به نقل از ارز دیجیتال:
همه ما در زندگی این را تجربه کرده‌ایم که به‌خاطر ترس ازدست‌دادن یا عقب‌ماندن از سایرین، چیزی را خریده‌ایم و ضرر هنگفتی را متحمل شده‌ایم. معمولاً هم به‌خاطر حرف دیگران، آن را در زمان نامناسب می‌فروشیم و ضرر خود را بیشتر می‌کنیم. اگر شما هم این ویژگی را دارید، درگیر فومو یا ترس از دست دادن هستید.
متأسفانه تجربه نشان داده است که فومو می‌تواند باعث ایجاد واکنشی احساسی در افراد شود و آنها را به سمت سرمایه‌گذاری‌هایی با سود کمتر و زیان بیشتر سوق دهد. گاهی ضرر حاصل از سرمایه‌گذاری‌هایی که به‌خاطر فومو انجام شده‌اند به‌قدری زیاد است که شخص را وادار به عکس‌العمل برای جبران می‌کند؛ اما هیچ‌یک از این عکس‌العمل‌ها هم آن‌طور که باید جواب نمی‌دهند و یک دور باطل از رفتارهای سرمایه‌گذاری اشتباه آغاز می‌شود.
در همین راستا و به‌جهت اهمیت درک مفهوم فومو برای انجام سرمایه‌گذاری‌های درست، این مقاله را به بررسی این سندرم و نشانه‌های آن اختصاص داده‌ایم. با مطالعه این مقاله متوجه خواهید شد که گرفتارشدن به فومو چه نتایجی را در پی خواهد داشت و چطور می‌توانیم آن را کنترل کنیم. با ما همراه باشید.
فومو چیست؟
فومو مخفف عبارت Fear of Missing Out و به‌معنای ترسِ ازدست‌دادن است. جالب است بدانید که فومو تنها مختص سرمایه‌گذاران تازه‌کار نیست و می‌تواند سرمایه‌گذاران باتجربه و حرفه‌ای را هم تحت‌تأثیر قرار بدهد.
زمانی که دچار این احساس می‌شویم، تمرکزمان را برای انجام کار درست از دست می‌دهیم. همین مسئله باعث می‌شود که تنها با این توجیه که «نکند به اندازه دیگران سود نکنم»، یک دارایی را بخریم یا بفروشیم. حال اگر موجی در شبکه‌های اجتماعی راه بیفتد که «فلان سهام را بخرید یا بفروشید، وگرنه پشیمان می‌شوید!»، احتمال دچارشدن به این احساس بیشتر می‌شود.
چرا درگیر فومو می‌شویم؟
معمولاً احساس فومو زمانی به سراغ ما می‌آید که خود را با سرمایه‌گذاران یا معامله‌گران دیگر مقایسه می‌کنیم و آنها را موفق‌تر از خودمان می‌بینیم. به‌بیان دیگر، انتظارات ما و طمعی که برای کسب سود داریم بیش از حد بالا می‌رود و تمایلی به صبرکردن و محاسبه میزان ریسک معامله نداریم.
به‌عنوان مثال، فرض کنید قیمت یک ارز یا سهام بدون هیچ دلیلی یا به یک دلیل واهی، به‌طور چشمگیری بالا می‌رود. در این شرایط، با این که عقلمان به ما می‌گوید سرمایه‌گذاری در این دارایی کار عاقلانه‌ای نیست، باز هم طمع کسب سود نجومی و ترس جاماندن از سایرین ما را برای سرمایه‌گذاری وسوسه می‌کند. حتی با این که می‌دانیم قیمت فعلی این دارایی می‌تواند اوج قیمتی آن باشد و ممکن است وادار به خرید در اوج و فروش در کف شویم، باز هم با امید افزایش قیمت و به‌جهت همراه‌شدن با سایرین، وارد این سرمایه‌گذاری می‌شویم و ضرر بزرگی را به خود تحمیل می‌کنیم.
