کاربرد طلا در زندگی روزمره و صنایع مختلف چیست؟

تاریخچه کوتاه طلا | مهم ترین کاربرد طلا چیست؟ | امور مالی و اقتصاد | برق و الکترونیک | کامپیوتر | دندانپزشکی | پزشکی | هوا فضا | مدال ها و جوایز | شیشه سازی

طلا فلزی گران بها و پر تلالو است که در میان تمامی مواد معدنی استخراج شده جایگاه خاصی داشته و به عنوان یکی از مفیدترین فلزات شناخته شده است. فواید متنوع طلا از ویژگی های خاص آن سرچشمه گرفته است.

این فلز کاربردهای زیادی در زمینه های مختلف صنعت، پزشکی، الکترونیک، فناوری و غیره دارد زیرا رسانای الکتریسیته است، لکه دار نمی شود، کار با آن بسیار راحت است، می توان آن را کوبید و به ورقه های نازک تبدیل کرد یا به اشکال مختلف قالب گیری کرد. طلا به خوبی با سایر فلزات ترکیب شده، ذوب می شود، رنگ شگفت انگیز و جلای درخشان دارد و به عنوان فلزی با ارزش در همه فرهنگ ها جایگاه خاصی دارد.

برای آشنایی با ویژگی ها و کاربردهای طلا در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید.

تاریخچه کوتاهی از طلا

زمانی که کاوشگران اسپانیایی برای اولین بار به دنیای جدید رسیدند و با مردم آمریکای جنوبی ملاقات کردند، اگرچه هر دو فرهنگ با یک اقیانوس وسیع از هم جدا شده بودند و هرگز با هم ارتباطی نداشتند، به زبان های مختلف صحبت می کردند و زندگی کاملا متفاوتی داشتند اما در یک چیز با یکدیگر اشتراک داشتند و آن ارزشی بود که همه آن ها برای طلا قائل بودند و از آن برای ساخت برخی از مهم ترین اشیا استفاده می کردند.

در طول تاریخ سیاره ما، تقریبا در هر فرهنگی از طلا به عنوان نمادی از قدرت، زیبایی، خلوص و موفقیت استفاده شده است. امروزه نیز از این فلز قیمتی برای تهیه ارزشمندترین اشیای زندگی از حلقه های ازدواج گرفته تا مدال های المپیک، جوایز اسکار و گرمی، پول و سکه و هنرهای مورد استفاده در کلیساها و اماکن مذهبی بهره می برند.

کاربردهای طلا چیست؟

می توان گفت هیچ فلز یا ماده دیگری در دنیا مانند طلا با ارزش و مورد توجه نیست.

۱. جواهر آلات

گفته شده حدود ۷۸ درصد طلای مصرفی سالانه در ساخت جواهرات استفاده می شود.

همان طور که همه ما می دانیم کاربرد اصلی طلا در ساخت اشیای زینتی و جواهرات می باشد زیرا علاوه بر زیبایی و جذابیت این فلز، کار با آن بسیار آسان بوده و احتمالا یکی از اولین فلزاتی است که بشر برای این منظور از آن استفاده کرده است.

ویژگی های طلا باعث شده این فلز برای ساخت جواهرات مناسب باشد، به عنوان مثال طلا درخشش فوق العاده و رنگ زرد پر جلوه ای دارد، لکه دار نمی شود، می توان آن را به سیم و ورق تبدیل کرد یا به اشکال دلخواه در آورد. به همین دلیل از این فلز جذاب در ساخت اشیا زیبا و قیمتی استفاده شود.

عامل مهم دیگر این است که استفاده از طلا به عنوان فلز اصلی در ساخت جواهرات در واقع یک سنت است و در همه فرهنگ ها انتظار می رود اشیای مهم زینتی با طلا ساخته شوند.

خوشبختانه صنعت گران آموخته اند که آلیاژ طلا با فلزات دیگر مانند مس، نقره و پلاتین باعث افزایش دوام آن می شود و از یک زمان به بعد بیشتر طلاهایی که در ساخت جواهرات استفاده شد از ترکیب طلا با یک یا چند فلز دیگر به وجود آمده است.

۲. امور مالی و اقتصاد

از آن جا که طلا از ارزش بالایی برخوردار است و عرضه آن بسیار محدود می باشد از زمان های دور از آن به عنوان وسیله ای برای معاملات و پول استفاده می شده است.

