رژیم غذایی کبد چرب چیست؟

به نقل از مجله سیب:

کبد چرب یک وضعیت نسبتاً شایع است که افراد زیادی به آن دچار هستند در این مطلب از سری مطالب پزشکی سایت سیب می‌بینیم رژیم غذایی کبد چرب چیست و مواد غذایی که می‌خوریم بر وضعیت کبد چه تأثیری دارند.

رژیم غذایی کبد چرب چیست؟

به روش‌های مختلفی با تنظیم مواد غذایی مصرفی می‌توان از تجمع چربی در کبد جلوگیری کرد و به این شکل موجب بهبود وضعیت کبد چرب یا جلوگیری از ابتلا به این بیماری شد. اولین خط درمان برای کبد چرب کاهش وزن از طریق ترکیبی از کاهش کالری، ورزش و تغذیه سالم است. به‌طور کلی، رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب شامل موارد زیر است:

• میوه‌ها و سبزیجات؛
• موادی با فیبر فراوان مانند حبوبات و غلات کامل؛
• کاهش قابل‌توجه مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها ازجمله آن‌هایی که حاوی قند افزودۀ بالا، نمک، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و چربی‌های اشباع‌شده هستند؛
• اجتناب از مصرف الکل.

یک تحقیق شگفت‌انگیز دانشگاهی نشان داده است که، یک رژیم ۹ روزۀ آزمایشی که نوعی شکر (فروکتوز) را از نوشیدنی‌ها و غذاها حذف می‌کند، توانسته است تا بیست درصد میزان چربی کبد را در کودکان و بزرگسالان آزمایش‌شده کاهش دهد.

افزایش چربی کبد یکی از مراحل اولیۀ ابتلا به بیماری‌های متابولیک و دیابت نوع دو (Type 2) است.

رابطه فروکتوز و کبد چرب چیست؟

فروکتوز قندی است که به‌طور طبیعی و با غلظت پایین در میوه‌ها وجود دارد و با مصرف مقادیر متعادل از میوه‌ها فروکتوز ضرری را متوجه بدن نمی‌کند. ولی متأسفانه شرکت‌های تولیدکنندۀ نوشیدنی‌ها و مواد غذایی، فروکتوز با غلظت بالا را به وفور به تولیدات خود می‌افزایند.

فروکتوز به‌راحتی از جدار روده عبور کرده و از طریق جریان خون به کبد می‌رود. فروکتوز برخلاف گلوکز، که می‌تواند مورد استفاده تمام سلول‌های بدن قرار گیرد، فقط باید در کبد دچار سوخت‌وساز (متابولیسم) شود و نمی‌تواند توسط سلول‌های بدن مورد استفاده قرار گیرد.

به همین دلیل مصرف فروکتوز به‌خصوص با غلظت بالا بار مضاعفی را به کبد تحمیل می‌کند و اگر بدن فرد نیاز به کالری نداشته باشد، کبد او فروکتوز را تبدیل به چربی کرده و در خود ذخیره می‌کند که نهایتاً باعث ایجاد کبد چرب می‌شود و در واقع مصرف زیاد فروکتوز و کبد چرب به شکل مستقیمی در ارتباط با یکدیگر هستند.

شرکت‌های تولیدکنندۀ نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌ها و غذاهای فرآوری‌شده، فروکتوز با غلظت بالا را به‌علت ارزانی و قدرت شیرین‌کنندگی بالا به وفور به تولیدات خود می‌افزایند.

آیا قند میوه باعث کبد چرب میشود؟

دربارۀ کبد چرب معمولاً این سؤال که آیا قند میوه باعث کبد چرب میشود سؤال رایجی است. همان‌ طور که گفتیم، فروکتوز همان قند عمدۀ میوه‌ها است و دیدیم که مصرف زیاد فروکتوز به شکل مستقیمی باعث ایجاد کبد چرب می‌شود.

