به نقل از مجله سیب:
در این مقاله از دسته مقالات پزشکی مجله سلامتی سیب در مورد سیستم دفاعی بدن که یک سیستم پیچیده بوده و برای این طراحی شده است که کلیه عوامل خارجی را که وارد بدن می‌شوند، از بین ببرد، صحبت می‌کنیم.
این سیستم برای بقای انسان طراحی شده است، ولی اگر بر علیه خود انسان وارد عمل شود، بیماری خود ایمنی رخ می‌دهد. به طور کلی گلبول‌های سفید خون قابلیت شناسایی سلول‌های خودی را دارند.
اما در صورت حمله گلبول سفید به بدن، باعث بروز بیماری می‌شود. در واقع در بیماری‌های خود ایمنی، گلبول‌های سفید خون به اشتباه نوع خاصی از سلول‌های بدن را غیرخودی تشخیص داده و به آنها حمله می‌کنند.
بنابراین آنها ممکن است فقط یک بافت و ارگان را مورد حمله قرار دهند، یا اینکه چند ارگان را مورد حمله قرار دهند و یا حتی به طور عمومی و سیستمیک کل بدن فرد را تحت تاثیر قرار دهند.
فهرست مطالب
علت به وجودآمدن بیماری‌های خودایمنی
پس از حدود یک قرن از شناسایی بیماری‌های خود ایمنی (Autoimmune disease) که گاهاً مردم بیماری خود ایمنی گلبول سفید نیز به آنها می‌گویند. متاسفانه هنوز علم پزشکی پاسخ بسیاری از سوالات در ارتباط با این نوع بیماری‌ها را کشف نکرده و دلیل علمی برای به وجودآمدن این بیماری‌ها وجود ندارد.
در واقع علت اصلی ایجاد این بیماری‌ها معمولاً ناشناخته است و البته علل موجود نیز معمولاً قطعی نیستند.
آنچه مسلم است، سیستم دفاعی (ایمنی) بدن برعلیه قسمتی از بدن تحریک شده و به آن بخش حمله می‌نماید. به علت گستردگی و پیچیدگی عملکرد سیستم ایمنی، بیماری‌های خود ایمنی هم بسیار گسترده و متنوع می‌باشند.
برخی از بیماری‌های رایج که عموماً خود ایمنی در نظر گرفته می‌شوند عبارتند از بیماری
- سلیاک
- دیابت نوع ۱
- بیماری گریوز
- بیماری التهابی روده
- مولتیپل اسکلروزیس
- پسوریازیس
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک
- و …
کلیه سلول‌های بدن یک فرد دارای کدهای شناسایی روی سطح خود می‌باشد که منحصر به همان فرد است(مثل اثر انگشت هر فرد) و گلبول‌های سفید خون در دوره جنینی و تا چند سال بعد از تولد برای شناسایی این کدها آموزش داده می‌شوند.
۶ بیماری سیستم ایمنی بدن و ریزش مو
ریزش مو یکی از وحشتناک‌ترین شرایطی است که ۲۵ درصد از زنان و ۵۰ درصد مردان بالای ۵۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته که این مشکل فقط به سن مربوط نمی‌شود.
در واقع، ریزش مو می‌تواند نتیجه چندین عامل مختلف از جمله ژنتیک، هورمون‌ها، داروها و انتخاب‌های کلی سبک زندگی باشد.
به گفته متخصصین این حوزه اکثر عوامل استرس‌زای زندگی، از جمله بیماری، آسیب‌های عاطفی، محرومیت از پروتئین(در طول رژیم‌های غذایی سخت) و تغییرات هورمونی همچون موارد بارداری، بلوغ و یائسگی، ممکن است باعث ریزش مو شوند.
یکی از رایج‌ترین مقصران ریزش مو، به ویژه زمانی که قبل از ۵۰ سالگی اتفاق می‌افتد، در پی بیماری حمله گلبول های سفید به بدن یا بیماری خودایمنی است که بر اساس گزارش‌ها بین ۱۴.۷ تا ۲۳.۵ میلیون آمریکایی تا به امروز را تحت تاثیر قرار داده است.
در ادامه، نگاهی به برخی از شایع‌ترین بیماری خود ایمنی گلبول سفید که باعث ریزش مو می‌شوند، می‌پردازیم.
بیماری کچلی سکه‌ای یا آلوپسی آرئاتا (Alopecia Areata)
این بیماری سیستم ایمنی بدن و ریزش مو، شایع‌ترین بیماری است که منجر به ریزش مو می‌شود و حدود ۶.۶ میلیون نفر در ایالات متحده و ۱۴۷ میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند.
