به نقل از کوکا_
شکلات از خوشمزه ترین خوردنی های پر خاصیت جهان است که از صدها سال پیش در سراسر نقاط دنیا استفاده می شده و کمتر کسی است که طعم بی نظیر آن را دوست نداشته باشد.
اما آیا می دانید شکلات چگونه تولید می شود؟ چند نوع شکلات وجود دارد؟ و تاریخچه شکلات در جهانبه چه دوره ای از تاریخ برمی گردد؟
در این مطلب از کوکا قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و شما را با دانستنی های جالب درباره شکلات که تا به حال نشنیده اید آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
شکلات چیست؟
کلمه انگلیسی شکلات (Chocolate) از کلمه xocolatl (کلمه آزتکی) به معنای آب تلخ گرفته شده است، اگرچه شکلات خوشمزه و دوست داشتنی که ما امروزه می شناسیم با نوشیدنی تلخ اما محبوب آزتکی ها زمین تا آسمان تفاوت دارد!
شاید باورتان نشود اما شکلات در حقیقت به خانواده سبزیجات تعلق دارد و از درخت کاکائو (با نام اصلی Theobroma Cacao) به دست می آید. میوه های غلافی این درخت دارای دانه های لوبیا شکل هستند و شکلات طی چند مرحله پردازش روی این دانه ها تولید می شود.
درخت کاکائو از خانواده پنیرکیان و هم خانواده بامیه و پنبه می باشد.
تاریخچه شکلات
درخت کاکائو به نواحی استوایی و گرمسیری تعلق داشته و بومی نواحی آمازون است و از سالیان دور در مکزیک، آمریکای شمالی و آمریکای مرکزی کشت و برداشت می شده است. به نظر می رسد ساکنان این مناطق کشت کاکائو را اولین بار حدود سال ۱۲۵۰ قبل از میلاد و یا حتی قبل از آن آغاز کرده اند.
با وجودی که کاکائو از آمازون برخاسته اما امروزه بیشترین مقدار کاکائو در آفریقا کشت می شود که تامین کننده تقریبا ۷۰ درصد کاکائوی جهان می باشد. ساحل عاج با تولید ۳۰ درصد کاکائوی دنیا بزرگ ترین تولید کننده در این قاره است.
مایاها و آزتک ها اولین کسانی بودند که از کاکائو به عنوان خوردنی استفاده کردند، آن ها دانه های کاکائو را با ادویه جات و فلفل مخلوط کرده و نوشیدنی تلخ و تندی به نام خوکوآت (xocolatl) درست می کردند که در مراسم مذهبی و غیره استفاده می شد.
نحوه تولید شکلات
در مرحله اول کشاورزان لوبیاهای کاکائو (دانه و گوشت میوه) را مدتی در جایی رها می کنند تا تخمیر شود.
سپس لوبیاهای تخمیر شده را مقابل نور خورشید خشک کرده و در نهایت به کارخانه منتقل می کنند.
در کارخانه لوبیاهای کاکائو که محصول نقاط مختلف هستند با هم ترکیب می شوند، به عبارت دیگر نمی توان گفت کاکائو یا شکلات نهایی تنها به منطقه خاصی تعلق دارد بلکه از چند منطقه مختلف به دست آمده است.
لوبیاهای خشک دسته بندی، پاکسازی و برشته می شوند و برای جدا کردن پوسته از مغز دانه ها جریان هوا به داخل آن ها دمیده می شود.
در مرحله بعد این مغز دانه که nib نام دارد را آسیاب کرده و مایع غلیظی از آن به دست می آید که عصاره کاکائو گفته می شود.
این عصاره حاوی چربی یا کره کاکائو و مواد جامد کاکائو خشک غیر چرب است که به عنوان ماده اصلی در کنار شیر یا شکر برای تهیه انواع مختلف محصولات شکلاتی مورد استفاده قرار می گیرد.
در مرحله پایانی دستگاهی با تیغه های چرخشی عصاره شکلات حرارت دیده را چرخ کرده و کره کاکائو جدا می شود. به این ترتیب دو ماده کره و پودر کاکائو از عصاره به دست می آید که برای تولید شکلات از آن ها استفاده می شود، اگرچه گاهی نیز از عصاره به صورت مستقیم برای تولید شکلات استفاده می شود.
