با افزایش آپارتمان نشینی سوق به استفاده از گلخانه های کوچک و خانگی بخصوص در پشت بام خانه ها افزایش یافته است. فضای بسیار کم اشغال شده همراه با امکان پرورش انواع و گل گیاه بخصوص در صورتی که آفتابگیری پشتبام کامل باشد می تواند موقعیت بسیار مناسبی را برای راه اندازی یک گلخانه ی کوچک خانگی فراهم کند .
طراحی و راه اندازی این گلخانه نیاز به بررسی موقعیت تابش آفتاب و همینطور بررسی موقعیت وزش باد می باشد. استفاده از ابزارهای مدرن در طراحی و راه اندازی گلخانه های کوچک علاوه بر افزایش زیبایی گلخانه در آسودگی شرایط نگهداری از گل و گیاه هم بسیار تاثیر گذار می باشد. اما با توجه به قیمت بالای گلخانه های از پیش ساخته شده بسیاری از افراد علاقه مند به احداث چنین مکان هایی، خود اقدام به طراحی و راه اندازی گلخانه با تجهیزات محدود می کنند.
در طراحی گلخانه به جنس سازه و تجهیزاتی که قصد کاربر آنها در آینده را دارید توجه خاصی داشته باشد . جنس سازه باید از ابزاری ساخته شود که در مقابل گرما ، سرما و رطوبت مقاومت کافی داشته باشد و آسیب نبیند. استفاده از سازه هایی با جنس لوله های پلیمری در سقف پیشنهاد نمیشود ، سازه باید کمی سنگین بوده و قابلیت جوش خوری به اطراف را داشته باشد تا به صورت کامل در مقابل باد مقاوم باشد . اگر امکان چسپاندن سازه به دیوارهای ساختمان های کناری را دارید حتما این کار را انجام دهید ، به شرطی که مشکلی در نورگیری محیط گلخانه نداشته باشد . گلخانه باید به صورت کامل توانایی جذب نور را داشته باشد .
فراهم کردن محلی مخصوص برای خروجی بخاری و همینطور برق به منظور وصل بخاری و کولر در فصول مختلف بسیار ضروری می باشد. پیش از احداث گلخانه از تجهیزاتی که قصد استفاده از آنها را دارید اطمینان کسب نمایید.
در صورت استفاده از تجهیزات برقی همچون هیتر برقی فن دار ، نیازی به تعبیه ی محل مخصوص برای بخاری نخواهید داشت. هیتر برقی فن دار با استفاده از نیروی برق کارکرده و هیچ گونه آلودگی ایجاد نمیکند.
استفاده از این نوع ابزارهای گرمایشی در یکپارچه شدن سازه ی گلخانه نیز تاثیر دارد و مانع از پرتی دما و افزایش نیاز به گرمایش محیط به دلیل خروج دما از اطراف دودکش می شود.
علاوه بر این توجه به عایق بندی کف گلخانه نیز بسیار مهم می باشد. عایق بندی باید به گونه ای انجام گیرد که امکان چکه ی آب بر روی ایزوگام به صفر برسد . چراکه در صورت چکه و نفوذ آب به طبقات پایینتر نیاز به ایزوگام مجدد بوجود خواهد آمد که آن هم نیاز به جابجایی گلخانه و مشکلات فراوانی خواهد شد.
استفاده از یک برنامه مدون و برنامه ریزی شده و برای فصول مختلف از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد و تاثیر بسیاری در روند استفاده طولانی مدت از گلخانه در فصول مختلف دارد .
سقف گلخانه بستگی مستقیم با نوع سازه و طراحی ساختمان سازه دارد . در صورتی که دیواره های سازه از پلاستیک UV در نظر گرفته شود، سقف نیز باید از همین جنس انتخاب شود. اصولا سازه هایی که در انها از پلاستیک های گلخانه ای استفاده میشود به صورت یکپارچه بوده و تکه تکه انتخاب نمیشوند تا میزان عایق بندی سازه به حد اعلاء برسد .
