دوئل عشقی فرهاد / نگاهی به فیلم «چهل سالگی»

مجله نماوا، فریبا اشوئی

فرهاد باخبرشده کوروش کیان، که روزگاری نامزد نگار، همسرش بوده برای رهبری یک برنامه ارکستر به صورت زنده به ایران بازمی‌گردد و…
فیلم چهل‌ سالگی فیلمی جزءنگر، شخصیت‌محور، با نگاهی کاملا زنانه، برگرفته از رمانی به همین نام به قلم ناهید طباطبایی، رمان‌نویس ایرانی است که مصطفی رستگارپور آن را در قالب یک فیلمنامه بلند سینمائی برگردانده و علیرضا رئیسیان آن را کارگردانی کرده است. پی‌رنگ اصلی داستان متمرکز برهیجانات عشقی ناتمام، به جامانده از جوانیِ زنی است که اکنون دهه چهارم زندگی‌اش را سپری می کند، او به دلیل تجارب مبهم و ناقص گذشته، هنوز با واقعیت آن تجربه تلخ وشیرین در گذشته‌اش، کنار نیامده و با خودش، زندگی و همسرش در تقابل و ناهماهنگی است.

نگار در کالبد بیرونی قصه، قهرمان اصلی این درام شخصیت‌محور است. قهرمانی که دیر زمانی است با خودِ گم شده‌اش در کشمکش و جدال است. اما به واقع چالش‌گر واقعی این قصه احساسی، فرهاد همسر اوست که در دوئلی نابرابر و غیرمتوازن، برنده غیابی دوئل عشق می‌شود. این فرهاد است که بستر رویارویی با واقعیت را برای همسرش نگار فراهم می‌سازد. فرهاد به واقع کاراکتری متفاوت و هنجارشکن از یک مرد ایرانی را به تصویر می‌کشد که خودخواسته میدان را برای رقیب خالی می‌کند، تا بتواند عیار عشقش به نگار وعلاقه او به خودش و زندگی اکنونش را محک بزند. شیرازه داستان فیلم چهل سالگی از ریشه برگرفته از حکایتی قدیمی، عاشقانه و پندآموز از مثنوی معنوی است که در آن پادشاهی، معشوق خود را به عشق دیرینش واگذار می‌کند. آن زمان که نقاب از چهره خوش ظاهر عاشق دروغین افتاد، ماهیت عشق دروغین اوهم عیان می‌شود. و این درحالی است که معشوق به خطا بودن عشق خود به معشوق پوشالی پی برده است. اگرچه پایان این چالش، سخت و شکننده است اما این سختی در واقع خودِ پیروزی است. پیروزی که منجر به ایجاد شناخت و باوری جدید درمعشوق شده و پرده‌های بی‌اعتمادی و تردید را یک به یک کنار می‌زند. این شناخت و اعتماد، برای معشوق که بار دیگر با اطمینان عاشقش را به آغوش کشیده، عین خودباوری و شناخت گوهر وجودی خویشتن خویش است‌. (آن زمان که با سازش در پشت صحنه اجرایی که خودش تدارک دیده مطمئن ومصمم می‌ایستد)
اوج دراماتیک فیلم، تصویرسازی تودرتوی خاطرات نصفه نیمه وهجمه سوالات بی‌جوابِ نگار است‌. نگار وقتی درمرحله شهود حقیقت (پیگیری داستان رفتن کوروش) قرار می‌گیرد درهای مکاشفه باز می‌شود و او در حالت سکوت و ایستایی تنها دریافت کننده است. و این درست زمانی است خود حقیقی نگار تجلی یافته است. خود ظاهری به خود حقیقی تغییر شکل داده و حقیقت نقاط تاریک و مبهم خاطرات پریده رنگ عیان می شود. چهره کاذب و پوشالی عاشق رخ نموده وهویت پرجلال و جبروتش در هم می‌شکند. (شنیدن اتفاقات شب جدایی و ..) این مکاشفه در زندگی نگار، اتفاقی مهم‌تر واثربخش‌تر از ماندن در یک رابطه معیوب، پرتردید و پراز سوال است. اتفاقی که درآن نگار به خودشناسی و خودباوری جامع‌تری از خود دست یافته و تردیدهایش را پشت سر می‌گذارد. عشق در درون نگار، بعد از این مکاشفه به بلوغ رسیده و میوه می‌دهد.

تماشای آنلاین فیلم چهل سالگی در نماوا