انواع شکلات
برخی از مهم ترین انواع شکلات عبارتند از:
۱. شکلات مخصوص پخت شیرین نشده یا شکلات تلخ
مواد تشکیل دهنده: این شکلات حاوی ۱۰۰ درصد کاکائو است که ۵۰ تا ۵۸ درصد آن کره کاکائو می باشد
عمر مفید: حداکثر تا یک سال اما بهتر است در عرض چند ماه مصرف شود
طعم: از آن جا که این نوع شکلات فاقد هرگونه شکر می باشد مزه آن تلخ و بدون شیرینی است، این شکلات در آشپزی و شیرینی پزی استفاده شده و به تنهایی خورده نمی شود
۲. شکلات شیری
مواد تشکیل دهنده: این نوع شکلات باید حداقل ۱۰ درصد کاکائو داشته باشد اما معمولا حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد آن را کاکائو، شکر، وانیل یا وانیلین و گاهی لسیتین، شیر یا خامه غلیظ یا خشک تشکیل می دهد و باید حاوی حداقل ۱۲ درصد جامدات شیری باشد
عمر مفید: حداکثر تا ۶ ماه
طعم: این نوع شکلات مزه شیرین و ملایم داشته، تلخی آن کمتر از شکلات های نیمه شیرین، شیرین و تلخ است و طعم شیر تازه یا کارامل نیز در آن احساس می شود
۳. شکلات نیمه شیرین
مواد تشکیل دهنده: این نوع شکلات حاوی حداقل ۳۵ درصد (معمولا ۵۵ درصد) کاکائو، شکر، وانیل، وانیلین و گاهی لسیتین می باشد
عمر مفید: حداکثر یک سال اما بهتر است در عرض چند ماه مصرف شود
طعم: به دلیل نداشتن شیر طعم کرمی چندانی ندارد، مزه این شکلات بین طعم های شکلاتی و شیرین است و تلخی یا اسیدی کمتری دارد
۴. شکلات تلخ و شیرین
مواد تشکیل دهنده: باید حداقل ۳۵ درصد (معمولا ۷۰ درصد) کاکائو، شکر، وانیل، وانیلین و گاهی لسیتین باشد
عمر مفید: حداکثر یک سال است اما بهتر است طی چند ماه اول مصرف شود
طعم: شیرینی آن کمتر از شکلات نیمه شیرین است در حالی که تلخی بیشتر داشته و اسیدی تر است
۵. شکلات سفید
مواد تشکیل دهنده: این نوع شکلات باید حداقل ۲۰ درصد کره کاکائو و شکر، حداقل ۱۴ درصد جامدات شیری، حداقل ۳.۵ درصد چربی شیر، لسیتین و وانیل داشته باشد. شکلات سفید قبلا جزو دسته شکلات ها به حساب نمی آمد اما در حال حاضر توسط سازمان غذا و دارو به عنوان نوعی شکلات پذیرفته شده است
عمر مفید: حداکثر ۶ ماه
طعم: طعم کرمی دارد و بسیار سریع داخل دهان ذوب می شود. همچنین از آن جا که حاوی هیچ ماده شکلاتی خشکی نیست نسبت به سایر انواع شکلات طعم واضحی ندارد
نکته مهم: هنگام خرید شکلات به جای دقت کردن به برچسب هایی همچون نیمه شیرین، تلخ و شیرین و غیره که درصد کاکائو به صورت دقیق در آن مشخص نشده است بهتر است شکلات هایی انتخاب کنید که درصد کاکائو روی آن ذکر شده باشد، همچنین توصیه می شود شکلات با حداقل ۵۴ درصد استفاده کنید.
دانستنی های جالب درباره شکلات
- از آن جا که شکلات جایگاه ویژه ای بین مردم و دولت مردان دارد در برخی کشورها همه ساله مراسم مختلف شکلات برگزار می شود و روزهای خاصی در تقویم به نام روز ملی شکلات در نظر گرفته شده است، از جمله:
– از سال ۲۰۰۹ روز ۷ جولای به عنوان روز ملی شکلات انتخاب شده زیرا به نظر می رسد در تاریخ ۷ جولای سال ۱۵۵۰ شکلات برای اولین بار به اروپا آورده شد، اگرچه برخی افراد با این نظریه مخالف هستند.
– در ایالات متحده آمریکا روز ۲۸ اکتبر به عنوان روز شکلات در نظر گرفته شده است.
– شیرینی پزهای آمریکایی روز ۱۳ سپتامبر را به عنوان روز بین المللی شکلات انتخاب کرده اند.
– در برخی نقاط دنیا روز ۲۸ جولای روز ملی شکلات شیری، ۷ نوامبر و ۱۰ ژانویه به عنوان روز ملی شکلات تلخ و شیرین و بادام، ۲۲ سپتامبر روز ملی شکلات سفید و ۱۶ دسامبر به نام روز همه چیز با شکلات انتخاب شده است.