همان طور که می‌بینید، عواملی که می‌توانند به تشدید فومو منجر شوند معمولاً احساساتی همچون طمع، ترس، هیجان، حسادت، بی‌تابی و اضطراب هستند. اگر این احساسات را کنترل نکنید، می‌توانند باعث نادیده‌گرفتن برنامه‌های تجاری و ضررهای بزرگ شوند.
فومو فقط مخصوص بازارهای مالی نیست. بسیاری از اوقات از این تکنیک در تبلیغات هم استفاده می‌شود و ما را مجاب به خرید یک محصول می‌کند؛ مثلاً در یک فروشگاه اینترنتی زیر یک محصول نوشته می‌شود «فقط یک عدد در انبار موجود است»؛ این جمله باعث می‌شود شما ترغیب به خرید کالا شوید؛ چراکه نمی‌خواهید کسی زودتر از شما این کالا را بخرد.
فومو چه نتایجی را به دنبال دارد؟
تحقیقات نشان داده که هرچه بیشتر با این احساس درگیر شوید، پیامدهای منفی آن بیشتر شده و روی کل زندگی شما تأثیر می‌گذارد. افرادی که فومو در آنها تشدید می‌شود، ممکن است حتی رضایت خود را از زندگی از دست بدهند و به مشکلاتی مانند اختلال خواب دچار شوند؛ اما در این بخش مقاله و در بهترین حالت، ما مشکلاتی را در نظر می‌گیریم که ممکن است گریبان تصمیمات سرمایه‌گذاری شما را بگیرند.
فرض کنید تعداد زیادی معامله‌گر و تحلیلگر بازار شما را تشویق کرده‌اند که مقدار زیادی بیت کوین بخرید. همچنین مدام این ترس را در دل شما می‌اندازند که همین یک فرصت را دارید و اگر همین الان سرمایه‌گذاری نکنید، پشیمان خواهید شد.
شما هم به‌دلیل بروز احساس ترس ازدست‌دادن، بدون اینکه مدیریت ریسک داشته باشید تصمیم می‌گیرید با مقدار زیادی از سرمایه‌تان بیت کوین بخرید؛ اما ناگهان شخص مهمی یک سخنرانی انجام می‌دهد یا اتفاقی می‌افتد که موجب سقوط چند درصدی قیمت بیت کوین می‌شود. به این صورت، شما مقدار زیادی از سرمایه خود را از دست خواهید داد و مدام خود را سرزنش می‌کنید که چرا بدون فکر تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفتید.
حال تصور کنید چنین چیزی بارها رخ دهد. در این صورت احساس سرخوردگی و پشیمانی در شما بیشتر شده و باعث بروز فومو می‌شود. در این حالت ممکن است در طول شبانه‌روز مدام به اشتباهات خود فکر کنید و نتوانید بر روی مسائل مهم دیگر تمرکز کنید. حتی ممکن است به ذهنتان خطور نکند که درگیر فومو شده‌اید و فکر کنید خیلی بدشانس هستید که همیشه ضرر می‌کنید؛ اما در واقع شما بدشانس نیستید! شما فقط فکر می‌کنید که دیگران درست می‌گویند؛ بنابراین بر اساس حرف آنها و کاملاً هیجانی عمل می‌کنید.
این مسئله درباره ارزهای دیجیتال بیشتر خود را نشان می‌دهد. ارزهای دیجیتال به‌طور طبیعی نوسان قیمتی بیشتری نسبت به سایر دارایی‌‌ها دارند و ممکن است قیمت آنها در طول چند دقیقه، تغییرات شدیدی را تجربه کند. به همین دلیل، یک تصمیم اشتباه و هیجانی و واردشدن به یک سرمایه‌گذاری پرریسک در این ارزها ممکن است فرصت جبران را هم به شما ندهد و در عرض کمتر از یک روز، ارزش سرمایه شما را نصف یا نابود کند.
البته ممکن است یک یا چند بار هم بر اساس گفته دیگران روی ارزهای مختلف سرمایه‌گذاری کنید و اتفاقاً سود خوبی هم نصیبتان شود؛ اما در نظر داشته باشید که این سود کاملاً شانسی بوده و هیچ آگاهی و تحلیلی پشت آن نبوده است. بنابراین بهتر است قبل از انجام هر معامله‌ای، ابتدا درباره آن تحقیق کنیم.
