دانستنی های جالب و خواندنی درباره جغدها

مشخصات ظاهری | کوچک ترین و بزرگ ترین جغد | خصوصیات رفتاری | محل زندگی | غذای جغد | دشمن | زاد و ولد | طول عمر | خطر انقراض | خرافات درباره جغد | حقایق جالب

جغد یا بوف پرنده باستانی مشهور و از شکارچیان شب با پنجه های فوق العاده قوی است که به عنوان موجودی خردمند در افسانه ها و پرنده ای شوم در برخی فرهنگ ها شناخته شده است.

این پرنده مرموز، دوست داشتنی و فریبنده خصوصیات برجسته ای دارد که از جمله آن ها می توان به چرخش فوق العاده سر، شنوایی عالی، فرم جالب چشم ها، ویژگی استتار در طبیعت و شیوه ترسناکش در بلع و هضم غذا اشاره کرد.

برای آشنایی با خصوصیات ظاهری، رفتاری و دانستنی های جالب درباره این موجود شگفت انگیز در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید.

انواع جغد

حدود ۲۱۶ گونه مختلف جغد در سراسر دنیا وجود دارد که به دو خانواده بزرگ تقسیم می شوند:

• جغدهای انبار یا خلیج
• جغدهای معمولی یا واقعی

اکثر جغدها به خانواده جغدهای معمولی تعلق دارند.

مشخصات ظاهری جغد

جغدهای معمولی سر بزرگ، صورت گرد، دم کوتاه و پرهای به رنگ مات با طرح های خال دار دارند.

جغدهای انبار که تعداد کمی از گونه ها را شامل می شوند با صورت قلبی شکل و پاهای بلند شناخته شده و پنجه های قوی و اندازه متوسط دارند.

یکی از خصوصیات جالب جغد این است که بر خلاف بسیاری از مهره داران دیگر چشم هایش در حدقه ثابت است و برای نگاه کردن از نقطه ای به نقطه دیگر به جای حرکت دادن چشم ها باید سر خود را تکان دهد.

جغد تنها پرنده ای است که چشمانش مانند چشم انسان جلوی صورتش قرار گرفته، این حیوان به چشمان بزرگ با دید جلویی نیاز دارد تا بتواند در شکارهای شبانه خود به خوبی تمرکز کند.

گردن بعضی جغدها به طرز شگفت انگیزی انعطاف پذیر است تا جایی که می توانند آن را سه چهارم یک دایره یا ۲۷۰ درجه بچرخانند این در حالیست که قابلیت چرخش گردن در انسان ۹۰ درجه است.

این پرنده پنجه های بسیار قوی دارد و می تواند به راحتی به حیواناتی همچون سنجاب، خرگوش و سایر پستانداران سنجاب گونه چنگ بزند. قدرت چنگال برخی جغدها با قدرت عقاب های بزرگ برابری می کند، شاید به این دلیل است که حتی عقاب های گرسنه نیز معمولا به این پسر عموی کوچکتر خود حمله نمی کنند.

چرا جغد ماده از جغد نر بزرگ تر است؟

جغدهای ماده معمولا بزرگ تر از نرها هستند، علت دقیق این مسئله هنوز مشخص نشده اما:

برخی معتقدند نرهای کوچک چابک تر بوده و راحت تر شکار می کنند، این ویژگی به خصوص برای زمانی که جغد مادر مشغول مراقبت از تخم های خود است و جغد نر مسئولیت شکار را بر عهده دارد اهمیت زیادی دارد.

برخی نیز می گویند از آن جا که جغدهای ماده باید مدتی را کنار تخم های خود بمانند به بدن بزرگ تری نیاز دارند تا در صورت نیاز بتوانند مدت زمان طولانی بدون غذا سپری کنند.

طبق یک نظریه جالب جغد ماده معمولا به جغدهای نر که تمایلی به جفت گیری با آن ها ندارد حمله می کند، در این مواقع اندازه کوچک تر و چابکی بیشتر نرها مانع صدمه دیدن آن ها می شود.

کوچک ترین و بزرگ ترین جغد

کوچک ترین گونه، جغد الف است که در جنوب غربی ایالات متحده و مکزیک زندگی می کند و بین ۱۲.۵ تا ۱۵ سانتی متر طول دارد، وزن جغد حدود ۴۲ گرم است.

بزرگ ترین گونه، جغد بزرگ خاکستری است که قدش به ۸۰ سانتی متر می رسد.

خصوصیات رفتاری جغد

اگرچه بسیاری از پرندگان گوشتخوار مانند شاهین و عقاب در طول روز شکار می کنند اما اکثر گونه های جغد پرندگان شب هستند و در تاریکی هوا به شکار می پردازند.

رنگ تیره پرها و بال های تقریبا بی صدای جغد باعث شده این پرنده برای شکارش نامرئی به نظر برسد، این ویژگی در کنار چشم های بزرگ و تیز بین، جغد را به یکی از موفق ترین شکارچیان شب کره زمین تبدیل کرده است.