در این بیماری یک منطقه کوچک از موهای سر یا ریش، که به اندازه یک سکه کوچک یا بزرگ می‌باشد، دچار ریزش مو می‌گردد.
این بیماری در هر دو جنس مذکر و مونث ممکن است که اتفاق بیافتد و معمولاً از سنین کودکی فرد شروع شده و وی را درگیر می‌کند، ولی در بزرگسالان هم دیده می‌شود.
از نظر تئوری مهم‌ترین دلیل مطرح شده، حمله گلبول‌های سفید خون به پیازهای مو (فولیکول مو) در یک منطقه و ایجاد التهاب در آن منطقه است که باعث ریزش مو و سپس توقف رشد مو می‌گردد.
پس یکی از نشانه‌های خوب تشخیصی، عدم وجود هرگونه مو در مرکز ضایعه است، یعنی در ناحیه کچلی کلیه موها می‌ریزد، در حالی که در ضایعات قارچی ممکن است تعدادی مو در وسط ضایعه دیده شوند.
کچلی سکه‌ای برخلاف کچلی‌های قارچی مسری نیست، ولی می‌تواند به صورت ارثی در خانواده منتقل شود.(در واقع وراثت در ایجاد آن تاثیرگذار است.)
عوامل محیطی که استرس را افزایش می‌دهند، مانند استرس‌های خانوادگی، درسی، شغلی و کاری می‌توانند شانس ابتلا را افزایش دهند.
از آن جایی که در این بیماری پیاز مو از بین نمی‌رود بلکه تنها از فعالیت باز می‌ایستد، کچلی سکه‌ای در بیشتر موارد به طور خودبه‌خود محدود شده و موها دوباره شروع به رشد می‌نمایند. اما در بسیاری از موارد، فرد تحمل دوره چند ماهه بیماری را نداشته و برای درمان به پزشک مراجعه می‌نماید.
درمان‌های موضعی به صورت کرم‌های کورتیکواستروئیدی(کورتونی) یا محلول‌های تزریقی کورتیکواستروئیدی است که معمولاً نتایج درمانی خوبی به همراه دارند.
بیماران معمولاً درمان‌های تزریقی را به علت اثربخشی سریع‌تر ترجیح می‌دهند. داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی به طور موضعی هم در موارد شدیدتر تجویز می‌گردند.
به هر حال هیچ کدام از درمان‌های توصیه شده جلوی عود یا گسترش مجدد این بیماری را نمی‌گیرد.
<img class="aligncenter size-full wp-image-7894 entered exited" src="data:;base64,” alt=”سیستم-ایمنی-بدن-و-ریزش-مو” width=”750″ height=”422″ data-lazy-src=”https://seebmagazine.com/wp-content/uploads/2017/09/سیستم-ایمنی-بدن-و-ریزش-مو.jpg” />
لوپوس
بر اساس گزارش بنیاد لوپوس آمریکا، حدود ۱.۵ میلیون نفر در آمریکا با این بیماری خودایمنی مزمن زندگی می‌کنند. این بیماری می‌تواند بسیاری از سیستم‌ها و اندام‌های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار داده و طیف وسیعی از علائم مانند خستگی، سردرد، مفاصل دردناک، کم‌خونی، لخته‌شدن غیرطبیعی خون و ریزش مو را در پی داشته باشد.
ریزش مو، زمانی اتفاق می‌افتد که آنتی بادی‌های ایجاد شده توسط بدن به فولیکول‌های مو نفوذ کرده و باعث می‌شوند تا ساقه مو توسط بدن پس زده شده و ریزش کند. در طول دوره‌های بهبودی، مو ممکن است دوباره رشد کند، اما اگر هرگونه اسکار در فولیکول‌ها رخ دهد، ریزش مو ممکن است دائمی شود.
هاشیموتو
هاشیموتو که به عنوان تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز شناخته می‌شود، علت اصلی کم کاری تیروئید است، وضعیتی که در آن غده تیروئید هورمون کافی برای تنظیم متابولیسم را آنطور که باید تولید نمی‌کند.
هاشیموتو، باعث التهاب غده تیروئید می‌شود، در نتیجه در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند و در نتیجه تیروئید کم کار می‌شود. برخی از افراد نازک‌شدن موها یا ریزش مقادیر زیادی مو در حمام و همچنین تغییر در بافت مو را در این زمان تجربه می‌کنند (مو، ممکن است خشک، درشت یا به راحتی گره بخورد) این ریزش مو تا زمانی که سطح تیروئید از طریق دارو یا روش‌های دیگر عادی شود، ادامه خواهد داشت.