نشانه‌های فومو چیست؟
در قسمت قبل هم اشاره کردیم که ممکن است اصلاً ندانید درگیر فومو شده‌اید و تصمیمات خود را بر اساس آن پایه‌ریزی کنید. به همین علت در این قسمت مقاله قصد داریم برخی از نشانه‌های این سندرم را بررسی کنیم. اگر پس از مطالعه این نشانه‌ها متوجه شدید که برخی یا همه آنها را در خود احساس می‌کنید، به‌احتمال قوی دچار فومو هستید و باید فکری برای رفع این مشکل بکنید.
همیشه بله‌گفتن
این طور نیست که بله‌گفتن همیشه خوب باشد. گاهی می‌تواند نشانه‌ای از اثرات ترس ازدست‌دادن باشد. بنابراین اگر بتوانید شرایط را بسنجید و با آگاهی از وضع بازار ارز، به معامله‌ای «نه» بگویید، یعنی موفق شده‌اید به این ترس غلبه کنید. در این حالت شما می‌دانید که باز هم چنین فرصتی پیش خواهد آمد و از کسی عقب نمانده‌اید.
احساس ازدست‌دادن و فومو
احساس ازدست‌دادن یا طردشدن می‌تواند باعث ناامیدی شما شود. به‌طور مثال اگر دوستانتان درباره اخباری صحبت کنند که شما هیچ اطلاعی از آنها ندارید یا پستی را در اینستاگرام به اشتراک بگذارند که نشان از تغییری در زندگیشان باشد، دچار احساس فومو می‌شوید. این به این دلیل است که فکر می‌کنید چیزهای زیادی را از دست داده‌اید.
همین احساسات ناشی از فومو ممکن است هنگام انجام معاملات هم در شما ایجاد شوند. در چنین شرایطی، هم می‌خواهید از دیگران عقب نمانید و هم ترس ازدست‌دادن سرمایه خود را دارید. این شرایط زندگی را برای شما به‌شدت سخت می‌کند؛ به گونه‌ای که می‌تواند باعث بروز مشکلات جسمی و روانی شود و آرامش را از شما سلب کند.
رضایت کم از زندگی
این احساس بیشتر به‌دلیل گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی شایع شده است و ارتباط مستقیمی با ترس از طردشدن و ازدست‌دادن دارد. طبق تحقیقات پزشکی، احتمال بروز نارضایتی از زندگی می‌تواند به‌دلیل مشاهده‌کردن زندگی افراد موفق و مقایسه‌کردن زندگی خودتان با آنها اتفاق بیفتد.
البته اینکه شما در پی داشتن زندگی بهتر تلاش کنید بسیار هم عالی است؛ اما گاهی این مقایسه‌ها ممکن است اضطراب عقب‌ماندن از دیگران را در شما تشدید کنند و به‌جای یک عامل پیش‌برنده، به‌عنوان یک عامل بازدارنده عمل کنند.
فعالیت زیاد در شبکه‌های اجتماعی
احتمالاً برای شما هم پیش آمده که هنگام گشت‌وگذار در شبکه‌های اجتماعی، به خودتان آمده‌اید و متوجه شده‌اید که زمان زیادی را صرف مشاهده عکس‌ها و ویدیوهای سرگرم‌کننده کرده‌اید. در این حالت، وقتی به پایان روز می‌رسید متوجه می‌شوید که هیچ کار مفیدی انجام نداده‌اید و احساس بدی نسبت به خودتان پیدا می‌کنید.
صرف بیش از حد وقت در شبکه‌های اجتماعی خود یکی از عواملی است که به‌طور ناخودآگاه باعث مقایسه سبک زندگی خودمان با دیگران می‌شود، احساس شکست یا ناکافی‌بودن را در ما تقویت می‌کند، اضطراب را در ما افزایش می‌دهد و کمک خاصی به بهبود کیفیت زندگی ما نمی‌کند. پیشنهاد می‌کنیم برای دوری از چنین مقایسه‌هایی و احساس فومو که از تبعات آن است، زمانی را که به شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‌دهید محدود کنید.
