجمله هورمون‌هایی هستند که ممکن است به‌صورت محدود برای درمان گرگرفتگی بدن استفاده شوند.

قرص گرگرفتگی یائسگی

داروهای زیادی به‌عنوان قرص ضد گرگرفتگی در دوران یائسگی شناخته می‌شوند؛ اما، تنها قرص گرگرفتگی یائسی، که به تأیید سازمان غذا و دارو امریکا رسیده است، قرص پاروکستین است که تجویز آن در دوزهای پایین توصیه می‌شود.

اما علاوه بر قرص گرگرفتگی یائسگی پاروکستین برخی دیگر از داروها ممکن است برای درمان گرگرفتگی بدن در دوران یائسگی تجویز شوند که عبارت‌اند از:

• ونلافاکسین (Venlafaxine)؛
• سیتالوپرام (Citalopram)؛
• اس سیتالوپرام (Escitalopram).

مصرف این داروها به اندازۀ هورمون‌درمانی مؤثر نیست؛ اما، برای زنانی که نمی‌توانند از هورمون استفاده کنند بهترین گزینه به شمار می‌روند. بعد از مصرف این داروها ممکن است که عوارضی چون سرگیجه، خواب‌آلودگی، مشکل در تمرکزکردن یا افزایش وزن نیز تجربه شود.

به‌غیراز این داروها برخی دیگر از داروها نیز ممکن است در مراحل درمان گرگرفتگی یائسگی استفاده شوند که از متداول‌ترین آن‌ها می‌توان به داروهای زیر اشاره کرد:

• گاباپنتین: گاباپنتین یک داروی ضد تشنج است که می‌تواند برای کاهش گرگرفتگی یائسگی مفید باشد و به همین دلیل در میان برخی به‌عنوان قرص برای درمان گرگرفتگی نیز شناخته می‌شود. عوارض جانبی این دارو خواب‌آلودگی، سرگیجه، احتباس آب در اندام‌ها و خستگی را شامل می‌شود.
• پرگابالین: یکی دیگر از داروهای ضد تشنج است که می‌تواند در کم‌کردن گرگرفتگی‌های یائسگی مؤثر باشد. ممکن است پس از مصرف این دارو برخی عوارض جانبی مثل سرگیجه، خواب‌آلودگی، مشکل در تمرکزکردن و افزایش وزن را تجربه کنید.
• اکسی بوتینین کلراید: این دارو اغلب برای درمان اختلالات ادراری مانند بیش از حد فعال‌بودن مثانه استفاده می‌شود؛ اما، ممکن است به برخی از زنان در درمان گرگرفتگی یائسگی کمک کند. عوارض جانبی این دارو می‌تواند خشک‌شدن دهان، خشک‌شدن چشم، یبوست، تهوع و سرگیجه را شامل شود.
• کلونیدین: کلونیدین ازجمله داروهایی است که معمولاً برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شود و ممکن است برای بهبود گرگرفتگی بعد از یائسگی نیز مفید باشد. سرگیجه، خواب‌آلودگی، خشکی دهان و یبوست از عوارض جانبی این دارو هستند.

همان طور که گفته شد، افرادی که سابقۀ برخی بیماری‌ها را دارند نمی‌توانند از داروهای هورمونی برای درمان گرگرفتگی بدن استفاده کنند. مصرف تنها برخی داروها نیز برای این افراد مجاز است که عبارت‌اند از:

• مهارکننده‌های برداشت سروتونین یا SSRI مانند پاروکستین، سیتالوپرام، اسیتالوپرام (اما نه فلوکستین و نه سرترالین)؛
• داروهای مهارکننده‌های برداشت سروتونین‌ـ‌نوراپینفرین یا SNRIs مانند ونلافاکسین؛
• برخی داروهای ضد صرع مانند گاباپنتین (به‌خصوص برای کسانی که بیشتر در شب‌ها علایم گرگرفتگی دارند) و پرگابالین؛
• حتی داروهایی مانند کلونیدین و اکسی بوتینین می‌توانند به بهبود علائم گرگرفتگی ناشی از یائسگی کمک کنند.

ترکیب Bazedoxifene/Conjugated Estrogen چه مزیتی در کنترل گرگرفتگی بدن دارد؟

این ترکیب دارویی دستۀ جدیدی به‌نام کمپلکس استروژن انتخابی بافت (TSECs) است که از ترکیب یک استروژن مدولاتور انتخابی گیرنده استروژن (SERM) ساخته شده است. مزیت این دارو در این است که اثرات خوب استروژن در کاهش گرگرفتگی یائسگی را بدون عوارض پروژسترون (مثل درد سینه‌ها و افزایش خطر سرطان پستان) به همراه دارد.

ترکیب لوونورژسترل داخل رحمی و استروژن چه مزیت یا عوارض احتمالی در کنترل گرگرفتگی ناشی از یائسگی دارد؟

از مزیت استفاده از ترکیب لوونورژسترل داخل رحمی و استروژن کاهش عوارض سیستمیک پروژسترون در عین مهار تحریک رحم است. بااین‌حال احتمال جذب سیستمیک لونورژسترل و افزایش خطر سرطان پستان وجود دارد و به همین دلیل در درازمدت ممکن است خطر داشته باشد.

آیا طب سوزنی و طب سنتی برای درمان گرگرفتگی بدن در یائسگی مفید است؟

وضعیت برخی بیماران ممکن است با استفاده از درمان‌های مثل طب سنتی بهبود یابد. البته باید توجه داشت که حدود نیمی از بیماران با دریافت دارونما (Placebo)؛ یعنی دریافت دارو با ظاهر مشابه اما فاقد ماده مؤثر هم پاسخ می‌گیرند. به‌ نظر می‌رسد طب سوزنی هم نقش دارونما داشته باشد.

درمان گرگرفتگی بدن با گیاهان سنتی و روغنِ دانه‌ها

گیاهانی مانند جنسینگ (Ginseng)، یام وحشی، شبدر قرمز (Red Clever)، دونگ کو (Dong Quai) و روغن ایونینگ پریم رز(Evening Primrose Oil) برای کنترل علائم گرگرفتگی استفاده می‌شوند؛ ولی، تأثیر چندانی در کنترل علائم ندارند.

گرگرفتگی یکی از عوارض طبیعی یائسگی است که ممکن است تا چند سال پس از یائسگی نیز در زنان باقی بماند. به همین دلیل بسیار مهم است که برای درمان گرگرفتگی یائسگی به پزشک مراجعه کنید. دارودرمانی و تجویز قرص ضد گرگرفتگی در کنار هورمون‌درمانی از متداول‌ترین روش‌های پیش‌رو برای درمان گرگرفتگی بدن در دوران یائسگی هستند؛ اما، به دلیل افزایش شانس ابتلا به سرطان پستان، هورمون‌درمانی تنها برای درصد کمی از زنان تجویز می‌شود.

سوالات متداول در مورد گرگرفتگی در زنان یائسه