اولین کاربرد شناخته شده طلا در معاملات به بیش از ۶ هزار سال قبل بر می گردد. در آن زمان معاملات با قطعات طلا یا نقره انجام می شد.

کمیاب بودن، مفید بودن، قابل حمل بودن و سایر خواص منحصر به فرد طلا، این فلز را به ماده ای با ارزش برای معاملات در طول تاریخ تبدیل کرده است.

امروزه دولت، افراد و موسسات سرمایه گذاری از شمش های طلا استفاده می کنند و سکه های طلا از گذشته تا امروز در میان مردم رایج بوده اند. نخستین سکه های طلا حدود ۵۶۰ سال قبل از میلاد به دستور پادشاه کرزوس لیدیا (منطقه ای در ترکیه امروزی) ضرب شد اما امروزه دیگر سکه های طلا برای معاملات مالی کاربرد گسترده ای ندارند بلکه در وزن های مشخص و مختلف عرضه و بیشتر به عنوان سرمایه گذاری از آن ها بهره می برند.

۳. برق و الکترونیک

یکی دیگر از کاربردهای صنعتی طلا استفاده از آن در ساخت قطعات الکترونیکی است.

دستگاه های الکترونیکی حالت جامد از ولتاژ و جریان بسیار کمی استفاده می کنند و جریان برق به راحتی در اثر خوردگی یا لکه دار شدن نقاط تماس قطع می شود در حالی که طلا قدرت رسانایی بالایی دارد که می تواند مقادیر کم جریان را نیز حمل کرده و از خوردگی در امان باشد.

قطعات الکترونیکی که از طلا در ساخت آن ها استفاده شده از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار هستند.

از طلا در اتصالات، سوئیچ ها، کنتاکت رله ای، اتصالات لحیم شده، سیم های اتصال و نوارهای اتصال استفاده می شود.

به طور کلی می توان گفت این فلز تقریبا در هر دستگاه پیچیده الکترونیکی از جمله تلفن های همراه، ماشین حساب ها، دستیار دیجیتال شخصی، جی پی اس ها و سایر دستگاه های الکترونیکی کوچک و همچنین لوازم الکترونیکی بزرگ مانند تلویزیون استفاده می شود.

با این حال استفاده از مقادیر کم طلا در دستگاه های کوچک می تواند باعث هدر رفتن این فلز شود، به عنوان مثال سالانه تقریبا یک میلیارد تلفن همراه تولید می شود و بیشتر آن ها حاوی حدود ۵۰ سنت طلا هستند. متوسط عمر این تلفن ها معمولا زیر دو سال است و تعداد کمی از آن ها در حال حاضر بازیافت می شوند.

اگرچه مقدار طلا در هر دستگاه بسیار اندک است اما میلیاردها تلفن همراه در کنار هم طلای بسیار زیادی در خود گنجانده اند.

۴. رایانه

از طلا در بسیاری از رایانه های رومیزی و لپ تاپ ها استفاده می شود، انتقال سریع و دقیق اطلاعات دیجیتالی از طریق رایانه و از یک جز به جز دیگر به یک هادی کارآمد و قابل اعتماد نیاز دارد و طلا این نیاز را بهتر از هر فلز دیگر برآورده می کند.

اتصالات لبه ای که برای نصب تراشه های ریز پردازنده و حافظه روی مادربرد استفاده می شوند و کانکتورهای مورد استفاده برای اتصال کابل ها همه حاوی طلا هستند. طلای موجود در این اجزا روی فلزات دیگر آبکاری شده و برای افزایش دوام با مقادیر کمی نیکل یا کبالت آلیاژ می شود.

۵. دندانپزشکی

تصور کنید برای پر کردن دندان خود به دندانپزشکی مراجعه کرده اید و او از فلز آهن برای این منظور استفاده کند، بدون شک وقتی دندانپزشک ها ابزار آهنگران را به دست بگیرند باید به طعم آهن در دهان خود نیز عادت کنید!

خوشبختانه فلز همه کاره طلا این کار را ساده تر کرده است، طلا به دلیل عملکرد بهتر و زیبایی کاربرد زیادی در دندانپزشکی دارد و استفاده از آن باعث ایجاد حساسیت نمی شود اگرچه هزینه ها را افزایش داده است.

