به نقل از مجله اینترنتی شبره :سس ها انواع گوناگونی دارند و در کشورهای مختلف به گونه های متفاوتی دیده می شوند، مثلا در کشور انگلستان، سس گوشت نوعی سس سنتی محسوب می شود که معمولاً همراه با گوشت کباب شده مصرف می شود. مواد تشکیل دهنده آن، سیب زمینی، گوشت و سبزیجات پخته است. سس سیب و سس نعناع هم همراه با گوشت مصرف می شوند. سس کچاپ و سس قهوه ای، بیشتر با غذاهایی که سریع حاضر می شوند به کار می رود. خردل، با هر نوع غذایی به عنوان چاشنی استفاده می شود. کاسترد هم نوعی سس شیرین است که معمولاً همراه دسرها مصرف می شود.
در چین، سس ها را از دانه سویا و یا لوبیا سیاه تخمیر شده همراه با انواع روغن های تند، تهیه می کنند. مردم آسیای جنوب شرقی مثل تایلند و ویتنام، از سس هایی استفاده می کنند که در تهیه آنها ماهی تخمیر شده به کار رفته است.
سس گوجه فرنگی (کچاپ)
سس گوجه فرنگی یکی از معروف ترین انواع سس است که خانواده بزرگی از آن را تشکیل می دهد و ماده اصلی آن گوجه فرنگی می باشد. در کنار گوجه فرنگی، گاهی از گوشت، پیاز، ریحان، نمک، روغن، سیر و دیگر انواع ادویه جات استفاده می کنند.
مارینارا، نوعی سس گوجه فرنگی است که در تهیه آن از گوشت استفاده نمی کنند. در تهیه این نوع سس، گوجه فرنگی و انواع چاشنی ها و ادویه جات به کار می رود. سس گوجه فرنگی، خود در تهیه بسیاری از سس ها به عنوان ماده اولیه به کار می رود. این سس منبع خوب ویتامین A، ویتامینC و پتاسیم است. این نوع سس به همراه گوشت و سبزیجات استفاده می شود، اما معمول ترین استفاده آن به همراه پاستاها می باشد.
به افراد دارای فشار خون توصیه می شود که از گوجه فرنگی استفاده کنند اما در مورد سس گوجه به دلیل وجود نمک در آن باید احتیاط شود مگر اینکه این افراد سس گوجه را خود در منزل تهیه نمایند. لیکوپن آنتی اکسیدان اصلی گوجه فرنگی و عامل اصلی پیشگیری از سرطان پروستات و کاهش بیماری های قلب و عروقی محسوب می شود.
سس کچاپ نیز همانند سس گوجه فرنگی است و تنها در مواد اضافه شده به آن که عبارتست از سرکه، شکر، نمک، فلفل شیرین، میخک، دارچین و گاهی هم پیاز، کرفس و…، کمی با سس گوجه متفاوت است.
سس چیلی
سس چیلی یا همان سس تند بیش از هزاران سال است که مورد استفاده قرار می گیرد و از ۶۰۰۰ سال پیش در منطقه مکزیک، آمریکای مرکزی و جنوبی مرسوم بوده است و با ورود اسپانیایی ها و پرتغالی ها به این منطقه در سراسر اروپا، آفریقا و آسیا مورد استفاده قرار گرفت.
سرطان پانکراس یکی از شایع ترین سرطان های مهاجم در آمریکا و عامل مرگ بسیاری از افراد بیمار است. در تحقیقات آمده است که capsaicin که در فلفل چیلی(قرمز) وجود دارد و عامل تندی این فلفل است در آپوپتور و مرگ سلول های سرطانی پانکراس نقش بسزایی دارد. البته از آنجایی که تعادل در مصرف تمام مواد غذایی مهم است بهتر است از مصرف بیش از حد چیلی و سس آن پرهیز شود،
در تحقیقاتی در کشور شیلی آمده است که مصرف فوق العاده زیاد چیلی باعث گسترش سرطان کیسه صفرا در زنان با سنگ کیسه صفرا گشته است. از اجزای دیگر سس چیلی گوجه فرنگی است که فواید آن و آنتی اکسیدان های آن ذکر گردید.
