تاریخچه استفاده از درصد | درصد چیست و چرا استفاده می شود؟ | کاربردهای درصد در زندگی روزمره
درصد یکی از مفاهیم پر کاربرد و رایج در علم ریاضیات است که امروزه در زمینه های مختلف زندگی از صحبت های معمولی و تخفیف هایی که روی درب فروشگاه ها خودنمایی می کند گرفته تا بیان داده های بزرگ آماری در حوزه های مختلف پزشکی، جغرافیا، تاریخ، شیمی و غیره از آن استفاده می شود.
حتما برای شما هم پیش آمده هنگام خرید، کار یا ورزش از درصد برای بیان مبلغ ها، استفاده از تخفیف ها، محاسبه سود و زیان و یا حتی میزان چربی سوزی بدن تان استفاده کرده باشید.
تاریخچه درصد
ریشه کلمه درصد (percentage) از کلمه لاتین per centum لاتین گرفته شده که centum به معنای صد می باشد. بنابراین درصد به معنای در هر صد و عدد آن صورت کسری با مخرج ۱۰۰ می باشد.
در روم باستان و مدت ها قبل از آمدن سیستم اعشاری، محاسبات اغلب به صورت کسری که مضربی از ۱/۱۰۰ بود انجام می شدند. مثلا آگوستوس (نخستین امپراتور روم) مالیات ۱/۱۰۰ برای کالاهای در یک حراجی تعیین کرده بود.
با افزایش کاربرد پول در قرون وسطی محاسباتی که با مخرج ۱۰۰ انجام می شدند رواج یافت و در اواخر قرن ۱۵ تا اوایل قرن ۱۶ استفاده از محاسبات درصد در متون ریاضی رایج شد که معمولا برای بیان سود و زیان، نرخ بهره و غیره استفاده می شد، در قرن هفدهم بیان نرخ بهره با درصد به یک امر طبیعی و مرسوم تبدیل شده بود.
درصد چیست و چرا استفاده می شود؟
درصد یک عدد بدون واحد یا بعد است که یک کسر از ۱۰۰ را بیان می کند و با نماد % نمایش داده می شود. بنابراین ۲۰% در واقع ۲۰ قسمت از ۱۰۰ است که می توان آن را به صورت ۲۰/۱۰۰ یا ۱/۵ نیز نشان داد.
برای تبدیل درصد به کسر کافیست عدد را روی مخرج ۱۰۰ قرار دهیم (عدد را در ۱/۱۰۰ ضرب کنیم) و برای تبدیل کسر به درصد کافیست آن را در ۱۰۰ ضرب و نتیجه را به ۱۰۰ تقسیم کنیم. سپس مخرج که ۱۰۰ است شکل % به خود گرفته و صورت را به صورت عددی بیان می کنیم.
مثلا اگر بخواهیم ۲/۵ را به صورت درصد نشان دهیم ابتدا ۲/۵ را در ۱۰۰ ضرب کرده، عدد حاصل که ۴۰ است را در ۱/۱۰۰ ضرب می کنیم و به صورت ۴۰/۱۰۰ یا ۴۰ درصد نشان می دهیم.
نکته مهم این است که هنگام بررسی یک موضوع مجموع درصدهای بیان شده در آن عددی بیشتر از ۱۰۰ نمی شود.
اما چرا از درصد به جای کسر استفاده می کنیم؟
با یک مثال به این سوال پاسخ می دهیم، فرض کنید به شما گفته شود بین ۳/۴ و ۷/۸ کدام یک بزرگ تر است شاید کمی طول بکشد تا جواب را پیدا کنید اما اگر بگویند بین ۷۵ درصد و ۸۷.۵ درصد کدام بزرگ تر است خیلی زود جواب می دهید چون کار کردن با درصدها بسیار راحت تر از کار کردن با کسرها است.
کاربردهای درصد در زندگی روزمره
۱. مقایسه کسرها
برای ساده تر شدن مقایسه می توان کسرها را به درصد تبدیل کرد که به خصوص زمانی که کسرها هم مخرج نیستند بسیار مفید است.
به عنوان مثال علی ۳/۵ و مهدی ۵/۸ پیتزای خودشان را نوش جان کرده اند، کدام یک بیشتر غذا خورده است؟ برای پاسخ به این سوال هر کسر را جداگانه در ۱۰۰ ضرب و تقسیم می کنیم که برای علی ۶۰ درصد و برای مهدی ۶۲.۵ درصد خواهد بود، به عبارت دیگر مهدی غذای بیشتری خورده است.