سبک زندگی سریع
در این سبک زندگی که می‌تواند یکی از علائم احتمالی این سندرم باشد، شما تمایل دارید مدام از یک سرگرمی به یک سرگرمی دیگر حرکت کنید. اگر این کار را در طولانی‌مدت انجام دهید، پس از چند وقت متوجه می‌شوید که مهارت خاصی ندارید و فقط برای انجام کار بعدی عجله دارید.
این مشکل می‌تواند در انجام هر معامله‌ای از جمله معاملات ارزهای دیجیتال، خود را به‌خوبی نشان دهد. یکی از ویژگی‌های سرمایه‌گذاران موفق، «توانایی صبرکردن» است. اگر واقعاً تمایل دارید به یک سرمایه‌گذار موفق تبدیل شوید، باید صبرکردن را تمرین کنید؛ به‌طوری که نه با کوچک‌ترین موفقیتی وسوسه شوید و نه با کوچک‌ترین شکستی ناامید.
همان طور که می‌دانید و بارها اشاره کردیم، نوسان قیمت یکی از ویژگی‌های جدایی‌ناپذیر ارزهای دیجیتال است. سرمایه‌گذارانی که بلافاصله پس از کاهش قیمت دچار اضطراب می‌شوند و دارایی خود را می‌فروشند، فرصت کسب سودهای بیشتر در آینده را از خود دریغ می‌کنند و سرمایه‌گذارانی که پس از مشاهده روندهای صعودی، دچار فومو می‌شوند و شروع به خرید می‌کنند، ممکن است شاهد کاهش ارزش سرمایه خود در آینده باشند. در این بین، سرمایه‌گذارانی موفق هستند که با منطق خود بازار را تحلیل می‌کنند و سپس با صبرکردن، به تحلیل خود پایبند می‌مانند.
سندرم درخشیدن
اینکه همیشه بخواهید با توجه به ترندهای روز پیش بروید می‌تواند یکی از نشانه‌های فومو باشد. این موضوع باعث می‌شود تمرکز کافی بر کاری که انجام می‌دهید نداشته باشید و عامل مهم در تصمیم‌گیری‌هایتان به‌جای عقل و منطق، رأی و نظر جامعه باشد.
در این صورت طبیعی است که با ترندشدن یک ارز یا دارایی، اقدام به خرید آن کنید و در غیر این صورت، احساس عقب‌ماندن از ترند روز را داشته باشید. تا زمانی که نتوانید این احساس را در خود سرکوب کنید و آن را با آگاهی و دانش کافی جایگزین کنید، احتمالاً به سرمایه‌گذار و معامله‌گر خوبی تبدیل نخواهید شد.
یکی از نمودهای بارز سندرم درخشیدن که از نشانه‌های قطعی فومو است، اهمیت‌دادن بیش از حد به نظر دیگران است. افرادی که مدام نگران این هستند که دیگران درباره ویژگی‌های شخصی آنها چه فکری می‌کنند، به‌احتمال خیلی قوی از فومو رنج می‌برند.
تمایل به داشتن روابط اجتماعی زیاد
جالب است بدانید که میل به داشتن دوستان زیاد، خود می‌تواند نشانه‌هایی از ترس از طردشدن باشد. اگر شما جزو این دسته از افراد هستید که دائماً تمایل دارند با کسی تماس تلفنی برقرار کنند یا همیشه دوست دارند کسی همراه آنها باشد، احتمالاً از تنهایی و طردشدن می‌ترسید و به اضطراب و فومو مبتلا هستید.
در حالت تشدیدشده، میل به داشتن دوستان زیاد ممکن است ناشی از اختلالی به نام شخصیت وابسته باشد. شخصیت‌های وابسته معمولاً به‌تنهایی توانایی تصمیم‌گیری ندارند و برای این کار به‌شدت به نظر دیگران وابسته هستند. همین مسئله باعث می‌شود که درباره تصمیمات سرمایه‌گذاری خود هم به دیگران تکیه کنند و مطابق با نظر آنها پیش بروند.
