به نقل از مجله پزشکی:
- لوپوس چیست؟
- علت بیماری لوپوس
- انواع لوپوس
- علائم لوپوس
- روش‌های معاینه و تشخیص بیماری لوپوس
- آیا لوپوس بهبود می‌یابد؟
- چه کسانی مستعد ابتلا به بیماری لوپوس هستند؟
- بیماری لوپوس و بارداری
- آیا بیماری لوپوس ارثی است؟
- آیا لوپوس همان آرتریت روماتیسم است؟
- پیشگیری از بیماری لوپوس
- آیا بیماری لوپوس مسری است؟
- با بیماری لوپوس، چه باید کرد؟
خوردن آنتی بیوتیک ها ممکن است منجر به ابتلا به بیماری لوپوس شود. علت‌های مختلف و زیادی برای بروز بیماری لوپوس وجود دارد. این علل گاهی به ندرت به لوپوس منجر می شوند و گاهی در ابتلا به این بیماری نقشی پر رنگ دارند.
آگاهی بهترین راه حل برای پیشگیری از ابتلا به لوپوس است. همچنین دانش کافی درباره این بیماری شما را آماده مقابله و مدیریت بیماری خواهد کرد. مجله پزشکی در این مقاله با جمع آوری اطلاعاتی جامع و کاربردی سعی دارد به شما آگاهی لازم را بدهد. به این منظور اشکال مختلف بیماری لوپوس معرفی‌شده است و دلایل اصلی بروز انواع لوپوس مورد برسی قرار گرفته است. سپس فهرست دقیقی از مهمترین علائم لوپوس ارائه گردیده است تا قدرت کافی برای شناسایی این بیماری را داشته باشید . این مقاله نیروی کمکی موثری برای کنترل آگاهانه لوپوس است.
لوپوس چیست؟
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است. این بیماری به دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن به وجود می آید. زیرا بدن توانایی تشخیص عوامل خارجی از سلول‌های سالم بدن را از دست دهد. درنتیجه به بافتهای سالمِ خودی حمله می‌کند و به آنها آسیب می زند. یکی از عواقب این آسیب دیدگی، بروز لوپوس است.
لوپوس علاوه بر آسیب بر پوست، توانای آسیب زدن به اندام‌های مختلف بدن مثل کلیه، چشم و مغز را دارد. این بیماری خود ایمنی می‌تواند به صورت خفیف تا خطرناک ظاهر شود. برای درمان لوپوس مراجعه به پزشک ضروری است. در صورت مراجعه به موقع، در بسیاری از موارد امکان فراهم آوردن شرایط برای زندگی عادی بیمار وجود خواهد داشت.
علت بیماری لوپوس
دلایلی که سبب بروز بیماری لوپوس می‌شود زیاد است. از مهمترین این دلایل می‌توان به اختلال در عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی اشاره کرد. در زیر فهرستی از سایر علل ابتلا به بیماری لوپوس ارائه شده است:
- تغییرات و اختلالات هورمونی
- عفونت‌ها و ویروس‌ها
- ژنتیک و ریشه‌های خانوادگی
- مسائل زیست‌محیطی
- مواد شیمیایی، سمی یا آلاینده
انواع لوپوس
بطور کلی بیماری لوپوس در چهار شکل ظاهر می‌شود. هر یک از این گونه‌ها بخش‌های مشخصی از بدن را هدف قرار می‌دهد. این انواع در زیر بررسی‌شده است:
۱. لوپوس سیتماتیک
نام کامل این نوع، لوپوسِ اریتماتوز سیستماتیک است و رایج تر از انواع دیگر است. لوپوس سیتماتیک، قلب، کلیه، کبد، ریه و مغز را هدف قرار می‌دهد. این نوع لوپوس عودهای با فاصله دارد. یعنی برای مدتی بصورت خاموش و نهفته در بدن باقی می‌ماند و بعد شعله‌ور می‌شود. این چرخه می‌تواند بارها تکرار شود. گاهی مشکلات دیگری سبب پی بردن به بیماری لوپوس سیتماتیک می‌شود. به عنوان مثال سقط های مکرر یا عدم موفقیت در بارداری می تواند به دلیل وجود این بیماری باشد.
۲. لوپوس پوستی
لوپوس پوستی همراه با نشانه‌های پوستی ظاهر می‌شود و علائم آن در پوست صورت و گردن قابل مشاهده است. لوپوس پوستی فقط به پوست بدن آسیب وارد می‌کند و برای دیگر اعضا بدن خطری ندارد. نشانه‌ها می‌توانند از چند روز تا چند ماه ماندگار باشند. از هر ۱۰۰ بیمار که لوپوس پوستی دارند، ۱۰ نفر هم‌زمان به نوع سیستماتیک هم مبتلا هستند.
