بی اختیاری ادراری

به نقل از مجله سیب:

بی اختیاری ادراری برای اکثر افراد مبتلا ناخوشایند است. از آنجا که به کمک روش‌های درمانی می‌توان بسیاری از موارد بی اختیاری را درمان کرد و یا بهبود بخشید، در این مقاله به بحث در مورد عدم کنترل ادرار در بزرگسالان می‌پردازیم.

بی اختیاری ادراری چیست؟

به هرگونه مشکل در کنترل و نگه داشتن ادرار که باعث نشت یا خروج ناخواسته ادرار گردد، بی اختیاری ادراری گفته می‌شود.

مشکلات کنترل ادرار که به طور خلاصه بی اختیاری ادراری نامیده می‌شوند نسبتا شایع هستند. حدود ۱۳ میلیون آمریکایی که ۸۵% آنان را زنان تشکیل می‌دهند، دچار نوعی از بی اختیاری ادراری می‌باشند. این مشکل در زنان و افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر است، به طوری که یک سوم مردان بالای ۶۵ سال و تقریبا نیمی از کل زنان در سنین مختلف درجاتی از بی اختیاری را در برهه‌ای از زندگی خود تجربه می‌کنند.

علت بی اختیاری ادرار چیست؟

مثانه که محل نگهداری ادرار می‌باشد دارای دو دریچه عضلانی به نام اسفنگتر (Sphincter) می‌باشد که در بیشتر مواقع بسته می‌باشند. دریچه داخلی تحت کنترل ما نمی‌باشد و معمولا وقتی که حجم ادرار درون مثانه به حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ سی سی می‌رسد، این دریچه به وسیله رفلکس‌های عصبی به طور غیرارادی (خارج از کنترل ما) باز می‌شود و ادرار به پشت دریچه ادراری خارجی می‌آید.

در این حالت فرد احساس می کند که نیاز به ادرار کردن دارد. وظیفه دریچه خارجی کنترل و نگه داشتن ادرار تا زمانی است که موقعیت و امکان ادرار کردن به وجود آید. دریچه خارجی در بدو تولد کارآیی ندارد و از این رو نوزادان و کودکان کم سن قدرت کنترل ادرار خود را ندارند. وقتی کودک بزرگتر می‌شود با درخواست والدین سعی می‌کند ادرار خود را نگه دارد و به مرور این کار را یاد می‌گیرد.

اگر به هر دلیل و در هر سنی، کنترل جریان ادرار توسط دریچه‌های داخلی یا خارجی ادراری مختل گردد، بی اختیاری ادراری به وجود می‌آید. البته دلایل دیگری نیز بعنوان علت بی اختیاری ادرار وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می کنیم.

انواع بی اختیاری ادراری

با توجه به علت بی اختیاری ادرار، بی اختیاری ادراری به انواع مختلفی دسته بندی می‌شود.

• بی اختیاری ناشی از فشار (Stress Incontinence): از شایع‌ترین انواع عدم کنترل ادرار در بزرگ‌سالان به خصوص در زنان می‌باشد و به علت افزایش فشار بر مثانه در هنگام خندیدن، عطسه یا سرفه کردن، ورزش کردن یا هرگونه فعالیت بدنی ایجاد می‌شود. افراد چاق، زنانی که تعداد زیادی زایمان طبیعی داشته‌اند و زنان حامله بیشتر دچار این نوع از بی اختیاری می ‌شوند.
• بی اختیاری اضطراری (Urge Incontinence): به حالتی گفته می‌شود که فرد دچار حالت اضطرار برای ادرار کردن می‌باشد، ولی قبل از رسیدن به توالت دچار نشت یا خروج بخشی از ادرار از مجرای ادرار می‌گردد. این حالت معمولا در اثر بیش فعالی مثانه اتفاق می‌افتد که ناشی از عدم هماهنگی بین عضلات و اعصاب مثانه می ‌باشد.
• بی اختیاری مختلط (Mixed Incontinence): بسیار شایع است و به حالتی گفته می شود که فرد هر دو نوع بی اختیاری ناشی از فشار و اضطرار را دارد.
• بی اختیاری نا آگاهانه (Reflex Incontinence): نوعی از بی اختیاری است که ادرار به طور ناگهانی و پیش از این که فرد نیاز به رفتن به توالت احساس کند از مجرای ادرار خارج می‌شود. این حالت معمولا در اثر اختلال در عملکرد اعصاب مثانه و زمانی اتفاق می‌افتد که این اعصاب بدون اینکه به مغز پیامی بدهند تحریک می‌شوند و باعث انقباض مثانه، بازشدن دریچه‌های ادراری و خروج ادرار می‌گردند.
• بی اختیاری ناشی از پرشدن مثانه (Overflow Incontinence): گاهی به دلایل عصبی یا انسدادی (مانند بزرگی پروستات در مردان)، ادرار داخل مثانه نمی‌تواند به طور کامل تخلیه گردد. در این حالت مثانه به سرعت پر می‌شود و دریچه داخلی به طور اتوماتیک باز می‌گردد. وجود مداوم ادرار در پشت دریچه خارجی باعث نشت ادرار می شود.
• بی اختیاری ناشی از آسیب جراحی (Incontinence from Surgery): متاسفانه گاهی ممکن است در هنگام انجام برخی از اعمال جراحی مانند عمل سزارین، درآوردن تخمدان‌ها، عمل پروستات، اعمال جراحی روده بزرگ و سایر اعمال جراحی در ناحیه لگن، به طور ناخواسته به اعصاب مثانه آسیب وارد شود و باعث بی اختیاری ادراری گردد.
• شب ادراری (Bedwetting): عدم کنترل ادرار در هنگام خواب تنها مخصوص کودکان نیست و در بزرگسالان نیز ممکن است اتفاق بیافتد. برخی داروها، نوشیدن الکل، قهوه و چای پیش از خواب، بزرگی پروستات، سنگ کلیه و عفونت‌های ادراری از عللی هستند که می توانند باعث نشت یا خروج ادرار در هنگام خواب در بزرگسالان گردند.

علت بی اختیاری ادرار در زنان و مردان

با توجه به اینکه دستگاه ادراری و مسیر دفع ادرار در زنان و مردان تفاوت دارد، علت بی اختیاری ادرار در زنان و مردان معمولا متفاوت است با این حال اغلب موارد عدم کنترل ادرار در بزرگسالان شامل موارد ذکر شده در بالا می‌باشد.

باید توجه داشت که مشکل بی اختیاری ادراری ممکن است به طور موقت و در اثر عواملی مانند عفونت‌های ادراری یا عفونت داخل لگنی اتفاق بیافتد. همچنین یک فرد ممکن است به طور مختلط دو یا چند نوع از بی اختیاری را به طور همزمان داشته باشد. خوشبختانه همان طور که ذکر گردید بسیاری از مشکلات کنترل ادرار را می توان درمان کرد یا بهبود بخشید.

درمان بی اختیاری ادرار

با توجه به اینکه علت بی اختیاری ادرار چیست درمان متفاوت خواهد بود. درمان بی اختیاری ادرار را به طور کامل و جداگانه در سایت سیب مورد بررسی قرار داده‌‌ایم که می‌توانید مطالعه کنید.

اگر در مورد بی اختیاری ادرار سوالی دارید، سوال خود را در قسمت نظرات مطرح کنید تا پزشکان سایت سیب به سوال شما پاسخ دهند.

سوالات متداول در مورد بی‌اختیاری ادرار