سبک زندگی ناسالم
با مطالعه قسمت‌های قبلی حتماً متوجه شده‌اید که فومو احساس عجیب و دور از ذهنی نیست. هرکدام از ما در زندگی ممکن است به آن مبتلا باشیم یا دست‌کم چند نشانه از آن را داشته باشیم. اصولاً هر رفتار یا عادت اشتباهی که ما را از سبک زندگی سالم دور کند، می‌تواند به ترس، اضطراب، ازدست‌دادن قدرت تحلیل و تصمیم‌گیری صحیح و در نتیجه پیروی بی چون‌وچرا از ترندهای روز منجر شود.
کمبود خواب، خستگی، بی‌احتیاطی در رانندگی، استرس و همه ناراحتی‌های این‌چنینی می‌توانند نشانه‌هایی از فومو باشند که نه‌تنها سرمایه‌گذاری‌ها و معاملات ما، بلکه کل زندگی ما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
از همین رو، در قسمت بعدی مقاله قصد داریم نگاهی به روش‌هایی داشته باشیم که می‌توانند در کنترل فومو مؤثر باشند.
چطور فومو را کنترل کنیم؟
غلبه‌کردن بر این احساس با خودآگاهی بیشتر، درک اهمیت نظم و مدیریت ریسک آغاز می‌شود. البته باید اشاره کنیم که اصولاً ترس در سرمایه‌گذاری و ترید امری طبیعی است و نمی‌توان آن را به‌طور کلی حذف کرد. اکثریت مردم سرمایه‌گذاری‌ها و معاملات خود را با پولی انجام می‌دهند که زحمت زیادی برای آن کشیده‌اند؛ بنابراین طبیعی است که برای ازدست‌رفتن آن نگران باشند. اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که این ترس و هیجان، با اضطراب جاماندن از دیگران یا همان فومو متفاوت است.
نکته‌ها و حقایقی وجود دارند که در صورت فکرکردن به آنها و تمرین، می‌توانید تا حد زیادی با فومو مقابله کنید و اضطراب ناشی از آن را کنترل کنید. در این قسمت برخی از این نکات را بررسی می‌کنیم.
همیشه فرصت دیگری وجود خواهد داشت
این نکته را به یاد داشته باشید که فرصت‌های خوب همیشه پیش می‌آیند. بنابراین حتی اگر در شرایطی قرار گرفتید که به‌دلیل گفته‌های دیگران یا جو ایجادشده، احساس کردید این بهترین موقعیت برای سرمایه‌گذاری است و دیگر هرگز چنین فرصتی پیش نخواهد آمد، کمی صبر کنید. هیچ‌وقت تنها به‌دلیل بروز احساس فومو و با این تفکر که این فرصت دیگر پیش نخواهد آمد معامله نکنید. مطمئن باشید که فرصت‌های خوب دوباره تکرار خواهند شد.
همه در شرایط یکسان قرار دارند
یکی از بزرگ‌ترین حقایقی که می‌تواند به شما کمک کند این است که در بازارهای مالی، همه در شرایط یکسانی قرار دارند. اگر بازار صعودی یا نزولی است، اگر بلاتکلیفی و ترس (FUD) بر بازار حاکم است، اگر روند خاصی در جریان نیست، اگر همه ارزها در ضرر هستند یا هر احتمال دیگری، شما تنها نیستید و همین شرایط برای بسیاری دیگر هم وجود دارد. درک این مسئله اهمیت بالایی دارد و می‌تواند باعث آرامش شما و دورشدنتان از اضطراب شود.
یک برنامه معاملاتی را دنبال کنید
هر شخصی باید قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری یا خریدوفروش، استراتژی خود را بداند. برای موفقیت در سرمایه‌گذاری و معامله باید یک برنامه معاملاتی دقیق و حساب‌شده داشته باشید و تا حد ممکن به آن پایبند بمانید؛ مگر اینکه به‌دلایل منطقی، ثابت شود برنامه شما ایراداتی داشته یا پاسخ‌گوی نیازهای شما نبوده است.