۳.لوپوس نوزادی
بیماریِ لوپوس نوزادی با بارداری مادر مبتلا به لوپوس به وجود می‌آید. به این معنی که سیستم ایمنی مادر به بافت های جنین حمله می‌کند. به همین دلیل ، ممکن است نوزاد در هنگام تولد علائم لوپوس را داشته باشد. این نشانه‌ها شامل علائم پوستی، مشکلات کبدی، مشکلات قلبی و کم‌خونی است. این موضوع به معنی انتقال بیماری از مادر به نوزاد نیست و کودک مبتلا به لوپوس نشده است و فقط نوزاد علائمی از لوپوس را با خود به همراه دارد.
۴. لوپوس دارویی
این بیماری بر اثر مصرف داروهای مربوط به سیستم خود ایمنی بدن، به وجود می‌آید. زیرا این داروها سبب برهم زدن عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شوند. در نتیجه می‌توانند بیماری لوپوس را به وجود آورند. این گونه بسیار نادر است و در درصد کمی از افراد مشاهده شده است. داروهایی که سبب پیدایش لوپوس دارویی می‌شوند عبارت‌اند از:
- هیدرالازین
- ضد قارچ‌ها و ضد تشنج‌ها
- داروهای تیروئیدی
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- قرص‌های پیشگیری از بارداری
- پروکائینآمید
- ایزونیازید
علائم لوپوس
میزان و شدت علائم و نشانه های بیماری لوپوس به نوع بیماری و شدت آن بستگی دارد. فرد بسته به اینکه در چه شرایطی قرار دارد با برخی از این علائم مواجه می‌شود. در زیر مهمترین نشانه‌های انواع بیماری لوپوس فهرست شده است.
- درد مفاصل ها اغلب در مفصل‌های مچ دست و انگشتان هنگام صبح
- تغییر شکل ناخن‌ها به دلیل عدم خون‌رسانی صحیح
- ظهور راش‌های پروانه‌ای روی پوست صورت که نسبت به نور خورشید حساس هستند
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن
- سندرم شوگرن که باعث خشکی چشم و دهان می‌شود
- حساسیت به نور خورشید بطوری که به پوشیدن دستکش و زدن عینک آفتابی نیاز است
- احساس درد در قفسه سینه که می‌تواند در اثر اندوکاردیت یا آسیب ریوی باشد
- ریزش مو بدون سابقه قبلی که با کنترل بیماری برطرف می شود
- تورم غدد یا گره‌های لنفاوی
- تورم در پاها یا دور چشم به ویژه در صبح
- بثورات پوستی به دلیل خونریزی در زیرپوست
- پروتئینوری یا دفع پروئتین از ادرار
- بنفش شدن انگشتان ناشی از سرما و یا استرس
- ظهور زخم های دهان
- تب و سردرد، کم خونی، بی حالی و خستگی
روش‌های معاینه و تشخیص بیماری لوپوس
تشخیص لوپوس از دو طریقِ مشاهده و انجام آزمایش‌های پزشکی صورت می‌گیرد. بیمار در درجه اول توسط پزشک معاینه می‌شود. در این مرحله کلیه علائم و نشانه‌های بیماری بررسی می‌شود. در مرحله بعد، آزمایش‌هایی به منظور تشخیص دقیق‌تر صورت می‌گیرد. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
- آزمایش ادرار
- آزمایش خون
- اشعه ایکس
- بیوپسی پوست و کلیه
آیا لوپوس بهبود می‌یابد؟
متاسفانه پاسخ به این سوال منفی است. زیرا در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای لوپوس وجود ندارد. اما روش‌هایی وجود دارد که در کاهش عوارض بیماری یا احتمال عود بیماری مؤثر هستند. این راهکارها از درمان‌های طب سنتی و روش‌های خود مراقبتی تا مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک متغیر هستند.
چه کسانی مستعد ابتلا به بیماری لوپوس هستند؟
بیماری لوپوس محدودیت جنسی ندارد. زنان و مردان ممکن است درگیر این بیماری شوند. اما ابتلا به لوپوس در خانم‌ها رایج‌تر است. به طوری که تقریبا زنان ۱۰ برابر مردان دچار این بیماری می‌شوند . معمولاً بازه سنی ابتلا زنان به لوپوس از زمان بلوغ تا یائسگی است.
