هر سال ساعت ۱۲ شب اولین روز فروردین یک ساعت از زمان ما ناپدید شده و ساعت ها ۶۰ دقیقه به جلو کشیده می شوند و ساعت ۱۲ شب آخرین روز شهریور ماه دوباره آن یک ساعت از دست داده را به دست آورده و ساعت ها ۶۰ دقیقه به عقب برمی گردند.
این موضوع شاید در نگاه اول جادویی و چیزی شبیه سفر در زمان به نظر برسد اما همه ما می دانیم یک دستکاری ساده انسانی است که صد البته توجیه خوبی پشت آن وجود دارد.
چرا ساعت ها را عقب و جلو می کشند؟
علت عقب و جلو کشیدن ساعت ها در زمان خاصی از سال صرفه جویی در زمان نور خورشید در فصل تابستان یا صرفه جویی در زمان نور روز است که در بسیاری از کشورهای دنیا به نام ساعت تابستانی شناخته شده است.
در واقع در ابتدای بهار با جلو کشیدن ساعت ها، یک ساعت از نور روز صبحگاهی را به سمت عصر جلو می بریم، به عبارت دیگر صبح ها کوتاه تر و عصرها طولانی تر می شود و در ابتدای پاییز با عقب کشیدن ساعت های خود به زمان استاندارد برمی گردیم.
ایده عقب و جلو کشیدن ساعت از کجا آمده است؟
ایده تغییر ساعت اولین بار در سال ۱۷۸۴ توسط بنیامین فرانکلین در مقاله ای که در فرانسه به چاپ رسیده بود پیشنهاد شد، نظر او این بود که مردم در روزهای تابستان زودتر از خواب بیدار شوند تا در نور شمع ها صرفه جویی شود.
این مسئله بعدها در سال ۱۹۰۷ توسط یک مرد گلف باز انگلیسی به نام ویلیام ویلت به پارلمان انگلیس ارائه شد.
دولت در سال ۱۹۰۸ ایده عقب و جلو کشیدن ساعت ها را بررسی کرد اما بسیاری از مردم این مسئله را دوست نداشتند و قانونی نشد.
ویلت زندگی خود را صرف تلاش برای متقاعد کردن مردم کرد تا به آن ها ثابت کند این ایده بسیار خوب است اما یک سال بعد از مرگ او این موضوع دوباره مطرح شد.
این آلمانی ها بودند که سال ۱۹۱۶ و در جنگ جهانی اول برای اولین بار و درست قبل از انگلیس ساعت را تغییر دادند و کشورهای دیگر از جمله آمریکا نیز بعدها آن را عملی کردند، اگرچه این طرح در آمریکا تا سال ۱۹۶۶ به عنوان قانون تصویب نشد.
طی سال های بعد از جنگ جهانی دوم ایالت ها و مجامع مختلف خودشان تصمیم می گرفتند که آیا می خواهند از این طرح استفاده کنند و در این صورت چه زمانی این کار را انجام دهند و این باعث اختلاف زمانی میان برخی شهرهایی شد که تنها چند کیلومتر با هم فاصله داشتند.
در ایران و در دوران قبل از انقلاب ساعت تابستانی و زمستانی روی ساعت رسمی کشور اعمال شد و پس از انقلاب تا سال ۱۳۷۰ کنار گذاشته شد.
این طرح طی دهه ۷۰ و ۸۰ با فراز و نشیب هایی همراه بود و سرانجام در سال ۱۳۸۶ تغییر ساعت در دو نوبت سال به تصویب مجلس رسید.
تغییر ساعت چه فایده ای دارد؟
صرفه جویی در نور روز برای کسانی که در مناطق دور از خط استوا زندگی می کنند و ساعات روز آن ها در تابستان بسیار طولانی تر از زمستان است مزایای زیادی به دنبال داشته است اما در مناطق نزدیک استوا که ساعات شب و روز تقریبا در تمام طول سال یکسان است فایده چندانی ندارد، به همین دلیل بسیاری از شهرها و کشورهای استوایی در این طرح وارد نشده اند.
طرفداران این طرح معتقدند ساعت تابستانی علاوه بر کاهش جرایم و تصادفات خودرو باعث کاهش مصرف انرژی نیز شده است.
در حالی که مخالفان بر این باورند کاهش مصرف انرژی در دوره تابستانی با افزایش انرژی که در ماه های پاییز و زمستان وجود دارد خنثی می شود، همچنین مجبور هستند صبح ها در حالی که هوا هنوز تاریک است بچه ها را به مدرسه بفرستند که خطرات زیادی به همراه دارد. آن ها معتقدند این قانون تاثیر چندان خوبی روی سلامت انسان ها ندارد.
در حال حاضر بیش از ۷۰ کشور دنیا ساعت های خود را تغییر می دهند که زمان و مقدار آن ممکن است در مناطق مختلف متفاوت باشد.
در اروپا از آخرین یک شنبه در ماه مارس تا آخرین یکشنبه در اکتبر ساعت ها را جلو می کشند اما در نیمکره جنوبی که فصل تابستان در ماه دسامبر آغاز می شود زمان صرفه جویی در نور روز از ماه دسامبر تا مارس می باشد.
کشورهایی همچون قرقیزستان و ایسلند در کل سال زمان صرفه جویی در نور روز دارند در حالی که کشورهای استوایی به هیچ وجه زمان صرفه جویی در نور روز را تجربه نمی کنند.
منابع: wonderopolis – bbc