حذف احساسات از معاملات، کلید موفقیت است!
شما باید یاد بگیرید که احساسات را در معاملات خود دخیل نکنید. استفاده از یک طرح معاملاتی مدون در این مورد نیز مفید است و باعث می‌شود اعتماد بیشتری نسبت به معامله خود داشته باشید.
از سرمایه‌ای استفاده کنید که توانایی ازدست‌دادن آن را داشته باشید
فراموش نکنید که هرچقدر هم درباره یک معامله تحقیق کرده باشید، باز هم حدی از ریسک در آن وجود دارد. بازارهای مالی قابل‌پیش‌بینی نیستند و نوسان از ویژگی‌های ذاتی آنهاست. بنابراین هیچ‌وقت از تمام سرمایه خود برای یک معامله استفاده نکنید تا حتی اگر ضرر کردید، بتوانید آن را جبران کنید.
از تجربیات شخصی خود درس بگیرید
طبیعی است که موفق‌ترین معامله‌گران هم علائم فومو را داشته باشند؛ اما آنها سعی می‌کنند با استفاده از تجربیات شخصی که از معاملات قبلی به‌دست آورده‌اند، شرایط را تجزیه‌وتحلیل کرده و بحران به‌وجودآمده را کنترل کنند. تجربیات شخصی منابع ارزشمندی هستند که به‌قیمت زمان و سرمایه‌ای که گذاشته‌اید به دست آمده‌اند؛ بنابراین ساده از کنار آنها عبور نکنید و تا جایی که می‌توانید از آنها بهره ببرید.
جمع‌بندی
در این مقاله تلاش کردیم یکی از رایج‌ترین احساسات در دنیای معاملات و علی‌الخصوص معاملات ارزهای دیجیتال، یعنی فومو را بررسی کنیم. همان طور که با مطالعه مقاله متوجه شده‌اید، فومو را می‌توان در یک جمله توصیف کرد: ترس ازدست‌دادن چیزی باارزش و عقب‌ماندن از دیگران.
فومو یک احساس رایج است که نه‌تنها در بازارهای مالی، بلکه در کل زندگی بشر می‌تواند گریبان‌گیر او شود و آرامش او را سلب کند. این احساس در دنیای مدرن به‌لطف حضور شبکه‌های اجتماعی بیش از هر زمان دیگری تشدید شده و به یکی از چالش‌های اصلی زندگی‌های امروزی تبدیل شده است.
ما در این مقاله تلاش کردیم برخی راهکارها را برای مقابله با فومو عنوان کنیم که در صورت عمل‌کردن به آنها، می‌توانید تا حد زیادی از شر این احساس خلاص شوید. چکیده این راهکارها این است که «فعالیت خود را در شبکه‌های اجتماعی کنترل کنید»، «به خودتان متکی باشید و از تصمیم‌گیری بر اساس ترندهای اجتماعی پرهیز کنید»، «دست از مقایسه خود با دیگران بردارید» و «گمان نکنید که فرصت‌های خوب هیچ‌وقت تکرار نخواهند شد».
به‌عنوان نکته پایانی مقاله باید بگوییم که منظور ما از اتکا به خود، به‌هیچ‌وجه این نیست که از هیچ‌کسی کمک نگیرید. در صورتی که احساس می‌کنید به‌تنهایی توانایی تحلیل و پیش‌بینی بازار را ندارید، می‌توانید از افرادی کمک بگیرید که در این زمینه تخصص دارند و به راهنمایی‌های آنها اعتماد کنید. منظور ما این است که اگر می‌خواهید ضررهای سنگین را تجربه نکنید و خاطره تلخی از بازارهای مالی در ذهنتان ثبت نشود، هیجانات زودگذر و ترندهای چندروزه را مبنای تصمیم‌گیری خود قرار ندهید.