بسیاری از جغدها در روشنایی روز می خوابند، جغد پا بلند سوراخ نشین یکی از معدود جغدهایی است که در طول روز فعال است. این پرنده که در آمریکای جنوبی و شمالی زندگی می کند در زمین تونل می زند و در داخل تونل های حفر شده توسط سایر حیوانات حرکت می کند.

در فرهنگ عامه جغد را حیوانی با خرد و دانا توصیف می کنند – شاید به این خاطر که چشمانش بزرگ تر از حد معمول است و هوشمندی را به انسان تداعی می کند – در حالی که بر خلاف پرندگانی همچون طوطی، شاهین یا کبوتر که می توان مواردی همچون به خاطر سپردن کارهای ساده را به آن ها آموزش داد، آموزش دادن به جغد تقریبا غیر ممکن است.

البته جغد حیوان کند ذهن محسوب نمی شود زیرا شکار شبانه موفقیت آمیز به قدرت هوش بالایی نیاز دارد.

این پرنده در برابر دشمنان طبیعی خود از ترفندهای جالبی برای نجات خود استفاده می کند، به عنوان مثال بعضی جغدها می توانند خود را استتار کنند، گاهی نیز با پف کردن پرها و باز کردن بال ها سعی می کنند خود را بزرگ تر و خشن تر از آن چه واقعا هستند نشان دهند، این روش به خصوص زمانی که لانه جغد مورد تهدید سایر جانوران قرار گرفته مفید است.برخی جغدهای برفی و انبار نیز خود را به مردن می زنند تا شکارچی آن ها را رها کند.

جغدها لانه سازی نمی کنند بلکه لانه هایی که سایر حیوانات ساخته و رها کرده اند را برای زندگی کردن انتخاب می کنند.

این پرنده به خصوص در فصل تولید مثل به طرز خشنی به قلمروی خود حساس است.

محل زندگی جغد

جغد در سراسر کره زمین و در همه قاره ها به جز قطب جنوب زندگی می کند و در بسیاری از جزیره های دور افتاده از جمله جزایر هاوایی نیز دیده می شود.

زیستگاه های ایده آل گونه های مختلف جغد با هم تفاوت دارد اما این حیوان می تواند در شرایط آب و هوایی مختلف از توندرا قطب شمال گرفته تا باتلاق ها، جنگل های برگ ریز و مخروطی، بیابان ها، مزارع کشاورزی و سواحل دریاها زندگی کند.

بیش از نیمی از جغدهای دنیا در نئوتروپیک ها و آفریقای سیاه زندگی می کنند و تنها ۱۹ گونه آن ها در ایالات متحده و کانادا ساکن هستند.

غذای جغد

جغد از حشرات، پستانداران، خزندگان کوچک و سایر پرندگان تغذیه می کند و ممکن است گونه های دیگر خود را نیز شکار کند.

این پرنده شکار خود را به شیوه ترسناکی می خورد به این صورت که بدون گاز گرفتن یا جویدن طعمه اش، آن را زنده زنده می بلعد. قسمت عمده بدن طعمه در دستگاه گوارش جغد هضم می شود اما بخش هایی که قابل تجزیه نیست مانند استخوان ها، خز و پرها بعد از چند ساعت به شکل یک توده سفت از دهان حیوان خارج می شود.

محققان با بررسی این ماده متوجه می شوند یک جغد خاص چه غذایی خورده و آخرین وعده غذایش چه زمانی بوده است.

جوجه جغدها معمولا ضایعاتی از دهان خود خارج نمی کنند زیرا والدین، آن ها را با غذای نرم و قابل هضم تغذیه می کنند.

دشمن جغد

اگرچه جغد در زنجیره غذایی جایگاه نسبتا خوبی دارد اما مانند بسیاری از حیوانات دیگر دشمنان طبیعی دارد.

دشمن اصلی جغد انسان است و حدود ۹۶ درصد جغدها توسط انسان ها شکار می شوند، برخی جغدها نیز به دلیل مسمومیت ناشی از خوردن طعمه هایی که در معرض آفت کش ها بوده اند می میرند.

جغد شاخ دار بزرگ از دشمنان بزرگ گونه های دیگر جغدها است. از دیگر شکارچیان این پرنده می توان به راسو، دسته کلاغ ها، گربه وحشی، عقاب و گرگ ها اشاره کرد.

جغدهایی که در نواحی کوهستانی زندگی می کنند بیشتر توسط روباه تهدید می شوند و جغدهایی که در جنگل های بارانی گرمسیری سکونت دارند معمولا توسط مارهای غول پیکر شکار می شوند.

جوجه جغدها نیز اغلب توسط کلاغ ها، بازها و شاهین ها شکار می شوند.

زاد و ولد جغد

جفت گیری جغدها با سر و صدای زیادی همراه است. آن ها معمولا پس از جفت گیری و در فصل تولید مثل کنار هم می مانند، این زندگی مشترک در بعضی گونه تا یک سال و در برخی دیگر تا پایان عمر ادامه دارد.

جغد مادر طی چند روز ۱ تا ۱۱ تخم (به طور میانگین  ۵ تا ۶ تخم) می گذارد و تا زمانی که جوجه هایش متولد شوند تخم ها را رها نمی کند.