۲. پیدا کردن درصد افزایش یا کاهش
این مورد اهمیت ویژه ای در تحلیل ها و مقایسه عملکردها و پیشرفت ها دارد.
مثلا مینا در آزمون بین دوره ای امتیاز ۳۱۰ از ۵۰۰ و در فینال امتیاز ۴۳۰ از ۵۰۰ کسب کرده است، می خواهیم ببینیم او در فینال نسبت به میان دوره چقدر رشد یا کاهش داشته است.
مسلما امتیاز مینا در فینال افزایش یافته، برای بیان درصد رشد ۳۱۰ را از ۴۳۰ کم کرده و عدد آن را با مخرج ۵۰۰ در ۱۰۰ ضرب و تقسیم کنید و جواب حاصل ۲۴ درصد خواهد بود.
۳. محاسبه مالیات
بسته به منطقه ای که زندگی می کنید ممکن است لازم باشد مالیات فروش اجناسی که خریداری می کنید را بپردازید. مالیات فروش به هزینه ای گفته می شود که به قیمت اقلام مختلف اضافه و مبلغ آن همواره به صورت درصد بیان می شود.
فرض کنید در منطقه ای زندگی می کنید که مالیات فروش ۸ درصد است و یک کالای ۵۵۰۰۰ تومانی خریداری کرده اید، برای این که مبلغ کل کالا را بپردازید باید بدانید ۸ درصد ۵۵۰۰۰ تومان چقدر است.
برای این کار ۸/۱۰۰ را در ۵۵۰۰۰ تومان ضرب کرده و عدد به دست آمده که ۴۴۰۰ تومان است مقدار مالیات شما به ازای این جنس را مشخص می کند.
۴. تخفیف ها
یکی از دوست داشتنی ترین کاربردهای درصد را معمولا می توان روی درب فروشگاه ها و اجناس مختلف و برای بیان تخفیف ها مشاهده کرد.
حتما برای تان پیش آمده هنگام خرید متوجه شوید به کالای مورد نظرتان تخفیف مثلا ۲۰ درصدی خورده است یا شاید با استفاده از کوپن می توانید از تخفیف ۳۰ درصدی استفاده کنید.
تخفیف معمولا درصدی از قیمت اصلی را نشان می دهد که هنگام پرداخت مبلغ کالا از آن کم می شود.
مثلا پیراهنی ۶۰۰۰۰ تومان قیمت دارد و ۲۰ درصد تخفیف خورده است، برای این که بدانید چقدر از پول شما صرف خرید آن می شود باید ۲۰/۱۰۰ را در ۶۰۰۰۰ ضرب کرده و ۱۲ هزار تومان تخفیف بگیرید.
۵. درک چقدر و چه تعداد با استفاده از درصد
کار کردن با درصد به ما در محاسبه دقیق مقدار آن چه درباره اش صحبت می کنیم کمک می کند.
مثلا خواهرتان ۶۰ درصد حقوق خود را صرف کارهای غیر ضروری می کند، به عبارت دیگر ۶۰ تومان از هر ۱۰۰ تومان درآمدش را بی مورد خرج می کند، برای این که بفهمید این درصد چه مقدار از حقوقش را تشکیل می دهد عدد درآمدش را در ۶۰/۱۰۰ ضرب کرده و مقدار آن به دست می آید.
۶. سایر کاربردهای درصد
- از درصد در متون و اسناد مختلف در زمینه های گوناگون همچون سلامت، جغرافیا، تاریخ، آمار و غیره که به مقایسه موارد مختلف می پردازند به وفور استفاده می شود
- با کمک درصد می توان داده های بزرگ را با دقت بالا و در مدت زمان کمی آنالیز کرد
- درصدها در دوره انتخابات نقش مهمی در درک چگونگی رقابت میان کاندیداهای مختلف دارند
- بیشترین میزان استفاده از درصد در بخش تجارت است، مثلا در زمینه هایی همچون بیان سود و ضرر و بسیاری از موارد دیگر از درصد استفاده می شود
- درصد برای دولت و نظرسنجی ها اهمیت زیادی دارد و با استفاده از آن می توان فهمید چه تعداد از مردم با طرحی موافق یا مخالف هستند، همچنین برای تصویب لایحه و طرح های مختلف در مجلس لازم است حداقل درصد خاصی از نمایندگان با آن موافق باشند
- درصد راه خوبی برای نمایش داده ای عددی به ساده ترین روش ممکن است
- درصد اطلاعات خوبی درباره افزایش جمعیت تمدن ها، شهرنشینی و افزایش تولید به ما می دهد
منابع: toppr – edu.gcfglobal – quora