سس خردلسس خردل
خردل، نوعی ادویه است که از دانه های گیاه خردل بدست می آید. برای تهیه این چاشنی دانه های خردل با آب، نمک، آبلیمو و یا سایر مایعات و در مواردی ادویه جات و چاشنی های دیگر مخلوط می شوند تا خمیر یا سس خردل به وجود آید. رنگ این سس از زرد روشن تا قهوه ای تیره متغیر است. خردل اغلب دارای طعمی تند است. خردل از نظر طبی گرم و خشک بوده و به دلیل دارا بودن ترکیبات گوگردی، آنتی باکتریال قوی محسوب می شود. این ادویه برای جلوگیری از سوءهاضمه و نفخ مفید است اما زیاده روی در مصرف آن مضراتی مانند ابتلا به یبوست، احساس تشنگی، حتی حالت تهوع و ورم کلیه را به دنبال خواهد داشت. در سس خردل انگلیسی از سرکه استفاده نمی شود، در حالی که در سس خردل فرانسوی از سرکه استفاده می شود و ملایم تر است. خردل در برخی موارد می تواند سبب آلرژی شود. سس خردل یکی از افزودنی های محبوب است که با ساندویچ، همبرگر و هات داگ مصرف می شود.
سس مایونز(سس تارتار)
سس مایونز، نوعی سس است که از تخم مرغ، روغن زیتون، سرکه و خردل درست می شود و به طور سرد مورد استفاده قرار می گیرد. سس مایونز را بدین طریق تهیه می کنند که روغن را به تدریج به مایعات دیگر اضافه می نمایند؛ در عین حال که مواد داخل ظرف را مرتباً هم می زنند تا روغن نباتی به ذرات کوچک تبدیل شود و در تمام سطح سس به طور یکنواخت پخش گردد. زرده تخم مرغ، لسیتین فراهم می کند که سبب پایداری این امولسیون می شود. سپس مخلوط حاصله را با نمک و دیگر ادویه جات مزه دار می کنند.
مایونز را تنها به صورت سرد مصرف می کنند (معمولاً همراه با انواع ساندویچ و یا همراه با سیب زمینی سرخ کرده). فرانسوی ها سس مایونز را به همراه مرغ سرد، تخم مرغ سفت سرد و بسیاری غذاهای دیگر به کار می برند.
سس تارتار، نوعی سس سفید غلیظ است که از سس مایونز و سبزیجات ریز شده (معمولاً ترشی خیار و یا پیاز) تهیه می شود. از این نوع سس برای چاشنی انواع خوراک های ماهی، به خصوص ماهی و سیب زمینی سرخ کرده استفاده می شود. از اجزای اصلی سس مایونز روغن زیتون است که یک آنتی اکسیدان طبیعی می باشد.
سس سفید (سس قارچ)
سس سفید سسی است که از ترکیب کره، آرد و شیر تهیه می شود. در آشپزی فرانسوی سس بشامل (به فرانسوی Bchamel )، سس سفید نامیده می شود. نحوه تهیه این سس به این طریق است که کره و آرد تا حدی که رنگ آن تغییر نکند حرارت داده می شود و پس از آن شیر را اضافه کرده تا کشدار شده و حالت سس پیدا کند. علاوه بر این، ممکن است خامه نیز به آن اضافه شود ولی الزاماً افزودن خامه لازم نیست. این سس در برخی انواع غذاهای گوشتی، ماکارونی مانند کاربونارا و انواع مختلف دیگر غذا و سوپ استفاده می شود.
سس قارچ هم همانند سس سفید است فقط به آن تکه های قارچ اضافه می نمایند که در کنار غذای گوشتی مثل استیک و همبرگر و مرغ از آن استفاده می شود. نکته حائز اهمیت کالری بالای این دو نوع سس به دلیل وجود خامه و کره در آن می باشد. همچنین به دلیل وجود اسیدهای چرب اشباع موجود در آنها استفاده شان در بیماران قلبی و بیماران دارای فشار خون، افراد دیابتی توصیه نمی شود.
سس سویاسس سویا
سس سویا، نوعی سس تخمیر شده است که از سویا، غلات برشته شده، آب و نمک تهیه می شود. معمولاً در غذاهای آسیایی از این نوع سس استفاده می شود. اگرچه سس سویا انواع مختلفی دارد، تمام آنها شورمزه بوده و قهوه ای رنگ می باشند که برای مزه دار کردن غذاها هنگام پخت و یا سر میز مورد استفاده قرار می گیرند.
این سس اولین بار در کشور چین ابداع شد؛ اما امروزه در سراسر قاره آسیا بخصوص کشور ژاپن و حتی در دیگر نقاط دنیا از آن استفاه می شود. البته سس سویایی که مردمان ژاپن در تهیه غذایشان به کار می برند با سس سویای چینی بسیار متفاوت است.
طی تحقیقات به عمل آمده، SPS یاshoyu polysaccharides که در اثر تخمیر در سس سویا به وجود می آید یک ماده قوی آنتی آلرژیک است، بنابراین به دلیل خاصیت ضد آلرژیک و هیپو آلرژنسیتی در افراد دارای آلرژی توصیه به مصرف این چاشنی شده است.
منبع: همشهری آنلاین
