به نقل از مجله پزشکی:
نارسایی حاد کبد، طی ۴۸ ساعت و به سرعت اتفاق می‌افتد. کبد چرب گرید ۴ معادل این نارسایی است که سالانه ۳ تا ۵ درصد مبتلایان را در معرض سرطان کبد قرار می‌دهد.
جنانچه در جستجوی اطلاعات پزشکی در مورد سیروز هستید، ما آگاهی لازم را به شما خواهیم داد. به این ترتیب که ابتدا کبد چرب گرید ۴، علت بروز و علائم آن را برای شما شرح داده‌ایم. سپس در صورت مشاهده علائم و شک به بیماری روش‌های تشخیص را به شما معرفی کرده‌ایم. پس از قطعیت تشخیص، روش‌های درمانی مؤثر را پیش روی شما قرار داده‌ایم تا از عوارض ناشی از بیماری در امان بمانید. آگاهی از این بیماری شایع و خاموش، جان شما را از خطر جدی حفظ خواهد کرد.
کبد چرب گرید ۴ چیست؟
کبد چرب گرید ۴ یا سیروز کبدی(نارسایی کبدی)، آخرین و سخت‌ترین مرحله از بیماری کبد چرب است که در آن سلول‌های کبدی با سلول‌های فیبروتیک جایگزین شده‌اند. در این مرحله از بیماری، کبد دچار زخم و اسکار شدید شده و ضعیف می‌شود. در نتیجه خونرسانی و متابولیسم در این اندام به درستی صورت نمی‌گیرد.
علت بروز سیروز چیست؟
حدود ۱۰ درصد از موارد ابتلا به سیروز، علت ناشناخته دارند. در سایر موارد، مصرف مداوم و بیش از حد الکل، تکرار طولانی مدت بروز زخم در کبد و بروز عفونت‌های ویروسی مهمترین عوامل ایجاد کبد چرب گرید ۴ است. به طوری که عفونت مزمن هپاتیت B ، عامل اصلی سیروز در برخی قسمت‌های جهان است.
در حقیقت این بیماری زمانی رخ می‌دهد که کبد توانایی خود را برای خالص سازی خون، تجزیه سموم، تولید پروتئین‌های لخته‌ای و کمک به جذب چربی‌ها و ویتامین‌های محلول در چربی از دست می‌دهد. بنابراین دلایل زیر نیز در بروز سیروز مؤثر هستند:
- هپاتیت ویروسی
- هپاتیت خود ایمن
- کبد چرب غیر الکلی
- انسداد مجاری صفراوی
- اختلالات قلبی
- متابولیسم یا ژنتیک (بیماری‌هایی چون سیستیک فیبروزین، هموکروماتوزیس و بیماری ویلسون)
- داروها
- سموم
کبد چرب گرید ۴ چه علائمی دارد؟
علائم سیروز کبدی زمانی خود را نشان می‌دهند که بیماری پیشرفت کرده باشد. یعنی بیماری در ابتدا علائم خاصی ندارد ولی به مرور و با پیشرفت آن، علائم و نشانه‌ها آشکار می‌شود. از جمله مهمترین علائم کبد چرب گرید ۴، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- تب
- زردی
- شریان‌های کوچک عنکبوتی زیر پوست
- کبودی بدن
- خارش و ناراحتی های پوستی
- آسیت با آب آوردگی شکم
- اسهال، کم اشتهایی و کاهش وزن
- فشار خون بالا
- خونریزی
- ضعف بدنی
- حالت تهوع
- سرگیجه
- لکنت زبان
- بزرگ شدن پستان در آقایان (ژنیکوماستی)
- ناتوانی جنسی
- گیجی و خواب آلودگی
- ورم پاها و شکم
سیروز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بیوپسی یا نمونه برداری از کبد، استانداردی برای تشخیص کبد چرب گرید ۴ است. اما این روش تهاجمی بوده و همه موارد را تشخیص نمی‌دهد. بنابراین در صورتی‌که فرد دارای عوامل خطر برای ابتلا به سیروز باشد، آزمایشات معمول برای ارزیابی شدت عارضه انجام می‌شود. آزمایشات اضافی نیز برای تشخیص علت زمینه‌ای در طول زمان انجام خواهد شد که شامل بررسی توسعه سرطان سلول کبدی است.
تست آسیب کبدی انجام شده شامل آزمایش‌های زیر است:
- آلانین آمینوترنسفراز (ALT): آنزیمی که با سیروز افزایش می‌یابد.
- آسپارتات آمینو ترنسفراز (AST): آنزیمی که با سیروز افزایش می‌یابد.
- آلکالین فسفاتاز (ALP): آنزیمی که در مجاری صفراوی یافت می‌شود و با سیروز به صورت خفیف افزایش می‌یابد.
- بیلی روبین کل: فاکتوری که مقدار آن در سیروز افزایش می‌یابد.
- آلبومین پروتئینی: فاکتوری که میزان آن در سیروز کاهش می‌یابد.