گریوز
گریوز، بیماری دیگری است که باعث اختلال در تیروئید می‌شود. در این بیماری، آنتی‌بادی‌ها به سطح سلول‌های تیروئید متصل می‌شوند، آنها را تحریک می‌کنند و هورمون‌های تیروئیدی را بیش از حد تولید می‌کنند، در نتیجه تیروئید پرکار می‌شود.
گریوز، که در اثر پرکاری تیروئید ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند بر تولید موهای جدید روی پوست سر و گاهی در جاهای دیگر بدن نیز تأثیر بگذارد.
پسوریازیس (Psoriasis)
این عارضه پوستی که اغلب در آرنج، زانو و بند انگشتان رخ می‌دهد، می‌تواند در پوست سر نیز رخ دهد. به این بیماری در فارسی صدفک یا داءالصدف نیز گفته می‌شود.
این بیماری با لکه‌های قرمز پوستی کوچک و بزرگ مشخص می‌گردد که در بسیاری از موارد دچار پوسته‌ریزی به صورت فلس‌های سفید(صدفی) رنگ می‌باشد. معمولاً افراد مبتلاشده دچار یک یا چند لک (patch) پوستی در ناحیه سر، آرنج، بازو و یا پشت کمر می‌باشند.
پلاک‌های پسوریازیس(لکه‌های پوستی با فلس‌ها) معمولاً در صورت تراشیده‌شدن با یک قاشق کوچک فلزی دچار پوسته‌ریزی می‌شوند. در این بیماری حمله گلبول‌های سفید خون به پوست، باعث تحریک لایه خارجی پوست(اپیدرم) و افزایش سرعت تقسیم سلولی می‌شود.
مهم‌ترین شکایت افرادی که به این بیماری دچار شده‌اند، خارش شدید در محل ضایعه است که در صورت خاراندن زیاد منجر به به خونریزی در ناحیه درگیر می‌گردد. در موارد شدیدتر بیماران از التهاب و درد در محل ضایعه نیز شکایت می‌کنند.
پسوریازیس، انواع مختلفی دارد مانند
- پسوریازیس ناحیه قنداق در نوزادان
- پسوریازیس ناخن
- پسوریازیس مفصلی
- پسوریازیس چرکی منتشر
باور اصلی بر این است که عوامل ژنتیکی باعث انتقال وارثتی این بیماری می‌شوند و اگر یکی از والدین پسوریازیس داشته باشد، به احتمال ۲۵درصد و اگر هر دو والدین مبتلا باشند، به احتمال ۶۵ درصد یک کودکِ مبتلا به این بیماری، خواهند داشت.
باتوجه به این که این بیماری درمان قطعی ندارد، باید محرک‌های ایجاد این بیماری را تا حد امکان محدود کرد. استرس عمومی (کاری، شغلی ، تحصیلی و خانوادگی)، استرس موضعی در نواحی حساس پوست، برخی داروها و عفونت‌ها می‌توانند باعث تحریک یا عود بیماری گردند.
کرون یا التهابی روده
بیماران مبتلا به یک بیماری خود ایمنی نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری دیگری مانند بیماری کرون (یک بیماری التهابی روده) هستند که می‌تواند باعث ریزش موی شدیدتر شود.
درمان‌های بیماری کرون، ممکن است شامل داروها، جراحی و موادغذایی برای کنترل التهاب، اصلاح مشکلات تغذیه‌ای و کاهش علائم باشد.
در واقع داروها معمولاً شامل سرکوب‌کننده‌های ایمنی بیولوژیک برای کاهش التهاب هستند و درمان‌ها بر روی موادغذایی، لیزر درمانی، نسخه‌های موضعی و PRP تمرکز دارند.
در پایان
آنچه که مشخص است، بیماری‌های خود ایمنی، دلیل خاصی برای به وجود آمدن ندارند اما سبک زندگی، وراثت، استرس و اضطراب در به وجود آمدن آنها بی‌تاثیر نیست.
سوالات متداول درباره بیماری خود ایمنی گلبول سفید
درمان بیماری‌های خود ایمنی چگونه است؟
راه درمانی برای بیماری خود ایمنی وجود ندارد اما بسته به نوع بیماری قابل کنترل بوده و حتی ممکن است بعد از مدتی خودبه‌خود برطرف شود.
آیا ریزش مو خود ایمنی، دائمی است؟
برای اکثر بیماران، این عارضه بدون درمان و در عرض یک سال برطرف می‌شود، اما ریزش مو گاهی دائمی نیز هست.
چقدر از موها در بیماری آلوپسی آره آتا می‌ریزد؟
میزان ریزش مو در هر فردی متفاوت است. برخی افراد فقط در چند نقطه موهای خود را از دست می‌دهند.
منابع