در تحقیق انجام‌شده توسط محققان در دو دانشگاه در کالیفرنیا ‌ـ‌ دانشگاه تورو (Touro University) و دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو (UCSF) کالری دریافتی به شکل فروکتوز با قند گلوکز و مواد نشاسته‌ای که تبدیل به گلوکز می‌شوند جایگزین شد.

درحقیقت در این رژیم نه روزه تاحدامکان قند فروکتوز چه به‌صورت نوشیدنی و چه به‌صورت غذا از رژیم غذایی حذف شد و میزان چربی کبد قبل و بعد از این دورۀ کوتاه آزمایشی اندازه‌گیری شد.

کاهش شگفت‌انگیز میانگین چربی کبد تا بیش از بیست درصد، در افراد آزمایش‌شده، یک راه‌کار جدید برای جلوگیری از شیوع کبد چرب را پیش روی محققان قرار داد.

این نکته نیز گفتنی است که، میزان فروکتوز در میوه‌ها در حد طبیعی است و مصرف متعادل میوه‌ها آسیبی به کبد وارد نمی‌کند.

رابطه کاهش وزن و کبد چرب

نکته قابل توجهی که از این مطالعه استنباط شد این است که، افراد آزمایش‌شده کاهش وزن قابل ملاحظه‌ای نداشتند؛ میانگین کاهش وزن افراد تنها یک درصد بوده که مربوط به از دست دادن آب بدن است.

درحقیقت درست است که، افراد با وزن بالا و بدن چرب‌تر به احتمال بیشتری به کبد چرب مبتلا می‌شوند؛ اما به‌طور معکوس هم می‌توان گفت که، پیشرفت کبد چرب ارتباط مستقیمی با افزایش وزن ندارد و حتی افراد لاغر درصورت مصرف زیاد فروکتوز یا سایر موادی که به کبد آسیب می‌رسانند می‌توانند به کبد چرب مبتلا شوند.

آیا نشاسته برای کبد چرب مضر است؟

مادۀ دیگری که در بسیاری از مواد غذایی و گیاهی یافت می‌شود نشاسته است که روزانه مقادیر بسیاری از آن در رژیم‌های غذایی دریافت می‌شود.

نشاسته یک کربوهیدرات است. کربوهیدرات‌ها در بدن برای موارد مختلفی ازجمله تأمین انرژی استفاده می‌شوند. دریافت بیش از حد کربوهیدرات‌ها در بدن منجربه ذخیره‌سازی آن‌ها به شکل چربی می‌شود. این چربی ممکن است در کبد تجمع یابد؛ بنابراین، مصرف زیاد نشاسته برای کبد چرب می‌تواند مضر باشد.

<img class="aligncenter size-full wp-image-9983 entered exited" src="data:;base64,” alt=”آیا قند میوه باعث کبد چرب میشود” width=”750″ height=”422″ data-lazy-src=”https://seebmagazine.com/wp-content/uploads/2017/10/آیا-قند-میوه-باعث-کبد-چرب-میشود.jpg” />

غذای سالم برای کبد چرب

افراد مبتلابه کبد چرب با دقت در مواد غذایی مصرفی خود می‌توانند موجب بهبود قابل توجهی در وضعیت کبد چرب خود شوند. همچنین با رعایت یک سری نکات می‌توان از ابتلا به کبد چرب تا حد زیادی جلوگیری کرد.

درمجموع بهتر است از مواد غذایی سالم استفاده کنید. استفاده از سبزیجات، گوشت‌های کم‌چرب، روغن‌های سالم (مانند روغن ‌زیتون)، غلات و دانه‌ها می‌تواند به کبد چرب بسیار کمک کند. از مواد غذایی زیر می‌توانید برای بهبود وضعیت کبد چرب استفاده کنید. این مواد غذایی، علاوه بر جلوگیری از چرب‌شدن بیشتر کبد، می‌توانند باعث بهبود وضعیت کبد چرب نیز شوند:

1. قهوه برای کمک به کاهش آنزیم‌های غیرطبیعی کبد؛
2. سبزیجات برای جلوگیری از تجمع چربی؛
3. لوبیا و سویا برای کاهش خطر ابتلا به کبد چرب غیرالکلی؛
4. ماهی برای کاهش التهاب و سطح چربی مضر؛
5. بلغور جو دوسر برای افزایش فیبر دریافتی؛
6. آجیل و دانه‌ها برای کمک به کاهش التهاب؛
7. زردچوبه برای کاهش نشانگرهای آسیب کبدی؛
8. تخمۀ آفتابگردان برای آنتی‌اکسیدان‌های آن؛
9. کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده؛
10. سیر.