در حال حاضر از آلیاژهای طلا برای پر کردن، تاج دندان، پل زدن و وسایل ارتودنسی استفاده می شود.

درباره تاریخچه استفاده از طلا در دندانپزشکی باید بگوییم این فلز از اوایل ۷۰۰ میلادی در دندانپزشکی استفاده می شده است و گفته شده دندانپزشکان اتروسک از سیم طلا برای بستن دندان های جایگزین در دهان بیماران خود استفاده می کردند.

به نظر می رسد در دوران باستان نیز از طلا برای پر کردن حفره های دندان ها استفاده می شده اگرچه هیچ شواهد باستان شناسی برای این مورد وجود ندارد.

۶. پزشکی

طلا به عنوان دارو برای درمان تعدادی از بیماری ها استفاده می شود.

به عنوان مثال گاهی از تزریق محلول های ضعیف سدیم اوروتیومالات یا اورتیو گلوکز برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده می شود، همچنین ذرات یک ایزوتوپ طلای رادیواکتیو در بافت ها کاشته می شود تا به عنوان منبع تابش در درمان برخی سرطان ها عمل کند.

مقادیر اندک طلا برای بهبود بیماری معروف لاگوفتالموس (خوابیدن با چشم باز) استفاده می شود. در این بیماری فرد قادر به بستن کامل چشم نیست و با کاشت مقدار کمی طلا در پلک فوقانی می توان آن را درمان کرد.

از طلای رادیو اکتیو برای تشخیص بیماری ها استفاده می شود. همچنین در بسیاری از ابزارهای جراحی، تجهیزات الکترونیکی و دستگاه های حفظ حیات از مقادیر کم طلا استفاده شده است زیرا طلا یک فلز غیر واکنشی است و استفاده از آن از ضریب اطمینان بسیار بالایی برخوردار می باشد.

۷. هوا فضا

طلا از مواد بسیار قابل اعتماد است که از آن در هر وسیله فضایی که توسط ناسا به فضا پرتاب می شود استفاده می شود و به دلیل خاصیت رسانایی و اتصال دهندگی عالی از آن در مدارات بهره می برند.

به علاوه بسیاری از قسمت های هر وسیله فضایی با فیلم پلی استر پوشیده از طلا مجهز شده است، این فیلم تابش مادون قرمز را منعکس و به ثبات دمای فضا پیما کمک می کند. بدون این پوشش قسمت های تیره رنگ سفینه فضایی گرمای قابل توجهی جذب می کند.

طلا به عنوان روان کننده بین قطعات مکانیکی نیز استفاده می شود. در فضا به دلیل خلا روان کننده های آلی فرار می کنند و در اثر تشعشعات شدید فرا سوی اتمسفر زمین تجزیه می شوند در حالی که طلا دارای مقاومت برشی بسیار پایین می باشد و یک فیلم نازک از طلا بین قطعات متحرک حیاتی به عنوان روان کننده عمل می کند.

۸. مدال ها و جوایز

به این فکر کنید که چه فلز دیگری به جز طلا می تواند برازنده پوشاندن تاج یک پادشاه باشد؟ بی شک هیچ فلزی نمی تواند تا این حد جذابیت و ارزش داشته باشد. مثلا نمی توان از فولاد برای ساخت تاج پادشاه استفاده کرد، حتی اگر این ماده محکم ترین فلز دنیا باشد!

طلا احترام و شان و منزلت به همراه می آورد و به همین دلیل از آن برای ساخت اشیای مذهبی از جمله صلیب ها، مدال های طلا در مسابقات مختلف از المپیک گرفته تا جوایز اسکار و گرمی و غیره استفاده می شود.

۹. شیشه سازی

یکی دیگر از کاربردهای طلا، استفاده از آن در صنعت شیشه سازی می باشد، جالب است بدانید از طلا به عنوان رنگ دانه در این صنعت بهره می برند.

طلا برای ساخت شیشه های مخصوص ساختمان هایی که به کنترل دما نیاز دارند نیز استفاده می شود، به این صورت که قرار دادن اندکی طلا داخل شیشه یا پوشاندن شیشه ها باعث می شود در فصل تابستان نور خورشید به بیرون منعکس شده و داخل ساختمان خنک بماند و در زمستان گرمای داخلی به داخل منعکس شده و فضای ساختمان گرم بماند.

منبع: geology