- کاکائو در سالیان دور به قدری میان آزتک ها محبوب و با ارزش بود که از آن به عنوان ارز در معاملات خود استفاده می کردند.
- امپراطور آزتک ها به نام مونتزوما هر روز ۵۰ فنجان کاکائو می نوشیده است.
- کاکائو نزد مایاها سمبل زندگی و باروری بوده است. غلاف کاکائو اغلب در مراسم مذهبی و همچنین ازدواج استفاده می شده و به عنوان غذای خدایان شناخته شده بود.
- آزتک ها معتقد بودند با خوردن میوه درخت کاکائو خرد و قدرت زیادی به دست آورده و روی میل جنسی آن ها اثر خوبی خواهد گذاشت. در بسیاری فرهنگ ها شکلات به عنوان تقویت کننده ایمان، سلامت، قدرت و میل جنسی در نظر گرفته شده است.
- شکلات تا سال ها مورد استفاده عموم قرار نمی گرفت و تنها مختص افراد سلطنتی و ثروتمند جامعه بود تا این که سال ۱۷۸۰ اولین شکلات ماشینی به صورت انبوه و برای عموم تولید شد.
- شکلات شیری اولین بار در سال ۱۸۷۵ توسط دانیل پیتر سوئیسی و بعد از هشت سال تلاش کشف و به بازار عرضه شد.
- به نظر می رسد اولین بار در قرن هفده میلادی رسم کادو دادن برای ابراز عشق میان عشاق متداول شد، آن ها معمولا از مواد شیرین برای هدیه دادن استفاده می کردند، سال ۱۸۶۸ میلادی اولین جعبه شکلات مخصوص روز ولنتاین توسط ریچارد کدبری ارائه شد.
- شکلات آنقدر محبوب بود که دولت آمریکا در جنگ جهانی دوم برای نیروهای نظامی خود دانه های کاکائو ارسال می کرد. امروزه نیز شکلات به عنوان بخشی از رژیم غذایی ارتش آمریکا در نظر گرفته شده و فضانوردان هنگام سفرهای فضایی همراه خود شکلات حمل می کنند.
- ماری آنتوانت عاشق شکلات داغ بود و مدام در قصر ورسای فرانسه این نوشیدنی سرو می شد. ناپلئون نیز شکلات خیلی دوست داشت تا آن جا که دستور داده بود حتی در عملیات نظامی شدید نیز شکلات برای او و مشاوران ارشدش فراهم باشد.
- بنجامین فرانکلین در چاپخانه اش در فیلادلفیا شکلات می فروخته است.
- درخت کاکائو می تواند ۲۰۰ سال عمر کند با این حال تنها ۲۵ سال اول میوه کاکائو می دهد. هر درخت ۲۵۰۰ لوبیای کاکائو تولید می کند.
- برگ درخت کاکائو برای دریافت نور خورشید و محافظت از برگ های جوان تر می تواند ۹۰ درجه و از حالت افقی به عمودی حرکت کند.
- حدود ۱.۵ میلیون مزرعه کاکائو در غرب آفریقا وجود دارد. کاکائو به صورت دستی و در مزارع شخصی تولید می شود.
- به دلیل حساس بودن درخت کاکائو، کشاورزان معمولا حدود ۳۰ درصد محصولات خود را در طول سال از دست می دهند.
- کشاورزان بعد از کاشت درخت کاکائو معمولا باید چهار یا پنج سال تا برداشت اولین محصول خود منتظر بمانند.
- تولید شکلات پروسه سخت و زمان بری است و حدود ۴۰۰ لوبیا برای تولید کمتر از نیم کیلوگرم شکلات نیاز است.
- دو گونه کاکائو در دنیا وجود دارد: کریولو و فوراسترو. اغلب شکلات های مدرن از دانه های فوراسترو به دست می آیند زیرا روش آماده سازی آن آسان تر است گرچه شکلات به دست آمده از دانه های کریولو خوشمزه تر هستند.
- شکلات تنها ماده خوراکی است که دمای ذوب آن حدود ۳۳.۸ درجه سانتی گراد و کمتر از دمای بدن انسان است به همین دلیل به راحتی روی زبان آب می شود.
- تحقیقات نشان داده شکلات از مواد غذایی مفید در رژیم های غذایی سالم، متعادل و دوست دار قلب محسوب می شود. جالب است بدانید یکی از انواع چربی های اشباع موجود در شکلات برخلاف چربی های مضر دیگر کلسترول را افزایش نمی دهد.
- شکلات می تواند باعث بیماری سگ و گربه شود.
منابع: thekitchn – mentalfloss