برنامه غذایی کبد چرب

با استفاده از مواد غذایی ذکرشده و همچنین با استفاده از چند نکته می‌توانید برنامه غذایی کبد چرب ایدئالی برای خود داشته باشید.

• سعی کنید بیش از نیاز بدنتان کالری دریافت نکنید؛
• از مصرف مواد غذایی فرآوری‌شده و غذاهای کنسروی خودداری کنید؛
• غذاهای سرخ‌کردنی و فست فودها را به حداقل برسانید؛
• از سبزیجات تازه با برگ سبز استفاده کنید؛
• از مصرف بیش از اندازۀ میوه‌ها اجتناب کنید؛
• وعده‌های غذایی خود را در ساعت معینی میل کنید و حتماً ۳ وعده غذای اصلی در روز را مصرف کنید؛
• از روش‌هایی مانند گریل‌کردن و پختن با بخار استفاده کنید تا یک غذای سالم و کم‌کالری داشته باشید؛
• به‌جای آبمیوه از میوه‌ها استفاده کنید.

<img class="aligncenter size-full wp-image-9984 entered exited" src="data:;base64,” alt=”غذای مضر برای کبد چرب” width=”750″ height=”422″ data-lazy-src=”https://seebmagazine.com/wp-content/uploads/2017/10/غذای-مضر-برای-کبد-چرب.jpg” />

غذاهایی که برای کبد چرب خوب نیست

مصرف یک سری از مواد غذایی ممکن است وضعیت کبد چرب را بدتر کند یا افرادی که به کبد چرب مبتلا نیستند را مستعد ابتلا به کبد چرب کند. غذای مضر برای کبد چرب شامل موارد زیر است:

• الکل؛
• شکر؛
• غذاهای سرخ‌کردنی؛
• نمک زیاد؛
• گوشت قرمز؛
• چربی‌های اشباع‌شده.

درمجموع می‌توان گفت که، یک غذای مضر برای کبد چرب غذایی است که دارای خصوصیات زیر باشد:

• بیش از اندازه چرب باشد؛
• کالری زیادی داشته باشد؛
• بیش از اندازه شیرین باشد؛
• بیش از اندازه شور باشد؛
• حاوی کربوهیدرات یا لیپید زیادی باشد؛
• مواد غذایی سالم به کار رفته در آن کم باشد.

چنانچه درمورد رژیم غذایی کبد چرب سؤالی دارید، در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید تا پزشکان سایت سیب پاسخ‌گوی شما باشند.

پرسش‌‌وپاسخ

1. رژیم غذایی کبد چرب چیست؟ اولین خط درمان برای کبد چرب غیرالکلی کاهش وزن از طریق کاهش کالری، ورزش و تغذیه سالم است. رژیم غذایی کبد چرب استفاده از مواد غذایی مفید و اجتناب از مواد غذایی مضر برای کبد چرب است.
2. آیا قند میوه باعث کبد چرب میشود؟ بله. عمده قند میوه فروکتوز است؛ درصورتی‌که، بیش از اندازه دریافت شود توسط کبد متابولیزه شده و موجب ایجاد کبد چرب می‌شود.
3. آیا کبد چرب قابل‌ پیشگیری است؟ بله. با پیروی از رژیم غذایی صحیح برای کبد، ورزش و اصلاح سبک زندگی هم می‌توان از ایجاد این وضعیت جلوگیری کرد و هم می‌توان موجب بهبود آن شد.

منبع

https://www.ucsf.edu

https://www.healthline.com