جوجه ها معمولا بعد از ۲۴ تا ۳۲ روز سر از تخم بیرون می آورند، در این مدت جغد نر از مادر مراقبت کرده و غذای او را تامین می کند با این حال جغد ماده بسیار لاغر می شود.

جوجه ها بعد از ۳ یا ۴ هفته لانه را ترک می کنند.

طول عمر جغد

گفته شده جغد معمولا حدود ۲۵ سال عمر می کند اگرچه در طبیعت وحش اغلب کمتر از این مدت زنده می ماند.

پیشینه تاریخی جغد

ردیابی پیشینه تاریخی و تکامل جغد کار دشواری است، به نظر می رسد حدود ۶۰ میلیون سال پیش و در دوره پالئوسن پرندگان شبیه جغد مانند براورنس و اجیگوپتینکس زندگی می کرده اند، به عبارت دیگر احتمالا اجداد جغدها در اواخر دوره کرتاسه با دایناسورها هم زیستی داشته اند.

جغدها یکی از باستانی ترین پرندگان روی کره زمین هستند.

خطر انقراض جغد

جمعیت بسیاری از گونه های جغد در معرض انقراض قرار ندارد اما عواملی همچون شکار توسط انسان، تغییرات آب و هوایی و از دست رفتن زیستگاه ها باعث شده خطر انقراض تعداد کمی از گونه ها را تهدید کند.

آیا جغد به عنوان حیوان خانگی مناسب است؟

خیر! نگهداری جغدها به عنوان حیوانات خانگی ایده چندان خوبی نیست و در بسیاری از کشورها غیر قانونی محسوب می شود.

از طرف دیگر جغدها فقط غذای تازه را دوست دارند و لازم است مدام برای آن ها منابع غذایی همچون موش، خرگوش و سایر پستانداران کوچک فراهم شود که کار دشواری می باشد.

این پرنده نوک و پنجه های بسیار تیزی دارد که ممکن است به دیگران صدمه بزند.

خرافات درباره جغد

تمدن های باستان نظرات مختلفی درباره جغدها داشته اند، به عنوان مثال:

• یونانیان باستان جغد را نماینده آتنا، الهه خرد می دانسته اند
• رومی ها از این پرنده وحشت داشتند و آن را نشانه بیماری تعبیر می کردند
• آزتک ها و مایاها از جغد شوم به عنوان سمبل مرگ و ویرانی یاد می کردند و از این پرنده متنفر بودند یا می ترسیدند
• بسیاری از قبایل بومی آمریکایی فرزندان خود را با داستان هایی از جغدها می ترساندند
• مصریان باستان دید خوبی نسبت به جغد داشتند و معتقد بودند این پرنده هنگام سفر به عالم اموات از ارواح مردگان محافظت می کند

حقایق جالب درباره جغد

• یکی از تصورات اشتباه درباره جغد این است که این پرنده می تواند سر خود را ۳۶۰ درجه بچرخاند. در واقع به دلیل انطباق استخوانی، رگ های خونی با مخزن های قابل انقباض و یک شبکه عروقی حمایتی این حیوان می تواند بدون قطع شدن جریان خون به مغز سر خود را ۲۷۰ درجه بچرخاند.
• جغد دوربین است و زمانی که به شکار خود بسیار نزدیک می شود نمی تواند به خوبی آن را ببیند، در این مواقع برای حس کردن شکار به پرهای مو مانند کوچک روی نوک و پاهایش متکی است.
• جغد می تواند صدای طعمه اش را از زیر برگ گیاهان، خاک ها و برف بشنود. برخی جغدها گوش هایی با اندازه های مختلف روی سر خود دارند که به آن ها کمک می کند تا طعمه ها را با توجه به تفاوت های ریز در امواج صوتی مکان یابی کنند. سایر جغدها نیز صورت های مسطح با پرهای خاص دارند که صداها را متمرکز می کند، در واقع صورت آن ها به یک گوش بزرگ تبدیل می شود.
• بر خلاف بسیاری از پرندگان جغدها هنگام پرواز به دلیل پرهای خاصی که دارند تقریبا هیچ صدایی ایجاد نمی کنند.
• شاه بوف از بزرگ ترین جغدهای دنیا است که طولش به ۷۰ سانتی متر می رسد. این پرنده معمولا صبح های زود و هنگام غروب به شکار می پردازد.
• جالب است بدانید والدین همیشه ابتدا به بزرگ ترین و قوی ترین بچه های خود غذا می دهند و اگر منابع غذایی محدود باشد کوچک ترها گرسنه می مانند.
• جغد به عنوان پرنده شکاری جوندگان شناخته شده و در برخی نقاط دنیا کشاورزان با قرار دادن لانه جغد در مزارع خود از این پرنده برای کنترل آفات و شکار جوندگان مزاحم استفاده می کنند، این روش نسبت به استفاده از سموم ایمن تر و ارزان تر است.
• جغد صداهای مختلفی از خود ایجاد می کند، یکی از این صداها صدای حوت حوت است که همه ما آن را می شناسیم.

منابع: thoughtco – mentalfloss