در صورت غیر طبیعی بودن هر یک از موارد گفته شده، ارزیابی‌های زیر انجام خواهد شد:
- CBC: ارزیابی گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها
- PT/INR: ارزیابی عمل لخته شدن
آزمایش‌های تکمیلی نیز شامل آزمایش هپاتیت B و C برای تشخیص علت زمینه‌ای سیروز است. در برخی موارد نیز تصویربرداری از شکم و کبد با سونوگرافی و سی تی اسکن برای تشخیص کبد چرب گرید ۴، نتیجه بخش است.
آیا سیروز درمان دارد؟
درمان سیروز کبدی بستگی به علت، شدت بیماری و شرایط فیزیکی بیمار دارد. در نتیجه روش‌های درمانی متفاوتی برای این عارضه ارائه می‌شود، به عنوان مثال:
- درمان سیروز ناشی از هپاتیت به نوع هپاتیت بستگی دارد. در این مورد ممکن است پزشک برای بیمار داروی اینترفرون و سایر داروهای ضد ویروسی تجویز کند.
- درمان کبد چرب گرید ۴ ناشی از هپاتیت خود ایمن که عامل ویروسی در آن دخالت ندارد با داروهای کورتیکواستروئید یا کورتون و داروهای سرکوب کننده ایمنی است.
علاوه بر موارد گفته شده برای کاهش عوارضی که سیروز برای بیمار به همراه دارد، پزشک داروهایی را تجویز خواهد کرد، از جمله:
- داروهای دیوریتیک: برای کسانی که با تجمع آب در پا یا شکم مواجهند. در این مورد گاهاً ممکن است لازم باشد آب اضافی تخلیه شود.
- آنتی بیوتیک: از بروز عفونت جلوگیری می‌کند.
- نیترات یا داروهای بازدارنده بتا: فشار روی رگ‌ها را کم کرده و خطر خونریزی را رفع می‌کند.
- مسهل لاکتولوز: روده بزرگ را پاکسازی می‌کند.
- داروهای ضد خارش و درد: درد و خارش را تسکین می‌دهد.
درمان همودیالیز نیز برای افرادی که به سیروز و نارسایی هپاتورنال مبتلا هستند، انجام خواهد شد. در این روش درمانی، مواد زاید با دستگاه‌های مخصوص از داخل خون بیرون کشیده می‌شود.
بنابراین اگر بافت‌های کبد به طور کامل تخریب نشده باشند، با مهار عامل ایجاد سیروز کبدی می‌توان تخریب کبد را به حداقل رساند. اما اگر هیچ بافت سالمی در کبد باقی نمانده باشد، تنها راه نجات جان بیمار، پیوند کبد است. پیوند کبد عمل بزرگی است که در آن کبد طی جراحی از بدن بیرون آورده می‌شود و کبد سالم جایگزین آن می‌شود.
راهکارهای مؤثر برای کنترل کبد چرب گرید ۴ چیست؟
اولین گام برای کنترل سیروز اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی است. بنابراین عمل به توصیه‌های زیر در کنار درمان اصولی روند بهبودی را سرعت می‌بخشد:
- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
- از مصرف صدف خام خودداری کنید. صدف حاوی باکتری بوده و عفونت ایجاد می‌کند.
- با مشورت پزشک مکمل‌های خوراکی مناسب مصرف کنید.
- از مصرف الکل و مواد مخدر جداً خودداری کنید.
- از مصرف خودسرانه داروهای شیمیایی و گیاهی اجتناب کنید.
- در صورت لزوم با مشورت پزشک در برابر بیماری هپاتیتA و B و آنفلوانزا واکسینه شوید.
راهکارهای مؤثر برای کنترل کبد چرب گرید ۴ چیست؟
اولین گام برای کنترل سیروز اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی است. بنابراین عمل به توصیه‌های زیر در کنار درمان اصولی روند بهبودی را سرعت می‌بخشد:
- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
- از مصرف صدف خام خودداری کنید. صدف حاوی باکتری بوده و عفونت ایجاد می‌کند.
- با مشورت پزشک مکمل‌های خوراکی مناسب مصرف کنید.
- از مصرف الکل و مواد مخدر جداً خودداری کنید.
- از مصرف خودسرانه داروهای شیمیایی و گیاهی اجتناب کنید.
- در صورت لزوم با مشورت پزشک در برابر بیماری هپاتیتA و B و آنفلوانزا واکسینه شوید.
آیا کبد چرب گرید ۴ خطرناک است؟
کبد چرب گرید ۴ بیماری خطرناکی است که با پیشرفت ناگهانی، یکباره علائمی را در بدن بیمار آشکار می‌کند. این بیماری تحت تأثیر عوامل مختلفی به وجود می‌آید که بررسی آن‌ها نقش مهمی در روند درمان دارد. سیروز کبدی، در صورتی که کبد را به طور کامل تخریب کرده باشد، بسیار خطرناک و مرگبار است. به طوری که منجر به نارسایی و سرطان کبد شده و تنها با پیوند کبد، بیمار به زندگی باز خواهد گشت. زیرا معمولاً تمامی آسیب‌های وارد شده به کبد در اثر سیروز، دائمی و برگشت ناپذیر است. بنابراین لازم است بیمار سریعاً و قبل از بروز عوارض جدی بیماری، جهت تشخیص و درمان اقدام کند.
آیا مشکوک به سیروز کبدی هستید؟ متخصصین مجله پزشکی شما را در مسیر پیش رو راهنمایی خواهند کرد.