در سازه های گلخانه ای مدرن ، حتی در نمونه های خانگی ، از پلاستیک های شیشه ای و مقاومی که با پوششی از پلی کربنات ، فایبرگلاس و … تقویت شده اند استفاده میشود. چنین سازه هایی به صورت تکه تکه نصب شده و امکان استفاده از پنجره ها و هواکش ها در چنین سیستم هایی بسیار آسانتر از سیستم های معمولی پلاستیکی می باشد .
سیستم های گرمایشی و سرمایشی :
توجه به شرایط نگهداری گیاه در زمستان و تابستان حین طراحی سازه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و نیاز به تغییرات اساسی در این فصول را به همراه نخواهد داشت. تجربه نشان میدهد که استفاده از هیتر گلخانه کوچک به جای بخاری های سنتی کوچک از چندین وجهه مفیدتر و بهتر می باشند :
۱- هیتر گلخانه سیستم مصرف انرژی بهینه تری دارد. در نتیجه مصرف انرژی آن بسیار کمتر از بخاری سنتی می باشد .
۲- امکان آتش سوزی هیترهای گلخانه حتی نمونه های کوچک نسبت به بخاری گلخانه بسیار کم می باشد و از این رو ایمنی محیط گلخانه بالاتر می رود .
– مهیا کردن سوخت برای هیترهای گلخانه ای برقی بسیار آسانتر از حمل و نگهداری گازوئیل و بنزین برای بخاری های سنتی می باشد .
از نظر سرمایشی نیز نیاز به نصب کولر در گلخانه ها وجود دارد. در گلخانه های کوچک استفاده از کولرهای آبی نیز کارساز بوده و با توجه به نیاز به باز کردن سقف سالن در فصول گرم ، امکان فرار گرما و کاهش دما به مقدار مناسب در فصول گرم مهیا می باشد .
از این رو محل مناسبی برای نصب کولر در نظر بگیرید به طوری که بدنه ی کولر در خارج از ساختمان قرار داشته باشد.
نقش گیاه در طراحی سازه :
گیاه و یا گلی که قصد پرورش آن را دارید در روش طراحی سازه ی گخانه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد . احداث گلخانه های مخصوص پرورش گیاهان و سبزیجات خوراکی نیاز به تمهیدات ویژه ای دارد که با توجه به نوع پرورش در نظر گرفته شده باید شرایط لازم مهیا شود.
در مقابل پرورش و نگهداری از گیاهان زینتی و کاکتوس ها نیاز به شرایط بسیار آسانتری دارد و طراحی سازه ی چنین گلخانه هایی آسان می باشد .
مهمترین مورد در طراحی گلخانه ها در سقف ساختمان ها توجه به وزن کلی سازه و وزن احتمالی آن در آینده می باشد. عدم توجه به این مورد می تواند عواقب خطرناکی برای سازه ی کلی گلخانه داشته و سبب ریزش سقف ساختمان شود .
نتیجه گیری :
در این مقاله به صورت کلی به بررسی شرایط مورد نیاز برای بهره برداری از یک گلخانه ی خانگی اشاره کرده و برخی از تجهیزات مورد نیاز برای آن را اشاره کردیم. بدیهی است که بررسی کامل تجهیزات مورد نیاز سرمایشی و گرمایشی یک سازه ی گلخانه ای چه کوچک و چه بزرگ بستگی به نوع گلخانه ، مساحت و … می باشد .
از این رو پیشنهاد میکنیم با بررسی مجموعه مقالات گرمایش گلخانه و یا مقالات گلخانه ای اندیشه سبز همچنین سرمایش و تهویه گلخانه در وبسایت ها و مراجع تخصصی کشاورزی، پیش از اقدام به طراحی سازه، اطلاعات کافی از تجهیزات مورد نیاز کسب کرده و سپس اقدام به طراحی گلخانه و خرید تجهیزات نمایید.