همچنین احتمال مبتلا شدن مردان به بیماری لوپوس قبل از بلوغ از دوره های سنی دیگر بیشتر خواهد بود. به طوری که از هر ۵ نوجوان مبتلا به لوپوس، ۱ مورد مذکر است. احتمال درگیری کودکان زیر ۵ سال به این بیماری بسیار نادر است و بیماری در این سن رواج ندارد.
بیماری لوپوس و بارداری
درگذشته بارداری برای مبتلایان به بیماری لوپوس با مشکلات فراوانی همراه بوده است. اما در حال حاضر، با پیشرفت علم، شرایط بسیار بهتری فراهم شده است. با این حال بارداری در این بیماران همچنان جزو اقدامات پرخطر محسوب می‌شود. بهتر است بیمار برای داشتن یک بارداری عادی و با شرایط مطلوب، پیش از اقدام به بارداری، در حین بارداری و پس از زایمان تحت نظر پزشک باشد. زیرا در صورت عود بیماری در سه‌ماهه اول و دوم بارداری، احتمال سقط جنین بسیار بالا است.
آیا بیماری لوپوس ارثی است؟
شاید این موضوع دور از انتظار باشد، ولی لوپوس قابلیت انتقال از والدین به فرزندان را دارد. این بیماری از طریق کوروموزم ها به ارث می‌رسد. پس احتمال مبتلا شدن به لوپوس برای کسانی که در خانواده آنها سابقه بیماری وجود دارد، بسیار بیشتر از دیگران است. اما این موضوع قطعیت ندارد. یعنی نمی‌توان گفت که فرد صرفاً به دلیل وراثت، حتماً به لوپوس مبتلا می‌شود. زیرا ظهور این بیماری به عوامل متعددی وابسته است.
آیا لوپوس همان آرتریت روماتیسم است؟
بیماریهای لوپوس با آرتریت روماتیسم گرچه شباهت‌هایی دارند. اما کاملاً با هم متفاوت هستند. در آرتروز التهاب مفصل دو طرف بدن به وجود می‌آید. در حالیکه در لوپوس درد بیشتر در یک سمت بدن دیده می‌شود. ابتلا به بیماری لوپوس محدودیت سنی و جنسی ندارد. در حالی که بیشتر بیماران مبتلا به آرتریت روماتیسم، میانسال و سالمند هستند. لوپوس مانند آرتروز به مرور زمان سبب تغییر شکل مفاصل می‌شود.
پیشگیری از بیماری لوپوس
بیماری لوپوس کاملا قابل پیشگیری نیست. اما اقداماتی وجود دارد که از طریق آنها می‌توان احتمال ابتلا به این بیماری را تا حدی کاهش داد. مهمترین این اقدامات در زیر آورده شده است:
- داشتن تحرک و ورزش کردن منظم و انجام مدیتیشن
- عدم استفاده از غذاهای کنسرو شده و فست فودها
- بهینه‌سازی سبک زندگی باهدف کاهش استرس و اضطراب
- استفاده به‌اندازه و کافی از ویتامین‌ها
- داشتن رژیم غذایی سالم
- استفاده مرتب از ضد آفتاب
- حذف دخانیات و سیگار
آیا بیماری لوپوس مسری است؟
لوپوس یک بیماری مسری نیست و نباید در این مورد نگران بود. زیرا علت آن اختلال در سیستم ایمنی است. اغلب بیماری هایی که به سیستم ایمنی بدن مربوط هستند و علت انها اختلال در این سیستم است، نمی‌تواند از شخصی به شخص دیگر منتقل شود.
با بیماری لوپوس، چه باید کرد؟
بیماری لوپوس از هر نوعی که باشد فرد را با مشکلات زیادی مواجه می‌کند. در صورت عدم توجه، عاقبت این بیماری مشکلات کلیوی، نارسایی قلبی یا مشکلات پوستی است. بهترین کار آن است که با مشاهده نشانه‌هایی که احتمال وجود لوپوس را بالا می‌برند، به پزشک روماتولوژیست مراجعه کرد. زیرا گر چه لوپوس قابل درمان نیست اما می‌توان آن را کنترل کرد.
در افرادی که سابقه بیماری در خانواده را دارند، بهترین کار انجام راهکارهای پیشگیری کننده از بروز بیماری است. این راه حل ها، روش‌های ساده‌ای است که می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی داشته باشد.
لوپوس از جمله بیماری‌هایی است که ساعت‌ها می‌توان در مورد آن صحبت کرد و پرونده آن در اینجا بسته نمی‌شود. اگر درگیر این بیماری هستید یا ابهامی برای شما وجود دارد، می‌توانید سؤالات خود را با متخصصین مجله پزشکی مطرح کنید.
